Τεκμήριο της κοινωνικής διαδρομής της Σύρου

Η μοναδική, θαυμαστή και σε πολλούς άγνωστη ιστορία του Νοσοκομείου Σύρου, του πρώτου νοσοκομείου της επαναστατημένης και ελεύθερης Ελλάδας, που ιδρύθηκε και λειτούργησε το 1825, καταγράφεται, αναλύεται και τεκμηριώνεται στη διδακτορική διατριβή του ιατρού αναισθησιολόγου Νικόλαου Λειβαδάρα, που παρουσιάστηκε το βράδυ της Δευτέρας στο Θέατρο «Απόλλων».

Ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης, αναγνωρίζοντας και εκτιμώντας τη μεγάλη συνεισφορά του εκλεκτού επιστήμονα, που επί 27 συναπτά έτη υπηρέτησε στο Νοσοκομείο της Σύρου, το μόχθο που κατέβαλε και τα τεκμηριωμένα επιστημονικά αποτελέσματα που εξήγαγε, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου εξέδωσε τη διδακτορική διατριβή του ως ελάχιστο φόρο τιμής σε όσους ίδρυσαν, συντήρησαν και επέκτειναν το Ίδρυμα και σε όσους υπηρέτησαν με αφοσίωση και αυταπάρνηση το μέγιστο αγαθό της υγείας σε εποχές δύσκολες και χαλεπές.

Σημειώνεται ότι, ο μελετητής-συγγραφέας παραχώρησε τα πνευματικά δικαιώματα της διδακτορικής διατριβής του στο Σύλλογο Φίλων του Γενικού Νοσοκομείου Σύρου «Πρόσβαση», με σκοπό τα έσοδα από τη διάθεση της έκδοσής του να διατεθούν για την κάλυψη αναγκών του νοσοκομείου.

Τη διατριβή του κ. Λειβαδάρα με θέμα «Όταν μεγαλουργούσαν οι πρώτοι οικιστές της Ερμούπολης – Το πρώτο Νοσοκομείο της Ελλάδας: Ερμούπολη Σύρου 1825», παρουσίασε αναλυτικά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σύρου κ. Δωρόθεος Β’.

Στον χαιρετισμό της, η πρόεδρος του Συλλόγου «Πρόσβαση», Ράνια Νικολοπούλου, σημείωσε ότι, το Νοσοκομείο της Ερμούπολης λειτούργησε αδιαλείπτως από την ίδρυσή του, το 1825, ως νοσηλευτικό ίδρυμα και παρείχε ιατρική περίθαλψη εντελώς δωρεάν χωρίς διακρίσεις ανεξάρτητα από εθνικότητα και θρησκεία. Το 1837 έγινε Δημοτικό ίδρυμα με την επωνυμία «Η ΕΛΠΙΣ» με πρόεδρο τον εκάστοτε Δήμαρχο της Ερμούπολης και αδελφάτο το οποίο διόριζε το Δημοτικό Συμβούλιο. Το 1885 ο τραπεζίτης Σταμάτιος Πρώϊος με τη διαθήκη του όρισε χρηματικό πόσο για τη συντήρησή του. Το παράδειγμά του, μιμήθηκε ο Ιωάννης Βαρδάκας το 1945, ο οποίος με τη διαθήκη του κληροδότησε στο νοσοκομείο μετοχές που του ανήκαν. Το 1958 μεταστεγάστηκε από το ιστορικό αρχικό κτίριο στο νυν νοσοκομείο μας, παρέχοντας πάντα υψηλού επιπέδου περίθαλψη.

Πηγή πληροφοριών για κάθε φιλέρευνο αναγνώστη

Τον ιατρό και ερευνητή κ. Λειβαδάρα, ο οποίος ανέσυρε και ανέδειξε έναν όγκο πληροφοριών που μπορεί να αξιοποιηθεί από κάθε φιλέρευνο αναγνώστη της τοπικής ιστορίας της Ερμούπολης, καθώς και από μελετητές άλλων επιστημών, όπως η κοινωνιολογία, η γλωσσολογία, η δημογραφία και η ιστορία, συνεχάρη για το έργο του ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, Γιώργος Μαραγκός. Όπως τόνισε, η διατριβή του αποτελεί τεκμήριο της κοινωνικής πορείας και διαδρομής της Ερμούπολης και της Σύρου από το 1825 μέχρι και σήμερα.  

Κατά την παρουσίαση της διατριβής, ο Σεβασμιώτατος κ. Δωρόθεος επεσήμανε ότι, αρκετοί μελετητές της θαυμαστής ιστορίας της Ερμούπολης, μιας νεοκλασικής πόλης του 19^ου αιώνα, που γεννήθηκε από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και των νησιών του νοτιοανατολικού Αιγαίου μέσα στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, έχουν ανατρέξει στο παρελθόν της, ανακαλώντας στη συλλογική μας μνήμη τα στοιχεία εκείνα που προσέδωσαν πολύ γρήγορα τους χαρακτηρισμούς «μεταλλείον χρυσού», «αποθήκη του Αιγαίου Πελάγους» και «τροφός της Ελλάδος».

Πρόσθεσε, μάλιστα πως, τιμώντας και αναγνωρίζοντας την εθελούσια προσφορά και τον αλτρουισμό των πρώτων οικιστών της πόλης μας, πληροφορούμαστε, στηριζόμενοι σε έγγραφα, προβουλεύματα, αναφορές και μαρτυρίες πως οικοδομήθηκε και λειτούργησε το πρώτο νοσοκομείο της Ελλάδας με τη σωστή δομή νοσηλευτικού ιδρύματος και διαπιστώνουμε τη μέγιστη συμβολή του στον τομέα περίθαλψης των πολιτών, του μη οργανωμένου ακόμα τότε ελληνικού κράτους.

Διαχρονική παροχή υψηλού επιπέδου περίθαλψης

Αναφερόμενος στη διδακτορική διατριβή του ιατρού, αναισθησιολόγου και εκλεκτού συμπολίτη μας κ. Λειβαδάρα, ο κ. Δωρόθεος υπογράμμισε ότι, πρόκειται για μια επιστημονική μελέτη με θέμα το πρώτο νοσοκομείο της επαναστατημένης και ελεύθερης Ελλάδας στην Ερμούπολη το 1825 στις σελίδες της οποίας αναλύονται τα πρώτα 7.341 περιστατικά από το 1834 ως το 1850 που έχουν καταγραφεί στο μοναδικό σωζόμενο νοσοκομειακό αρχείο στην Ελλάδα. Σε αυτό, αναφέρονται επίσης οι προσπάθειες των διαδόχων των πρώτων οικιστών για τη βελτίωση του νοσοκομείου σύμφωνα με τις νέες συνθήκες και απαιτήσεις.

Στο δεύτερο μέρος της διατριβής, πίνακες και διαγράμματα πληροφορούν κάθε αναγνώστη για τις ασθένειες της εποχής εκείνης, τη θνησιμότητα, το επάγγελμα, τον τόπο καταγωγής και διαμονής των νοσηλευομένων, οι οποίοι κατέφθαναν στην Ερμούπολη από όλα τα μέρη του ελλαδικού χώρου, αποκλειστικά και μόνο για τη νοσηλεία τους, λόγω της προηγμένης περίθαλψης που παρείχε το πρώτο νοσηλευτικό ίδρυμα της χώρας.

Με την έρευνα-μελέτη των αρχείων του Νοσοκομείου της Ερμούπολης της περιόδου 1834-1850 και ειδικότερα με την επεξεργασία και ανάλυση των καταγεγραμμένων νόσων, μαζί με τα άλλα απαραίτητα στοιχεία που σημειώνονται στα βιβλία εισαγομένων ασθενών από το παλαιό διασωθέν αρχείο, δόθηκε η νοσολογία και η θνησιμότητα του πρώτου μισού του 19^ου αιώνα στη Σύρο. Τα συμπεράσματα προήλθαν από την καταγραφή, μελέτη και επεξεργασία των στοιχείων που συλλέχθηκαν από το βιβλίο εξερχομένων ασθενών. Η μελέτη τους κατέδειξε την ιστορική αξία του αρχείου και τη σπουδαιότητα του Νοσοκομείου της Ερμούπολης.

Σημαντικές πτυχές της τοπικής ιστορίας

Η έρευνα του κ. Λειβαδάρα διήρκησε 7 χρόνια, πέντε εκ των οποίων αφορούσαν στη συγγραφή της διατριβής, η οποία παρουσιάστηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης τον Ιούνιο του 2012 ενώπιον επταμελούς επιτροπής. Ένα σημαντικό μέρος της διατριβής είναι το πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την πρώτη περίοδο της λειτουργίας του.

Ο Σεβασμιώτατος ευχαρίστησε θερμά τον συγγραφέα για την ευκαιρία που μας δίνει να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας σημαντικές πτυχές της τοπικής μας ιστορίας και της μεγαλειώδους προσφοράς των πατέρων μας στον τομέα της ιατρικής περιθάλψεως και ευχήθηκε ο Θεός να του χαρίζει υγεία και δύναμη, ώστε να συνεχίσει να διακονεί με αγάπη την Ερμούπολη, τη Σύρο και τους κατοίκους της.

Ο κ. Δωρόθεος απένειμε τόσο στον κ. Λειβαδάρα, όσο και στη σύζυγό του Ιατρό Αιματολόγο, κ. Μαρία Εφραιμίδου-Λειβαδάρα, το Μετάλλιο της Ιεράς Μητροπόλεως, ως ένδειξη της πολυετούς προσφοράς τους στο νοσοκομείο.

Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Χωρικός Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων Γιώργος Λεονταρίτης, εκπρόσωπος του Καθολικού Επισκόπου Σύρου, Ιατροί, Νοσηλευτές και πλήθος Συριανών.