Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου

«Το φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης κατά των γυναικών»

  • Παρασκευή, 26 Ιανουαρίου, 2018 - 06:10

Πολύς λόγος γίνεται το τελευταίο διάστημα για το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης κατά των γυναικών, ιδιαίτερα μετά τις αποκαλύψεις, κυρίως στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, διασήμων που δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν τέτοιου είδους περιστατικά.

Η σεξουαλική παρενόχληση, η οποία προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης, συνιστά τη συχνότερη μορφή σεξουαλικής κακοποίησης. Δυστυχώς, δεν πρόκειται για κάτι νέο, καθώς το φαινόμενο αυτό στον χώρο εργασίας ή/και σε εκπαιδευτικά ιδρύματα ήδη έχει αποτελέσει αντικείμενο ερευνών και μελετών, κυρίως στις ΗΠΑ και σε χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης.

Υπάρχουν διάφοροι μύθοι, θεωρίες και ορισμοί για τη σεξουαλική παρενόχληση, η οποία πρέπει να διαχωρίζεται από το κομπλιμέντο, το φλερτ ή τη σχέση. Οι αντιλήψεις σχετικά με το τι συνιστά σεξουαλική παρενόχληση διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ανάλογα με το σύστημα προσωπικών αξιών του καθενός και το σύνολο των κοινωνικοπολιτισμικών αντιλήψεων που επικρατεί σε κάθε χώρα, καθώς και ανάλογα με τις πολιτικές που έχουν αναπτυχθεί για θέματα ισότητας των φύλων και αντιμετώπισης της βίας κατά των γυναικών.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού στην ήπειρό μας, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Επίσης, ρητή διάταξη (άρθρο 40) περιέχεται και στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης του 2011 για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία.

Ανεπιθύμητη συμπεριφορά

Σύμφωνα με τον ορισμό που περιέχεται στην ελληνική νομοθεσία (με ενσωμάτωση των αντίστοιχων ευρωπαϊκών οδηγιών), “σεξουαλική παρενόχληση είναι οποιαδήποτε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική ή σωματική συμπεριφορά σεξουαλικού χαρακτήρα που αποσκοπεί ή έχει ως αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος” (άρθρο 2, παρ. 1δ του Νόμου 3896/2010).

Η λέξη “ανεπιθύμητη” είναι ουσιώδους σημασίας, καθώς σημαίνει ότι ασκείται μια συμπεριφορά μη αποδεκτή, όπου σημειώνεται υπέρβαση και προσβολή των επιτρεπόμενων, γενικά ή/και ατομικά, ορίων.

Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να λάβει χώρα οπουδήποτε, σε ιδιωτικό ή δημόσιο χώρο, ενώ το άτομο που παρενοχλεί μπορεί να είναι γνωστό ή άγνωστο πρόσωπο ή ακόμα και ομάδα ανθρώπων.

Υπάρχουν διάφορες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης, όπως: λεκτική (π.χ. με φράσεις, προτάσεις, συνεχή αιτήματα για ραντεβού ή σεξ, σεξουαλικά σχόλια κ.ά.), μη λεκτική (π.χ. με χειρονομίες, σφύριγμα, επίμονο κοίταγμα με προσβλητικό τρόπο, χρήση φωτογραφιών με σεξουαλικό περιεχόμενο κ.ά.) σωματική (π.χ. με αδικαιολόγητο άγγιγμα, στρίμωγμα, σεξουαλική επίθεση κ.ά.), η οποία μπορεί να διαφέρει ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά της, δηλαδή τη διάρκεια, τη σοβαρότητα και την έκτασή της.

Η βίωση του προβλήματος δημιουργεί μια επιβαρυντική, ενοχλητική ή αφόρητη, κατάσταση για το άτομο που το υφίσταται και αναπόφευκτα επιφέρει αρνητικές συνέπειες σε προσωπικό (π.χ. ντροπή, ανασφάλεια, εκνευρισμός, δυσφορία) και επαγγελματικό επίπεδο (π.χ. μείωση αποδοτικότητας, αποχώρηση από εργασία).

Εκτεταμένο πρόβλημα

Πρέπει να σημειωθεί ότι η σεξουαλική παρενόχληση, η οποία συνιστά διάκριση λόγω φύλου,  αποτελεί μορφή έμφυλης βίας και πλήττει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες. Νεότερα δεδομένα έρχονται να επιβεβαιώσουν ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά, αλλά για ένα πρόβλημα που, στις πραγματικές του διαστάσεις, είναι πιο εκτεταμένο από όσο φαίνεται. Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθεί ότι:

             Για τα έτη 2008-2010 ο Συνήγορος του Πολίτη δέχθηκε 17 καταγγελίες, όλες από γυναίκες.

             Σύμφωνα με πανευρωπαϊκή έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) για τη βία κατά των γυναικών το 2014, ανάλογα με τον αριθμό των διαφορετικών μορφών σεξουαλικής παρενόχλησης για τις οποίες ρωτήθηκαν οι συμμετέχουσες, περίπου 45 έως 55 % των γυναικών στην ΕΕ των 28 εκτιμάται ότι έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης από την ηλικία των 15 ετών και άνω.

             Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) πριν από λίγο καιρό, η Γραμμή SOS 15900 στο διάστημα 19/11/2016 έως 19/11/2017 δέχθηκε 53 κλήσεις από γυναίκες που ανέφεραν οι ίδιες περιστατικό σεξουαλικής παρενόχλησης.

Η σεξουαλική παρενόχληση σε βάρος των γυναικών αντανακλά τις ιεραρχικές δομές της κοινωνίας και αντιπροσωπεύει τη διατήρηση και ενίσχυση των ανισοτήτων και την κατάχρηση εξουσίας, με την εκδήλωση μιας μορφής σεξουαλικής επιβολής και κυριαρχίας, η οποία πλήττει κυρίως τη θέση της γυναίκας στο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον.

Η μη ανοχή τέτοιων αθέμιτων συμπεριφορών, η ύπαρξη και η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου πρόληψης, καθώς και η εξάλειψη των στερεοτυπικών αντιλήψεων και έμφυλων διακρίσεων αποτελούν ουσιώδεις παράγοντες που θα επιτρέψουν την επιτυχή αντιμετώπιση του προβλήματος της σεξουαλικής παρενόχλησης και γενικότερα της βίας κατά των γυναικών.

Σημειώνεται ότι γυναίκες από τον νομό Κυκλάδων ή και από άλλες περιοχές που έχουν υποστεί βία οποιασδήποτε μορφής ή/και πολλαπλές διακρίσεις (π.χ. άνεργες, μονογονείς, ΑμΕΑ, μετανάστριες, πρόσφυγες κ.τ.λ.) μπορούν να επικοινωνούν με το Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου.

Το Συμβουλευτικό Κέντρο Σύρου, το οποίο ανήκει στο πανελλαδικό δίκτυο υποστηρικτικών δομών της ΓΓΙΦ, ξεκίνησε στην Ερμούπολη τον Απρίλιο του 2013 και πλέον συνεχίζει τη λειτουργία του μέσω του ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου 2014-2020, υπό τη διοίκηση και επιστημονική εποπτεία του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ). Τονίζεται ότι οι υπηρεσίες του (ψυχοκοινωνική και νομική στήριξη, εργασιακή συμβουλευτική, καθώς και πληροφόρηση και ενημέρωση για θέματα ισότητας των φύλων, έμφυλης βίας και πολλαπλών διακρίσεων) παρέχονται ΔΩΡΕΑΝ και καλύπτονται από το ΑΠΟΡΡΗΤΟ της συμβουλευτικής διαδικασίας.

Το Κέντρο λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή (08:00 – 16:00) στην Οδό Φολεγάνδρου 2, Ερμούπολη και οι πολίτες μπορούν να επικοινωνούν στο τηλ. 22810 76496 - Fax: 22810 76497.