Δημ. Α. Σιδερής, ομ. καθ καρδιολογίας

Η κόκκινη ρέγκα

  • Τρίτη, 3 Ιανουαρίου, 2017 - 06:22

Έβαλε ένα αίνιγμα ο Καραγκιόζης στους φίλους του. «Τι είναι αυτό που το παίρνομε από το μπακάλη, το πάμε σπίτι μας, το βάφομε κόκκινο, το κρεμνάμε ανάποδα και κελαϊδάει;» Κανένας δεν το βρήκε. «Να το πάρει το ποτάμι!». «Η ρέγκα!» «Μα πώς;» «Δεν την παίρνεις από το μπακάλη;» «Ναι, αλλά…» «Δεν την πας σπίτι σου;» «Ναι, αλλά τη βάφεις κόκκινη;» «Άμα θες, δεν τη βάφεις;» «Ναι, αλλά την κρεμνάς ανάποδα;» «Άμα θες, δεν την κρεμνάς ανάποδα;» «Ναι, αλλά κελαϊδάει;» «Έ, αυτό το είπα για να σας μπερδέψω!». Με έκπληξή μου άκουσα όταν ήμουν στην Αγγλία, πριν από μισό αιώνα, την έκφραση «red herring» (κόκκινη ρέγκα). Εννοούσαν περίπου το ίδιο. Κάτι που υπάρχει μόνο για να μας μπερδεύει. Τώρα τι σχέση μπορεί να έχει η ιστορία του Καραγκιόζη με την Αγγλική κόκκινη ρέγκα, δεν μπορώ να φανταστώ. Το θέμα είναι πως η έννοια μοιάζει να είναι διεθνής.

Περνάμε βαθιά κρίση. Τι πρέπει να κάνουμε; Υπάρχουν σωρεία προτάσεων.

-Να κουρευτεί το χρέος μας! Μα αν κουρευτεί το χρέος μας, γιατί δεν θα δημιουργήσουμε καινούργιο;

-Να αυξήσουμε τη ρευστότητα. Ας πάει στο καλό το Ευρώ. Κόβουμε μονέδα όση θέμε. Μα αν κυκλοφορεί άφθονο χρήμα, θα διατεθεί στον καταναλωτισμό και στη διαφθορά.

-Να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας. Μα θέσεις εργασίας όταν δεν χρειάζονται, πάλι αυξάνουν τον καταναλωτισμό, σπατάλη, διαφθορά.

-Να αυξήσουμε τα καταναλωτικά δάνεια και μισθούς. Μα έτσι πάλι οδηγούμαστε σε σπατάλη, καταναλωτισμό, διαφθορά.

-Να επιδοτήσουμε επενδυτές. Ναι, κι αυτοί θα βγάλουν τις επενδύσεις offshore ή θα τις κάνουν βίλλες και κότερα.

-Να δώσουμε λεφτά στις τράπεζες. Αυτές ξέρουν πώς να διαχειρίζονται το χρήμα. Πριτς! Από τις τράπεζες άρχισε στην Αμερική η διεθνής κρίση που μαστίζει ιδιαίτερα εμάς τώρα.

-Να εφαρμόσουμε ασφυκτική λιτότητα. Μα με λιτότητα, κανένας δεν αγοράζει τίποτε, η παραγωγικότητα πέφτει, η ύφεση μεγαλώνει. Δεν υπάρχει τίποτε πιο τοξικό από το συνδυασμό λιτότητας με ύφεση.

-Να βρούμε τους αιτίους. Φυλακή! Καλύτερα, να τους κρεμάσουμε. Ε, και; Πώς αυτό θα μας απάλλασσε από την κρίση; Τα αίτια της διαφθοράς και κρίσης συνεχίζονται. Τα φαινόμενα θα επαναληφθούν.

Οι τέσσερις κλασικοί τρόποι για να λυθεί μια κρίση είναι: Περικοπές δαπανών, κούρεμα χρέους, ανακατανομή του πλούτου, εκτύπωση νομίσματος. Λύση δεν φαίνεται να έχουμε βρει. Γιατί; Οι εταίροι μας επιμένουν στην περικοπή των δαπανών. Και η ανθρωπιστική κρίση προστίθεται στην οικονομική. Εμείς επιμένομε στο κούρεμα του χρέους. Αυτοί, μπορεί να δεχθούν να χάσουν λίγα αντί όλα. Εμείς όμως δεν σωζόμαστε. Όπως δημιουργήσαμε αυτό το χρέος, έτσι θα το ξαναδημιουργήσουμε. Δεν είναι η πρώτη φορά. Η ανακατανομή του πλούτου είναι αναγκαία σε μια εποχή που η ανισότητα φουντώνει διαρκώς. Έχει αποδειχθεί ότι όσο μεγαλύτερη είναι η οικονομική ανισότητα τόσο χειρότερα είναι: το προσδόκιμο επιβίωσης, η αγραμματοσύνη, η παιδική θνησιμότητα, οι ανθρωποκτονίες, ο αριθμός των ατόμων στη φυλακή, οι γεννήσεις από ανήλικα κορίτσια, η εμπιστοσύνη μεταξύ των ατόμων, η παχυσαρκία, τα ψυχικά νοσήματα (συμπεριλαμβάνοντας τους εθισμούς σε ναρκωτικά και οινόπνευμα) και η κοινωνική κινητικότητα (Wilkinson). Ωστόσο, η βελτίωση των παραγόντων αυτών δεν είναι σαφές πώς θα μας γλιτώσει από τη γενεσιουργό τους οικονομική κρίση. Όσο για την εκτύπωση νομίσματος, μας βγάζει από την Ευρωπαϊκή Ένωση που τόσο πασχίσαμε για να μπούμε. Αποδείχθηκε ανίκανη να μας προστατεύσει οικονομικά, έχει ωστόσο σημαντικά πολιτικά πλεονεκτήματα. Έμεινε τίποτα;

Όλα τα παραπάνω είναι, νομίζω, κόκκινη ρέγκα. Διότι το πρόβλημά μας βρίσκεται έξω από αυτά, που ισχύουν για ένα καλοσχηματισμένο κράτος με δυτική κουλτούρα. Εμείς αυτοκατηγορούμαστε συχνά ότι είμαστε ανώριμοι. Ναι, είμαστε για τη Δυτική κουλτούρα που μας έχει επιβληθεί εδώ και 2 αιώνες από τότε που ελευθερωθήκαμε από τον Τουρκικό ζυγό. Αυτό που μας λείπει είναι το δικό μας, το Ελληνικό, σχέδιο. Που στηρίζεται στη δική μας κουλτούρα. Η Ελλάδα έχει ιδιαιτερότητες που βασίζονται στη μοναδική γεωγραφία και ιστορία της. Η ποικιλία του εδάφους της και η θέση της στο τρίστρατο των 3 Ηπείρων από τη μια και η ιστορία της που έδωσε μόνον εδώ και πουθενά αλλού τη Δημοκρατία αποτελούν μοναδικούς παράγοντες που καθιστούν κάθε άλλον απλά κόκκινη ρέγκα.

Λεπτομερές σχέδιο δεν μπορώ να αναπτύξω εδώ. Μπορώ όμως να υπαινιχθώ κάποιες αρχές. Άρχισε ο καινούργιος χρόνος. Είναι καιρός να αυτοσυγκεντρωθούμε. Να σκεφθούμε, να ανταλλάξουμε τις σκέψεις μας. Στηρίζονται όλα στην εφαρμογή των αρχαιοελληνικών αρχών, της ουσίας τους, με απάρνηση του «γράμματος», που αυτό μας μεταβιβάστηκε από τη σύγχρονη Δύση, που το πήρε από τη Ρώμη κι αυτή από την Ελλάδα.

Πρώτα, αποκατάσταση της δημοκρατίας, όπως μας τη δίδαξαν οι πρόγονοί μας. Αντί ο λαός να μετέχει 1 λεπτό κάθε 4 χρόνια, να μετέχει καθημερινά στη λήψη αποφάσεων. Τον τρόπο μας τον δίδαξαν οι αρχαίοι. Χρειάζονται φυσικά κάποιες προσαρμογές, αλλά η αρχή πρέπει να μείνει: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΣΤΙ…«ΤΟ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΑΡΧΕΙΝ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣΘΑΙ…» (Αριστοτέλης). Ως προς τον ισχυρισμό πως εκείνοι ήταν ώριμοι, ενώ εμείς δεν είμαστε, ωριμάζει κάποιος στη λήψη αποφάσεων, μόνο μετέχοντας στη λήψη αποφάσεων. Όπως μαθαίνει κάποιος κολύμπι μόνο πέφτοντας το νερό. Με αντίστοιχο ρίσκο βέβαια. «Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία» (Κάλβος). Η δημοκρατία απαιτεί ισοπολιτεία, ισονομία, ισηγορία. Η τελευταία απαιτεί παιδεία. Κι αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει μόνο να διδαχθούν οι πολίτες, αλλά και, προπάντων, να εκφράζονται όλοι με την ίδια άνεση, προφορικά και γραπτά, διδάσκοντας ο ένας τον άλλον. Και ο τρόπος της προφορικής και γραπτής έκφρασής τους πρέπει να είναι ο ευκολότερος δυνατός.

Με όλες αυτές τις πολιτικές, αναίμακτες εύχομαι, επαναστάσεις, για τις οποίες πρέπει να κάνουμε θυσίες, ιδιαίτερα πάνω σε προκατειλημμένες θέσεις μας, χρειάζεται και ο οικονομικός σχεδιασμός μας. Η Ελλάδα έχει μοναδικά οικονομικά, πέρα από τα γεωπολιτικά, προνόμια. Διαθέτει ποικιλία γης, άφθονο ήλιο, αέρα, κύματα, ενέργεια καθαρή και άφθορη ταυτόχρονα. Είναι ο τομέας που πρέπει να εστιασθούμε. Προφανώς η εστίαση πρέπει να γίνει όπου συναντώνται ανάγκες, πόροι και τεχνογνωσία. Οι ανάγκες σε ενέργεια φυσική και βιολογική είναι αυτονόητες. Τους πόρους μόλις τους είπαμε. Και η τεχνογνωσία περισσεύει, τόσο που διαρρέει στο εξωτερικό.

Άρχισε ο καινούργιος χρόνος. Καιρός είναι να πάψουμε να μεμψιμοιρούμε για όσα πράξαμε και όσα μας κάνουν. Και ν΄ αρχίσουμε να ονειρευόμαστε, να συζητάμε, να σχεδιάζουμε το δικό μας σκοπό, που σε τίποτε δεν αντιτίθεται στις υποχρεώσεις που έχομε αναλάβει. Όλα τα άλλα είναι απλώς κόκκινες ρέγκες.

 

 

Διαβάστε ακόμα