Επιστημονικά επιτεύγματα

Σαφώς δεν έχω απάντηση. Φοβούμαι ότι μόνο η βούληση όλου του λαού έχει κύρος. Το δίλημμα: « Ό,τι είναι δυνατό να γίνει, κάποτε, σε άγνωστο χρόνο, θα γίνει· να γίνει όμως;» Οι επιστήμες, ιδιαίτερα οι φυσικές, αγωνίζονται από τον καιρό των Ελλήνων φιλοσόφων ή, μάλλον, από πολύ πιο παλιά, για να αντισταθμίσουν τους περιορισμούς που επιβάλλουν οι φυσικοί νόμοι στο αισθητό Εγώ. Και, ομολογουμένως, έχουν σημαντικές επιτυχίες, ιδίως στους τελευταίους δύο αιώνες. Έχουν παραγάγει γνώσεις που επιτρέπουν, όχι βέβαια να καταστρατηγηθούν, αλλά να αντισταθμισθούν οι φυσικοί νόμοι. Οι κοινωνικές επιστήμες, παρέχουν γνώσεις που μπορούν να καθορίζουν τους κοινωνικούς περιορισμούς. Οι γνώσεις όμως δεν έχουν ηθική. Ηθική είναι η βούληση της κοινωνίας. Και η βούληση πηγάζει αφενός από ερεθίσματα, τις υπάρχουσες γνώσεις, την υπάρχουσα επιστήμη, και αφετέρου από τις αυτόματες, περιοδικές σαν από ταλάντωση, επιθυμίες, όπως είναι όσες απορρέουν από φυσιολογικές ανάγκες, καθώς και από αυτοσχεδιαζόμενους σκοπούς. Τέτοιες είναι η πείνα, η δίψα, ο έρωτας, και όποιος σκοπός σχηματίσθηκε μέσα μας κοκ. Οι επιθυμίες έχουν κοινωνικό αντίστοιχο. Για παράδειγμα, η διαχείριση της κοινωνικής πείνας ονομάζεται οικονομία!

Η επιστήμη παρέχει τις γνώσεις που επιτρέπουν να ικανοποιηθεί καλύτερα η κοινωνική βούληση, η ηθική. Η επιστήμη δεν είναι ούτε ηθική ούτε ανήθικη, ούτε καλή ούτε κακή. Υπάρχουν κοινωνικές καταστάσεις που ανατρέπουν τελείως τους ηθικούς κανόνες. Ο φόνος είναι η πιο αποτρόπαιη πράξη. Αυτό όμως στην ειρήνη, διότι στον πόλεμο είναι αρετή! Τον τελευταίο αιώνα, η διάσπαση του ατόμου άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου. Μας επιτρέπει να διαγιγνώσκουμε και να θεραπεύουμε νόσους που άλλοτε θα ήταν ανίατες, αλλά και να εξοντώνουμε σε μια στιγμή μυριάδες αμάχους στον πόλεμο.

Τα τελευταία χρόνια βιώνομε καθημερινά ανήκουστα επιστημονικά επιτεύγματα, που σχετίζονται με τη γενετική ταυτότητα. Τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα εξαπλώνονται ταχύτατα. Αυξάνουν την παραγωγή τροφοδοτώντας την αγορά με αγαθά άφθονα και με επιθυμητές ιδιότητες. Τα σταφύλια που τρώμε σήμερα δεν έχουν κουκούτσια, αλλά ούτε και την πλούσια γεύση των παραδοσιακών. Έχομε ντομάτες όλο το χρόνο που δε νερουλιάζουν σε 2-3 μέρες, αλλά δεν έχουν άρωμα. Τα γαρύφαλλα είναι μεγάλα, με εντυπωσιακά χρώματα, αλλά δεν μυρίζουν όπως μας μάγευαν όταν ήμαστε παιδιά.

Προχωρώ από τα φυτά στα ζώα. Οι πόλεις μας έχουν αδέσποτα σκυλιά και γατιά. Η συντριπτική πλειοψηφία έχομε ευαίσθητες καρδιές και αγαπάμε τέτοια ζώα, που, μάλιστα, μας ανταποδίδουν πλούσια την αγάπη που τους δείχνομε. Ωστόσο, είναι συχνά και ενοχλητικά ως επικίνδυνα. Αδέσποτα (μερικές φορές και φύλακες) σκυλιά έχουν κατασπαράξει ανθρώπους. Τα ζώα μπορούν να μεταφέρουν αρρώστιες. Οι γάτες και οι σκύλοι είναι ιδιαίτερα καθαρά ζώα, οπωσδήποτε όμως μπορούν να αφοδεύουν στα πεζοδρόμια. Παλιότερα, ανεχόμαστε τις κοπριές αλόγων και γαϊδάρων στη μέση της πλατείας, διότι τα ζώα αυτά θεωρούνταν απαραίτητα, καθώς μάλιστα δεν ήταν αδέσποτα. Κι οι μύγες πλημμύριζαν τον τόπο, με όσες αρρώστιες μετέφεραν. Η λιγότερο ενοχλητική λύση που έχομε ανακαλύψει, δεν είναι βέβαια η φόλα, αλλά η στείρωση. Υπάρχουν όμως και τα άγρια ζώα, αρκούδες, αγριογούρουνα, λύκοι, τσακάλια, επίσης λιοντάρια, κροκόδειλοι πύθωνες σε άλλα μέρη. Ήταν παραδοσιακά εχθροί του ανθρώπου, επικίνδυνα όχι μόνο για τον ίδιο τον άνθρωπο, αλλά και για τα κοπάδια του. Ένας από τους λόγους που τιμήθηκαν οι ήρωές μας ήταν διότι απάλλαξαν τη Νεμέα από το φοβερό λιοντάρι, τη Στυμφαλία από τα τρομερά όρνια της, την Καλυδωνία από το φονικό κάπρο της κλπ. Σήμερα όμως τέτοια υπέροχα είδη κινδυνεύουν να εκλείψουν από τη γη μας. Μεγάλο πλήθος ειδών έχουν ήδη εξαφανισθεί. Και αυτό είναι μια ασύλληπτη και μη αναστρέψιμη απώλεια για τη μεγάλη πατρίδα μας τη γη όλων μας. Οι λύκοι και τα παρόμοια τρέφονται από πανέμορφα ζώα, όπως τα ελάφια, ζαρκάδια και κατσίκια, προστατεύοντας όμως έτσι το δάσος από τέτοια ζώα που, αν υπεραναπτυχθούν, τρώνε και εξαφανίζουν τα πολύτιμα δάση.

Και φθάνω στους ανθρώπους. Μπορούμε να αλλάξουμε τη γενετική των ανθρώπων και ολοένα θα γινόμαστε πιο αποτελεσματικοί σ΄ αυτό. Αν κάποιος γεννιέται με μια γενετική ανωμαλία, π.χ. μια κληρονομική πάθηση του αίματος, ευελπιστούμε ότι αλλάζοντας τη γενετική σύστασή του θα μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι τα παιδιά του δεν θα έχουν την ανωμαλία, αλλά και ο ίδιος δεν θα νοσεί απ΄ αυτήν. Μπορούμε να αλλάξουμε ακόμη και το φύλο του παιδιού, αν αυτό δεν είναι ικανοποιημένο από το φύλο που του έδωσε η φύση. Μπορούμε. Να το κάνουμε όμως; Η διεθνής τάση, στο δυτικό κόσμο που ζούμε τουλάχιστον, απαντά σαφώς, Ναι. Το νομοθετήσαμε κι εμείς. Εξομολογούμαι ότι καθόλου δεν μου αρέσει. Όμως, όπως μπορούμε να αλλάξουμε τη γενετική σύστασή μας, επειδή δεν θέλομε να είμαστε άρρωστοι, έτσι γιατί να μην αλλάξουμε τη γενετική σύστασή μας ως προς το φύλο μας, αν το θέλουμε, αφού μπορούμε; Αδυνατώ να δω ένα λογικό επιχείρημα, εκτός από το αυθαίρετο, το ότι δεν το θέλομε. Κι αυτό αποκτά ισχύ μόνον αν είναι το θέλω μιας ολόκληρης κοινότητας και όχι κάποιων ελαχίστων, ακόμη και εκλεγμένων εκπροσώπων, που, εκτός από τη βούληση του λαού, εκπροσωπούν και τη βούληση όσων τους στηρίζουν, των κομμάτων τους, των οικονομικών και επικοινωνιακών παραγόντων από τους οποίους εξαρτώνται κλπ.

Τα διλήμματα έχουν φθάσει στο κατώφλι μας, έχουν εισδύσει και μέσα στο σπίτι μας. Καθένας πρέπει να εκφράσει τη βούλησή του. Οι οικολογικές οργανώσεις δεν καλύπτουν πια τις ανάγκες μας ούτε η εκκλησία με τα τόσα και τόσα προβλήματά της. Ούτε φυσικά η πολιτική μας (που θα όφειλε να είναι κυρίως δικό της έργο), διότι δεν μας εκφράζει. Η μόνη ελπίδα μας είναι να ξανακάνουμε την πολιτική δική μας φωνή. Όπως ήταν μια φορά κι έναν καιρό στην εποχή και στον τόπο των προγόνων μας. Όπως τότε, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια με πολλές θυσίες. Όμως είναι η μόνη ελπίδα. Προϋποθέτει πως, για να πάρουμε αποφάσεις, οφείλομε να ακούσουμε με μέγιστη προσοχή όλες τις απόψεις των επαϊόντων, που ασφαλώς θα διαφέρουν μεταξύ τους, αλλά την απόφαση να την πάρουμε εμείς όλοι. Οι ειδικοί ξέρουν, εμείς χρειαζόμαστε. Όπως σε ένα ορκωτό δικαστήριο, οι ένορκοι ακούν μάρτυρες, βλέπουν τεκμήρια, ακούν την τεκμηρίωση και από επαΐοντες, πολιτική αγωγή και υπεράσπιση, πειθαρχούν στην τήρηση της νομικής τάξης από τον νομομαθή Πρόεδρο, αλλά είναι αυτοί, κάποιοι ίσως αγράμματοι, που θα πάρουν αποφάσεις. Κι αυτές είναι οι πιο έγκυρες, πειστικές για όλο τον κόσμο.