Του Δημ. Α. Σιδερή, ομ. καθηγητής καρδιολογίας

Τρία Κεράκια

  • Τρίτη, 25 Ιουλίου, 2017 - 06:22

Τρία χρόνια από τότε που άρχισα να δημοσιεύω μια επιφυλλίδα τακτικά κάθε εβδομάδα στην Κοινή Γνώμη των Κυκλάδων. Επεκτάθηκα στον Ηπειρωτικό Αγώνα των Ιωαννίνων, όπου έζησα πολύ δημιουργικά χρόνια της ζωής μου. Ανακαλώ τώρα στη μνήμη μου τις θεμελιώδεις αρχές μου επισημαίνοντας ό,τι νεότερο συνέβηκε σ΄ αυτό το διάστημα.

Το Εγώ μας είναι τρισυπόστατο. Το αισθητό (σωματικό Εγώ) γεννιέται με τη σύλληψη και είναι άμεσα αντιληπτό από όλους. Το νοητό Εγώ γεννιέται με τον τοκετό και είναι άμεσα αντιληπτό μόνον από τον εαυτό του. Οι υπόλοιποι απλώς το συμπεραίνουν. Το κοινωνικό Εγώ είναι το αποτύπωμα του Εγώ στο κοινωνικό περιβάλλον και γεννιέται με μια κοινωνική διαδικασία.

Η βούλησή, ιδιότητα του νοητού Εγώ, ταλαντώνεται, όπως το πλήθος των φυσικών, φυσιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών φαινομένων. Τα εξαρτημένα αντανακλαστικά, σε συνδυασμό με την ευαισθησία και ειδικότητα των αισθητηρίων ερμηνεύουν ικανοποιητικά τα συμβαίνοντα στη νόησή μας.

Από τις τρεις όψεις της υγείας (ΠΟΥ), αρχίζει να διαμορφώνεται η αντίληψη ότι η νοητή υγεία είναι η πιο σημαντική. Όταν η νοητή ύπαρξή μας έχει εκλείψει οριστικά, η διατήρηση της αισθητής όψης της δεν έχει νόημα πια. Η κοινωνική όψη της υγείας εμπεριέχει το παράδοξο ότι ο ασθενής αδυνατεί να εργάζεται, ενώ πληρώνει το σύστημα υγείας για να αποκατασταθεί, επιδεινώνοντας έτσι την κοινωνική υγεία του. Ποικίλα ΕΣΥ παντού κάλυψαν το παράδοξο καθιερώνοντας την ασφάλιση, στην οποίαν πληρώνουν οι υγιείς για να έχουν δωρεάν αποκατάσταση της υγείας τους όταν νοσήσουν. Τελευταία με την «παγκοσμιοποίηση» και το «νεοφιλελευθερισμό» αποδομούνται συστηματικά τα ΕΣΥ, αφήνοντας αβοήθητο όποιον δεν μπορεί να αποδώσει στην κοινωνία, γέρους, αναπήρους, ανίατα πάσχοντες, και μετατρέποντας την υγεία από υπαρξιακό αγαθό με αξία χωρίς τιμή σε εμπόρευμα.

Η παγκοσμιοποίηση στηρίζεται στην επικράτηση της οικονομίας πάνω στην πολιτική. Ο άνθρωπος όμως είναι ζώο πολιτικό (Αριστοτέλης). Οι κοινωνίες διαφέρουν από τις αγέλες κατά το ότι κάθε μέλος τους εκτελεί κάτι διαφορετικό, με κοινό σκοπό, τη δημιουργία αποθηκών με αγαθά, για τις περιόδους ένδειας. Δυστυχώς η κοινωνία συνεπάγεται ομαδική βία μεταξύ ομοειδών ζώων για τον έλεγχο των αποθηκών και ειδίκευση των μελών της οδηγώντας σε μείωση των ατομικών ελευθεριών. Η ανθρώπινη κοινωνία (πολιτεία) διαφέρει, καθώς αποφασίζουν τα ίδια τα μέλη της τους περιοριστικούς νόμους που καθιστούν δυνατή την ύπαρξή της. Επιδιώκεται ιδανικά να υπάρχει μέγιστη δυνατή ισότητα στην πρόσβαση στις αποθήκες των αγαθών, όπως στις κοινωνίες των εντόμων, με διατήρηση μέγιστης δυνατής ελευθερίας των ατόμων να κάνουν ό,τι επιθυμούν, όπως στα αγελαία ζώα.

Ο Αριστοτέλης διέκρινε τρία κύρια πολιτεύματα: Μοναρχία, ολιγαρχία, δημοκρατία. Στην ολιγαρχία οι άρχοντες εκλέγονται, ενώ στη δημοκρατία κληρώνονται. Στη μοναρχία επιβάλλονται βίαια. Ηθική είναι το «θέλω» της κοινωνίας με σημαντική ασάφεια, καθώς γίνεται αντιληπτή σαν «πρέπει» χωριστά από κάθε μέλος της. Νομιμότητα είναι το «θέλω» των αρχόντων σαφώς διατυπωμένο, συνήθως γραπτά. Η διάσταση μεταξύ ηθικής και νομιμότητας είναι μέγιστη στη μοναρχία, ελάχιστη στη δημοκρατία και διάμεση στην ολιγαρχία. Δημοκρατία υπήρξε μόνον στην αρχαία Ελλάδα. Τα σύγχρονα κράτη που δεν είναι μοναρχίες κατάγονται από τη Ρωμαϊκή res publica, που ήταν ολιγαρχία. Γι΄ αυτό και όλα ονομάζονται ρεπούμπλικες, εκτός από την Ελληνική και Κυπριακή δημοκρατία, μολονότι είναι κι αυτές ρεπούμπλικες/ολιγαρχίες. Επομένως τυχόν αποτυχία του πολιτεύματος χρεώνεται απατηλά στη δημοκρατία με εναλλακτική λύση τη μοναρχία, ενώ θα πρόκειται για αποτυχία της ολιγαρχίας με εναλλακτική λύση τη δημοκρατία, αφού η μοναρχία έχει επανειλημμένα δοκιμασθεί και αποτύχει στον τόπο μας.

Απαραίτητη για τη δημοκρατική διαδικασία είναι η ισηγορία, που προϋποθέτει την καλύτερη δυνατή επικοινωνία μεταξύ των μελών της κοινωνίας. Ποτέ η επικοινωνία δεν είναι τέλεια. Ωστόσο η προφορική γλώσσα μας έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να είναι πλουσιότατη εξελισσόμενη αδιάλειπτα από την Ομηρική εποχή ως σήμερα. Απαιτεί να διδάσκεται η προγονική γλώσσα ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου, ώστε να εμπλουτίζεται και διασαφηνίζεται επαρκώς η τρέχουσα «δημοτική», που μαθαίνομε από τη μάνα μας και διαβάζοντας. Η γραπτή επικοινωνία απαιτεί αποκατάσταση της φωνητικής ορθογραφίας, όπως είχαν οι πρόγονοί μας (ένας φθόγγος για κάθε γράμμα, ένα γράμμα για κάθε φθόγγο), που έγραφαν όλοι ορθογραφημένα, ενώ σήμερα σχεδόν κανένας. Η γραφή μόνο σκοπό έχει να παριστάνει τη γλώσσα (Saussure). Ωστόσο, έχει το προνόμιο ότι εμμένει στο χρόνο, ενώ η γλώσσα είναι έπεα πτερόεντα.

Τα πάντα στον αισθητό κόσμο εξελίσσονται. Αν πάψουν να εξελίσσονται είναι νεκρά. Πάντοτε είχαμε, είχαν όλοι οι λαοί δηλαδή, πρόβλημα μετανάστευσης που μερικές φορές γίνεται κατά κύματα, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα, από τον καιρό των Ικέτιδων που περιγράφει ο Αισχύλος. Στη χώρα μας είχαμε από την αρχαιότητα την εγκατάσταση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο Φοινίκων, Ρωμαίων, Σλάβων, Αλβανών, Φράγκων, Τούρκων, Ρομά, για ν΄ αναφέρω ελάχιστους μόνο, αλλά και, στις μέρες μας, Αφγανών, Σύρων κλπ. Οι λαοί αυτοί αναμίχθηκαν μαζί μας συνεισέφεραν στον πολιτισμό μας. Έγιναν στο μεταξύ κάποιες εθνοκαθάρσεις, π.χ. τον περασμένο αιώνα Αλβανών και Σλαβόφωνων Μακεδόνων, που δημιουργούν σήμερα προβλήματα δυσεπίλυτα με τους γείτονές μας. Η ενσωμάτωσή τους στον εθνικό κορμό είναι επίπονη, αλλά δημιουργική, ενώ η απομόνωσή τους προκαλεί προβλήματα. Απαιτείται συστηματική προσέγγισή τους επικοινωνώντας μαζί τους στη γλώσσα τους μαζί με τη δική μας, αλλά και συναισθηματικά, με την παραδοσιακή τέχνη τους.

Η αντιπαράθεση μεταξύ παγκοσμιοποίησης και εθνωτισμού, καθώς και το μεταναστευτικό πρόβλημα έχουν υποκαταστήσει σήμερα την παραδοσιακή αντίθεση μεταξύ δεξιάς και αριστεράς. Η αντιπαλότητα της Δύσης με τη Ρωσία εξακολουθεί, μολονότι το Ρωσικό καθεστώς είναι πια καπιταλιστικό. Ομοίως η παγκοσμιοποίηση με κατάργηση των συνόρων στη δίοδο του κεφαλαίου υποστηρίζεται από τα παραδοσιακά κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα, ενώ βρίσκει αντιμέτωπες τις ακροδεξιές και ακροαριστερές παρατάξεις. Ο νεοφιλελευθερισμός διαφέρει από τον παραδοσιακό φιλελευθερισμό κυρίως κατά το ότι κατεδαφίζει το κοινωνικό κράτος. Επεκτείνεται. Έχει αποδειχθεί το αποτελεσματικότερο αναπτυξιακό σύστημα ως τώρα εκμεταλλευόμενο και τις επιτυχίες των φυσικών επιστημών. Δυστυχώς, η τάχιστη παραγωγή ρύπων που κατακλύζουν τον πλανήτη από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη, που καταργεί την οικονομική ταλάντωση, οδηγούν αναπόφευκτα στον παγκόσμιο όλεθρο. Ολέθρια ανατρεπτική προβλέπεται να είναι και η γιγάντωση της ανισότητας.

Το τοπικά δικό μας πρόβλημα, για να λυθεί, προϋποθέτει λεπτομερές σχέδιο ανάπτυξης, χωρίς το οποίο οποιαδήποτε βοήθεια πηγαίνει χαμένη. Έχομε μεγάλο βέβαιο και ενδεχόμενο πλούτο. Αν δεν μας δανείζει κανένας για ανάπτυξη δεν μένει παρά να τη δανείσουμε μόνοι μας ώσπου ν΄ αρχίσει να αποδίδει η προγραμματισμένη παραγωγή μας.

Διαβάστε ακόμα