Το βόλεμα (προς ονειροπόλους)

Ο άνθρωπος προσαρμόζεται ευκολότερα από κάθε άλλο ζώο στο περιβάλλον. Είναι ευχαριστημένος και δεν θέλει να αλλάξει. Ο πλούσιος ζει σε μια βίλλα. Δωμάτια 48, πισίνες, θέα απίθανη. Υπηρέτες, υπουργοί, τραπεζίτες που τον περιβάλλουν πραγματοποιούν ό,τι ζητήσει. Υπάρχουν μικροπροβλήματα. Ακόμη κι η γυναίκα του και τα παιδιά του, ποτέ δεν είναι σίγουρος αν βρίσκονται εκεί γι΄ αυτόν ή για τα λεφτά του. Είναι ο πιο προφανής στόχος, για κάθε φθονερό άνθρωπο. «Αν κάποιος είναι διατεθειμένος να ανταλλάξει τη ζωή του με τη δική μου, κανένας δεν μπορεί να τον σταματήσει» (Κένεντυ). Και ο καϋμένος είναι εκτεθειμένος στον κίνδυνο όλου εκείνου του συρφετού. Τον φθονούν επειδή δεν μπορούν να γίνουν πλούσιοι σαν κι αυτόν. Πληρώνει σεκουριτάδες να τον φυλάνε, ώσπου, κάποιος από αυτούς να γίνει ο δολοφόνος του. Πάντως, είναι καλά βολεμένος και δεν θέλει να αλλάξει τη ζωή του. Ο άστεγος τυλιγμένος στο τριμμένο πανωφόρι του κοιμάται, Γενάρη μήνα, στο πεζοδρόμιο της Σταδίου. Υπάρχουν ιδρύματα, ιδιωτικά, δημοτικά, κρατικά, της εκκλησίας. Κι όμως αυτός δεν εννοεί να χάσει τη γωνιά που βρήκε και ζάρωσε. Βολεμένος κι αυτός. Ο Διογένης με το πιθάρι και τις ψείρες του.

Ανάμεσα στους βολεμένους υπάρχουν κάποιοι που σκέφτονται. Βλέπουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Οι πιο οξυδερκείς αναζητούν την αιτία. Φταίνε οι κυβερνήτες μας. Σοφός επιφυλλιδογράφος μας παρουσιάζει γλαφυρά τους τελευταίους πρωθυπουργούς μας. Αποδεικνύει πέρα από κάθε αμφισβήτηση την ευθύνη τους. Δεν αμφιβάλλω ότι έχει δίκιο. Λογικό συμπέρασμα των όσων γράφει είναι πως πρέπει να αλλάξουμε κυβερνήτες. Όμως και όλοι οι δυνητικοί διάδοχοί τους δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τους παρόντες και παρελθόντες. Προσυπογράφω. Μόνο που, σκέφτομαι, τους πολιτικούς μας εμείς τους εκλέξαμε. Επομένως, με τον ίδιο συλλογισμό, αναζήτηση της αιτίας, συμπεραίνω ότι εμείς φταίμε. Δεν έχομε παιδεία, είμαστε ανώριμοι. Όχι μόνο στην καίρια στιγμή που τους εκλέγομε, αλλά και διαρκώς. Ωραία, να αποκτήσουμε παιδεία και ωριμότητα. Πώς; Την παιδεία μας τη δίνει το κράτος με το σχολείο. Μπορεί, ενμέρει. Διότι την παιδεία την παίρνομε πρώτα από το σπίτι μας. Η ωριμότητα ποτέ δεν έχει ορισθεί ακριβώς. Την έχουν πάντως επιτυχημένοι λαοί όπως αυτοί που εξέλεξαν το Χίτλερ, ψήφισαν BREXIT, επέλεξαν πρόεδρο το συγκεκριμένο νέο πλανητάρχη μας. Οι συλλογισμοί «εμείς φταίμε», και «οι ηγέτες μας φταίνε» καταλήγουν, παραδόξως, στο ίδιο συμπέρασμα: να μην κάνουμε τίποτε, καλά είμαστε, βολεμένοι. Αντίδραση στο ξεβόλεμα. Θυμίζει φυσική αδράνεια.

Σπάνια στην Ιστορία εμφανίζονται άνθρωποι που θέτουν το πραγματικά κρίσιμο ερώτημα: «Τι να κάνουμε;» Τέτοιοι ήταν ο Λένιν, ο Τσώρτσιλ, ο Ρήγας Φερραίος, ο Ιησούς κλπ.

Οι βολεμένοι βλέπουν συνήθως τα στραβά και αρχίζουν να γκρινιάζουν. Οι πιο δραστήριοι οργανώνονται. Βρίσκουν κι άλλους. Όλοι βλέπουν πως η κατάσταση είναι απαράδεκτη. Κάτι πρέπει να κάνουμε. Κάποιοι στοχοποιούν. Φταίει ο τάδε από τη CIA ή από τη ντόπια πολιτική οικογένεια. Τον δολοφονούν. Μαζεύονται στους δρόμους, φωνασκούν, καταστρέφουν αγάλματα και βιτρίνες των βολεμένων, πετάνε και καμιά Μολότωφ στην αστυνομία με τις αντλίες και τα δακρυγόνα, μπορεί και να γίνει κανένα ατύχημα, σε αστυφύλακα, τυχαία υπάλληλο εγκλωβισμένη κάπου ή σε διαδηλωτή που γίνεται ήρωας. Και η κατάσταση μένει ακριβώς όπως ήταν. Όλοι βολεμένοι.

Παρά την έντεχνα βαθμιαία επιδείνωση που μας επιβάλλεται, ώστε να προλαβαίνoυμε να βολευτούμε, φθάνει η κατάσταση στο απροχώρητο. Η κρατική βία για να αντιμετωπίσει την ανωμαλία, πολλαπλασιάζει τη βία. Εξεγείρονται τώρα όχι μόνο για την πραγματικά απαράδεκτη κατάσταση, αλλά και για τη βία που ασκείται. Και τότε; Το χάος. Καταλήγει σε βαριές μόνιμες απώλειες. Μια δικτατορία που αποκαθιστά προσωρινά την τάξη καταλήγει κι αυτή σε εθνική καταστροφή. Οι βολεμένοι σκέφτονται απλά «ας τελειώνει αυτή η κατάσταση κι ύστερα βλέπομε». Όπως σκέφτονται πριν από τις εκλογές «ας φύγει αυτή η καταστροφική κυβέρνηση κι ό,τι άλλο έλθει είναι καλύτερο».

Εκείνοι που σκέφτονται διστάζουν να προτείνουν τι να κάνουμε. Ο σοφός επιφυλλιδογράφος μου, που καλύτερο αναλυτή της κατάστασης δεν ξέρω, έφτασε να προτείνει την αποχή στις εκλογές. Λευκό σημαίνει ότι δεν θέλω κανέναν από τους υποψηφίους, με την αποχή αρνούμαι το σύστημα. Τα ποσοστά της αποχής διαρκώς αυξάνονται, έχουν φθάσει 45%. Όταν φθάσουν 51%, είναι μετρημένα πια σαφές ότι το σύστημά μας έπαψε να είναι προεδρευόμενη, κοινοβουλευτική δημοκρατία. Όμως δεν πιέζεται να αλλάξει. Κι αν η αποχή συνεχίσει να ανέρχεται, φθάνει στο όριο όπου όλοι αντιλαμβάνονται ότι το σύστημα έχει καταρρεύσει. Και τότε; Αυτά που είπα παραπάνω: χάος, αναρχία, εμφύλιος, δικτατορία, ξένη κατοχή ή ό,τι άλλο.

Στη σύγχρονη πολιτική σκηνή της Ελλάδας έχομε ένα πρωτοφανές φαινόμενο μετά τον πόλεμο: Χρυσή Αυγή. Θέλει να αλλάξει το καθεστώς και γνωρίζει με αρκετή ακρίβεια τι θέλει να επιβάλει στη θέση του. Γι΄ αυτό ακριβώς ίσως γίνεται δημοφιλής. Ένας στους 13 Έλληνες τη θέλει. Αν πάρει την εξουσία, θα επιτύχει. Η μέθοδος είναι γνωστή. Στοχοθετείς κάποια ομάδα ανθρώπων: Εβραίους, κομμουνιστές, πλουτοκράτες, μασόνους, τσιγγάνους, μετανάστες, δημοσίους υπαλλήλους, κάποιους τέλος πάντων. Τους κυνηγάς ανελέητα. Αυτοί φταίνε. Τα επιχειρήματα πείθουν όταν ο κόσμος υποφέρει από έλλειψη των στοιχειωδών. Τους κυνηγάς και ό,τι έχουν το μοιράζεις στους άλλους, πτώση της ανεργίας. Αρπάζεις τις περιουσίες τους και να που λεφτά υπάρχουν για να πληρώνεται το χρέος. Τα Πανεπιστήμια απαιτούν λεφτά για έρευνα. Δίνεις λεφτά για να ανακαλύψουν αποδοτικούς τρόπους εξόντωσης – και να ή έρευνα που ζητάμε. Δεν λέω παραμύθια. Τα ζήσαμε οι γεροντότεροι. Είναι πάλι ante portas.

Για να ξεφύγουμε από τη δεινή κατάσταση, πρέπει να ξεβολευτούμε. Θα μας υποδειχθούν κάποιες αλλαγές. Θα επινοήσουμε χίλιες δικαιολογίες για να τις απορρίψουμε. «Αυτά τα πράγματα δεν γίνονται. Αυτό είναι ισοπέδωση προς τα κάτω. Μ΄ αυτά η κατάσταση θα χειροτερέψει. Θα μείνουμε χωρίς στήριγμα…» Και δεν έχει τελειωμό ο κατάλογος των δικαιολογιών για να μην κάνουμε τίποτε. Φυσικά υπάρχει ρίσκο. Αλλά, «θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία» (Κάλβος). Βολεύει καλύτερα να γκρινιάζουμε και να κατηγορούμε όλους τους άλλους που αυτοί φταίνε: πολιτικοί, λαός, ξένοι. Ρουφάμε με ηδονή την καταγγελία τους για την κατάντια μας.

Η πρόκληση απευθύνεται στους πραγματικά σκεπτόμενους από τους ανήσυχα «βολεμένους». Όχι μόνο να επικρίνουν: Να ονειρευθούν. Να προβάλουν το όνειρό τους με κάθε μέσο. Να συζητήσουν με άλλους ονειροπόλους συμφωνώντας και διαφωνώντας. Να καταλήξουν σε κοινές θέσεις. Να διαμορφώσουν το όνειρο σε σχέδιο. Και τότε πια, ναι, να ξεκινήσουν να ξεβολεύονται με πράξεις. Προσοχή! Επείγει!