Μια Κυριακή για την Αγία Γραφή

Η σημερινή Κυριακή είναι αφιερωμένη στην Αγία Γραφή, καθώς η εκκλησιαστική μας παράδοση μας προσφέρει δύο επεισόδια, ένα από την Παλιά Διαθήκη από το Βιβλίο του Νεεμία και ένα από την Καινή Διαθήκη και συγκεκριμένα το βιβλίο του Ευαγγελίου Κατά Λουκά, ώστε να προσεγγίσουμε την Αγία Γραφή και να καταλάβουμε τόσο τη σπουδαιότητά της όσο και το πώς αυτή συντάχθηκε.

Στο πρώτο ανάγνωσμα από τον Νεεμία, δίνεται η περιγραφή μιας δημόσιας τελετής ανάγνωσης, αυτό που ονομάζεται «πεντάτευχο» και κατά τους Ιουδαίους «Νόμος». Η ανάγνωση γίνεται με την καθοδήγηση του Έζρα και του Νεεμία τον 5ο π.Χ. μπροστά στα ερείπια της Ιερουσαλήμ.

Όπως εξηγεί ο π. Ιωάννης Μαραγκός, το 586 π.Χ. ο Βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ κατέλυσε το κράτος της Ιουδαίας. Κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ και εκτόπισε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ιδιαίτερα τους βιοτέχνες και εμπόρους, στη Μεσοποταμία γύρω από τη Βαβυλώνα. Συνήθης πρακτική της εποχής εκείνης, ούτως ώστε οι ντόπιοι λαοί να αποδυναμώνονται και να μην επαναστατούν. Στην αιχμαλωσία της Βαβυλώνας που διήρκησε 48 χρόνια και τερματίστηκε έπειτα από διάταγμα του Πέρση Βασιλιά Κύρου, οι Ιουδαίοι συνειδητοποίησαν πως έχασαν ό,τι είχαν και τους βοηθούσε να έχουν συνείδηση μιας ταυτότητας, βασιλιά, ναό, ιερατείο, μορφωτικούς θεσμούς. Διαπίστωσαν ακόμα πως το μόνο που τους έμεινε ήταν οι θρησκευτικές τους παραδόσεις κι αυτές ήταν κατακερματισμένες σε διάφορες επιμέρους συλλογές. Ως εκ τούτου, αποφάσισαν να συγκεντρώσουν όλες αυτές τις παραδόσεις, τις εναρμόνισαν και τις κατέγραψαν διαμορφώνοντας το πεντάτευχο. Και με βάση αυτό είχαν μια ταυτότητα, πίστευαν ότι ο μοναδικός Θεός ο Γιαχβέ -για εκείνους- ήταν εκείνος που τους διάλεξε και συγκέντρωσε πολλές επιμέρους μικρές ομάδες περιπλανώμενων βοσκών της Ερήμου, τους σχημάτισε σε λαό, τους καθοδηγούσε με την έμπνευσή του διαμέσου των προφητών και είχε συνάψει μια συμφωνία φιλίας μαζί τους. Αυτή τη συμφωνία οι Ιουδαίοι δεν την κράτησαν, γι’ αυτό κατάντησαν να είναι αιχμάλωτοι στην περιοχή της Βαβυλώνας.

Όταν μετά την απελευθέρωσή τους από τον Βασιλιά Κύρο γύρισαν στην πατρίδα τους, συγκεντρώθηκαν μπροστά στα ερείπια της Ιερουσαήλμ να διαβάσουν αυτόν τον νόμο και έτσι να συνειδητοποιήσουν ξανά την ταυτότητά τους να νιώσουν ανανεωμένη την ενότητα του λαού τους και να έχουν έναν οδικό χάρτη προς το μέλλον τους. Ήδη η Παλαιά Διαθήκη βοηθά έναν λαό να διατηρήσει την ταυτότητα του τόσο τη θρησκευτική όσο και την πολιτική.

Το άλλο ανάγνωσμα μας μεταφέρει πολύ μετά στην αρχή της δικής μας εποχής, όπου ο Ευαγγελιστής Λουκάς, αρχίζοντας το ευαγγέλιο, σημειώνει «Εντιμότατε Θεόφιλε, επειδή πολλοί προσπάθησαν να συντάξουν μια διήγηση για τα γεγονότα που συνέβησαν ανάμεσά μας, θεώρησα κι εγώ καλό, αφού ερεύνησα όλα τα γεγονότα από την αρχή και με ακρίβεια, να σου τα γράψω με τη σειρά, για να βεβαιωθείς ότι τα όσα διδάχθηκες είναι αυθεντικά». Σε αυτές τις λίγες γραμμές, ο Ευαγγελιστής μας δίνει τόσο τη μεθοδολογία με την οποία εργάστηκε όσο και το σκοπό για τον οποίο εκπόνησε αυτό το έργο.