Του Δημ. Α. Σιδερή, ομ. καθηγητής καρδιολογίας

Αποστολή

  • Τρίτη, 3 Ιουλίου, 2018 - 06:22

Ποια είναι η αποστολή ενός δασκάλου; Οι περισσότεροι, φαντάζομαι, θα απαντούσαν να μεταδίδει γνώσεις στους μαθητές του. Είναι αδύνατο ο μαθητής να ξέρει περισσότερα από το δάσκαλο. Μα, όσο παράξενο κι αν ακούεται, αν ήταν έτσι, δεν θα υπήρχε πρόοδος στην ανθρωπότητα. Αποστολή του δασκάλου είναι λοιπόν να καθιστά το μαθητή ικανό να κάνει ό,τι δεν μπορούσε να κάνει προηγουμένως, ακόμα κι ό,τι δεν μπορεί ο ίδιος ο δάσκαλος! Όταν δεις κάποιον να πεινάει, ποια είναι η αποστολή σου; Μα να του δώσεις ένα ψάρι να φάει να χορτάσει. Όχι βέβαια. Αποστολή σου είναι να τον μάθεις να ψαρεύει, ώστε να μην ξαναπεινάσει. Και ποια είναι η αποστολή ενός κράτους, με πολλούς ανέργους που πεινάνε; Να τους δώσει δουλειά; Όχι ακριβώς. Αποστολή του είναι να φροντίζει να υπάρχουν πάντοτε δουλειές για να εργασθούν. Μπορεί να είναι ιδιώτες οι εργοδότες, αλλά, όταν αυτοί αδρανούν, το ίδιο το κράτος. Το σύνολο πάντοτε έχει ανάγκη από έργα που γίνονται με τις δουλειές.

Το έργο περιλαμβάνει φάσεις. Πρώτα αποφασίζεται ο στόχος. Ύστερα σχεδιάζεται το πρόγραμμα, τα βήματα που πρέπει να γίνουν για να επιτευχθεί ο στόχος. Τελειώνει με την αξιολόγηση, που εκτιμά σε ποιο βαθμό επιτεύχθηκε ο στόχος. Εκεί τερματίζεται το επιτελικό στοιχείο και αρχίζει το εκτελεστικό. Ο στόχος σχεδόν ποτέ δεν επιτυγχάνεται πλήρως. Άλλωστε συχνά είναι κινούμενος. Ανάλογα με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, επαναδιαγράφονται ο στόχος και τα επόμενα στάδια, πρόγραμμα και αξιολόγηση. Λήψη αποφάσεων χωρίς προηγούμενη αξιολόγηση σημαίνει φασισμό. Ο αρχικός στόχος καθορίζεται από παράγοντες, όπως: οι υπάρχουσες ανάγκες, που η εκπλήρωση του στόχου θα τις καλύψει∙ οι υπάρχοντες πόροι, οι φυσικές δυνατότητες για την πλήρωση του στόχου∙ και η υπάρχουσα τεχνογνωσία. Χωρίς την ύπαρξη πόρων και τεχνογνωσίας είναι αδύνατη η επιτυχία.

Όλη αυτή η διαδρομή συνεπάγεται αναγκαστικές απώλειες σε ενέργεια και/ή άχρηστα (τοξικά) απόβλητα. Ένα άτομο πεθαίνει όταν δεν μπορεί να φάει ή όταν πάθει ειλεό και δεν μπορεί να αφοδεύσει. Το ίδιο μια κοινωνία, όταν είτε δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της ή να αποβάλλει τους ρίπους που παράγει. Περιττό να πούμε πως στην πορεία θα παρουσιασθούν σωρεία απρόβλεπτων κωλυμάτων, τριβών και αδράνειας, αλλά και απρόβλεπτων οδώσεων που προωθούν το έργο. Δεν προβλέπονται οι θεομηνίες, σεισμοί, εκρήξεις ηφαιστείων, πυρκαγιές, καταποντισμοί, πανδημίες ή και αντίθετα συμφέροντα άλλων ανθρώπινων ομάδων. Για τα απρόβλεπτα δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα. Ωστόσο, ο ανθρώπινος νους έχει τη δυνατότητα να έχει σχεδιάσει εκ των προτέρων τον τρόπο της έγκαιρης αντιμετώπισής τους. Αυτή η προληπτική στάση είναι ιδιαίτερα αντιδημοφιλής. Σημαίνει τεράστιες δαπάνες, για προβλήματα που ενδέχεται να μην παρουσιασθούν ποτέ (αλλά αν παρουσιασθούν είναι ολέθρια). Επιπλέον σώζει ζωές ανθρώπων που ποτέ δεν αισθάνθηκαν την ανάγκη να ζητήσουν βοήθεια, καθώς το απροσδόκητο δεν συνεπάγεται άμεση ανάγκη. Αυτή ιδίως η ασφάλιση είναι μια από τις αποστολές των αρχόντων μιας κοινωνίας. Και πάλι, η ασφάλιση, όπως λέγεται η προληπτική πράξη, μπορεί να γίνεται από ιδιώτες ή από το δημόσιο. Η υποχρέωση για ασφάλιση όμως οφείλει να ασκείται από το κράτος. Όπως υποχρεωτικά υπάρχει ασφάλιση για την οδήγηση, όπως υποχρεωτικά οφείλει να υπάρχει ασφάλιση υγείας, ώστε να πληρώνει όσο κάποιος μπορεί, υγιής, να εργάζεται, αλλά όταν αρρωστήσει και αδυνατεί να εργασθεί να έχει δωρεάν αποκατάσταση της υγείας του. Η αυστηρή απαγόρευση της οικοδόμησης μέσα σε ρέματα είναι ιδιαίτερα αντιδημοφιλής, καθώς κάθε φουκαριάρης που έχει αγοράσει ένα οικοπεδάκι στην κοίτη του χειμάρρου διαμαρτύρεται για την αχρήστευση της ιδιοκτησίας του, ενώ έχει συμμάχους ανέντιμους δημόσιους λειτουργούς και εργολάβους που πουλούν άδειες και οικοδόμηση. Όταν γίνει η πλημμύρα που κάποτε, (άγνωστο πότε, οπωσδήποτε όμως) θα γίνει, αν επιβιώσουν θα διαμαρτύρονται για το κράτος που συνυπεύθυνο μ΄ αυτούς, δεν μερίμνησε να τους σώσει.

Όχι σπάνια, η αντιμετώπιση των παραγόμενων αποβλήτων είναι εξαιρετικά δαπανηρή, τόσο που τα έσοδα από το έργο να υποσκελίζονται από τη δαπάνη για τους ρίπους. Ωστόσο, η διαχείριση των αποβλήτων είναι μελλοντική, μετά την παραγωγή προϊόντων. Επομένως, η αίσθηση της ανάγκης για την αποβολή τους είναι λιγότερο αισθητή από εκείνην για τα προϊόντα.

Αναφέρθηκε παραπάνω η ύπαρξη τριβών και αδράνειας. Τα μεγέθη αυτά είναι μεταφορές από τη Φυσική. Άλλα θεμελιώδη μεγέθη που μεταφέρονται από τη Φυσική στην Κοινωνία είναι η Ενέργεια, που σημαίνει έργο, και η ελαστικότητα. Τριβές σημαίνει αχρήστευση έργου που διαχέεται και χάνεται. Αδράνεια σημαίνει αντίθεση σε κάθε μεταβολή∙ όσο ταχύτερη η μεταβολή τόσο ισχυρότερη η αντίθεση. Κάθε φορά που πρέπει να αλλάξουμε συνήθειες ή να αποκτήσουμε νέες σημαίνει προσπάθεια, κατανάλωση έργου, που όμως αποθηκεύεται, ώστε να χρησιμοποιείται μελλοντικά παγιώνοντας τις νέες συνήθειες. Ελαστικότητα (ευελιξία) σημαίνει ανέξοδη αποθήκευση έργου που περισσεύει και χρησιμοποιείται, το ίδιο ανέξοδα, μόλις υπάρξει έλλειψη. Το γινόμενο της ελαστικότητας με τις τριβές ή με την αδράνεια είναι χρόνος. Αυτό το γινόμενο, παρέχει τα χρονικά περιθώρια για τις αναγκαίες προσαρμογές, που είναι ιδιαίτερα δύσκολες στις κοινωνίες. Η καύση του λιγνίτη που έχομε άφθονο στη χώρα μας είναι ριπογόνος. Αν συνεχισθεί, θα καταστρέφει τη μοναδική ατμόσφαιρά μας, αλλά και άλλων λαών την ατμόσφαιρα. Μεγάλο πλήθος εργαζομένων ζουν από την εκμετάλλευση του λιγνίτη, ενώ η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια μας είναι απαραίτητη. Η προφανής λύση είναι οι εργάτες του λιγνίτη να γίνουν εργάτες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Που κι αυτές είναι άφθονες στη χώρα μας: Ήλιος, άνεμοι, κύματα. Ωστόσο αυτό πρέπει να γίνει. Με την απαραίτητη ευελιξία. Πρέπει να έχει γίνει στόχος η παραγωγή μη ριπογόνου ενέργειας, π.χ. στα νησιά μας που, ακατοίκητα, (κατοικημένα λιγότερα από 100 από τις πολλές χιλιάδες που έχομε) στοιχίζουν απίστευτα πολύ για να τα υπερασπιζόμαστε, ενώ διαρκώς ερημώνουν, ξερονήσια έρημα, αφημένα στην τύχη τους. Στο πρόγραμμα ενός τέτοιου στόχου θα πρέπει να περιληφθεί, μεταξύ των άλλων, η μείωση της καύσης λιγνίτη με ρυθμό ισοδύναμο με εκείνο της αύξησης της παραγόμενης ενέργειας από τις ΑΠΕ, αλλά και η δαπάνη για την αλλαγή επαγγέλματος και κατοικίας για τους εργάτες στην παραγωγή και χρήση του λιγνίτη.

Ως εδώ παρέλειψα τον Ηγέτη. Αυτός διαθέτει το Όραμα που προηγείται του σχεδίου και είναι προσωπική υπόθεσή του. Σε κάθε εποχή, ανάλογα με τις ανάγκες της, τυχαίνει να παρουσιασθούν ηγέτες. Εμπνευσμένοι από τις αόριστες επιθυμίες του πλήθους, θα προβάλουν το όραμά τους, το πλήθος θα το εγκρίνει και θα τους ακολουθήσει.

Διαβάστε ακόμα