Η μάστιγα της σημερινής πραγματικότητας

Ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις αποκτά το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού ή αλλιώς bullying, το οποίο ταλαιπωρεί σήμερα πολλούς μαθητές και γονείς, σκιαγραφώντας την οξύτατη ηθική κρίση, που συναγωνίζεται επάξια την οικονομική δυσπραγία, την οποία βιώνει σήμερα η χώρα μας.

Η Στέγη Ανηλίκων & Εφήβων Σύρου σε συνεργασία με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση “Γλάροι Αιγαίου”, στο πλαίσιο της δράσης της για την καταπολέμηση του σχολικού εκφοβισμού, οργανώνει τριήμερη ενημέρωση σε γονείς και εκπαιδευτικούς από 27 Φεβρουαρίου 2015 έως 1 Μαρτίου 2015.

Ομιλητές της εκδήλωσης θα είναι ο παιδίατρος Ιωάννης Παπανδρέου, Α' Επιμελητής Τζανείου, ο Διευθυντής Νεολαίας & Αθλητικών Πολιτιστικών Υπηρεσιών Χαϊδαρίου Κώστας Περγαντής, η Λεμονιά Ζαπανδιώτου, Ψυχολόγος στο Ίδρυμα Νεολαίας & Δια Βίου Μάθησης και η Διονυσία Χρονοπούλου, Φιλόλογος Msc στην εκπαιδευτική ψυχολογία.

Το πρόγραμμα των ομιλιών

Η πρώτη ενημερωτική εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί αύριο στις 18:00 και αφορά τους εκπαιδευτικούς δημοτικής εκπαίδευσης. Αντίστοιχη ενημέρωση του εκπαιδευτικού προσωπικού της μέσης εκπαίδευσης είναι προγραμματισμένη το Σάββατο 28 Φεβρουαρίου στις 10:00. Στις 17:00 θα ενημερωθούν γονείς με παιδιά που φοιτούν στο δημοτικό και στις 20:00 θα συζητηθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Η ενημέρωση θα λάβει χώρα στο χώρο του Επιμελητηρίου Κυκλάδων. Την 1η Μαρτίου και ώρα 11:00 οι ειδικοί θα πραγματοποιήσουν 4 ατομικές συνεδρίες με πλήρη εμπιστευτικότητα με γονείς παιδιών – θυμάτων ή θυτών ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης. Οι γονείς που αντιμετωπίζουν ανάλογες περιπτώσεις και θέλουν συμβουλευτική, μπορούν να απευθυνθούν στην κοινωνική λειτουργό της Στέγης στο τηλέφωνο 22810 88835 και ώρες 15:00 – 18:00.

Σκόπιμη συμπεριφορά

Ο εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο, το οποίο δεν παρατηρείται μόνο στο σχολείο, αλλά κάνει την εμφάνισή του και στο σπίτι, στη δουλειά, στον αθλητισμό, στο στρατό, όπου δηλαδή άνθρωποι με διαφορετική δύναμη έρχονται σε επαφή και θέλουν να κυριαρχήσουν.

Πρόκειται για μια σκόπιμη συμπεριφορά. Τα παιδιά που εκφοβίζουν (δράστες) έχουν πρόθεση να στεναχωρήσουν ή να πληγώσουν με κάποιο τρόπο άλλα παιδιά (θύματα). Τα παιδιά-θύματα γίνονται, συνήθως, στόχος ξανά και ξανά και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν μπορούν να υπερασπίσουν τον εαυτό τους γιατί είναι λιγότερο δυνατά.

Εκφοβισμός δεν σημαίνει μόνο σωματική βία. Πολλές φορές τα παιδιά-δράστες προσπαθούν με πλάγιους τρόπους να απομονώσουν τα θύματα ή να καταστρέψουν τις φιλικές σχέσεις τους. Όλες οι μορφές εκφοβισμού μπορούν να προκαλέσουν φόβο, άγχος και στεναχώρια στα παιδιά.

Ένα παιδί εκφοβίζεται όταν ένα άλλο παιδί ή μια ομάδα παιδιών το χτυπούν, του μιλούν άσχημα, το κοροϊδεύουν, το απειλούν ή το αναγκάζουν να κάνει πράγματα που δε θέλει, διαδίδουν φήμες γι' αυτό, το ειρωνεύονται λόγω της χώρας του, του χρώματος ή της θρησκείας του και του στέλνουν απειλητικά μηνύματα.

Θύτες και θύματα

Τα παιδιά, εκφοβίζοντας, γίνονται συχνά πιο δημοφιλή, αποκτούν μεγαλύτερη δύναμη, γίνονται αρχηγοί και κυριαρχούν στην ομάδα των συνομηλίκων, μιμούνται επιθετικές συμπεριφορές ατόμων από την οικογένεια ή το σχολείο. Επιπλέον, υπάρχουν και εκείνα που εκφοβίζουν, επειδή δεν αποδέχονται τα παιδιά που διαφέρουν ως προς κάτι, είτε αυτό είναι χαρακτηριστικό είτε συμπεριφορά.

Μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τον εκφοβισμό έχει και το σχολείο. Όταν το ανέχεται, δικαιολογεί ή αδιαφορεί για τέτοια περιστατικά, ενδιαφέρεται περισσότερο για τους βαθμούς και λιγότερο για τη συμπεριφορά των παιδιών, όταν προωθεί την ανταγωνιστικότητα και όχι τη συνεργασία ανάμεσα στα παιδι, τότε τα περιστατικά εκφοβισμού αυξάνονται.

Ωστόσο, ο εκφοβισμός προωθείται και από την ίδια την κοινωνία, όταν αντιμετωπίζεται ως μία αποδεκτή μορφή συμπεριφοράς ή όταν εφαρμόζονται πολύ αυστηρά μέτρα πειθαρχίας και τιμωρίας.

Παιδιά παρατηρητές

Από έρευνες που έχουν γίνει κατά καιρούς, σημειώνεται πως 1 στους 7 μαθητές είναι θύμα εκφοβισμού. Ο εκφοβισμός έχει σοβαρές συνέπειες για όλα τα παιδιά, για τα παιδιά-θύματα, για τα παιδιά-δράστες αλλά και για τα παιδιά παρατηρητές που απλά βλέπουν τον εκφοβισμό να συμβαίνει γύρω τους.

Τα παιδιά που εκφοβίζονται έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν μια σειρά από προβλήματα που γίνονται εντονότερα, όταν ο εκφοβισμός διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Μπορεί να νιώθουν θλίψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, μοναξιά, πανικό, δυσκολία συγκέντρωσης, ενώ υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν σωματικά προβλήματα, να έχουν λίγους φίλους, να μη θέλουν να πάνε στο σχολείο.

Αρνητικές είναι οι συνέπειες και για όσα παιδιά βλέπουν τα περιστατικά εκφοβισμού να συμβαίνουν γύρω τους, χωρίς να μπορούν να κάνουν κάτι γι' αυτό. Συχνά νιώθουν ότι θα μπορούσαν να είναι τα ίδια στη θέση του θύματος και φοβούνται πολύ. Μπορεί ακόμη να νιώθουν άγχος και ανασφάλεια, νιώθουν θλίψη, αδυναμία και αποτυχία, θεωρούν αρνητικό το κλίμα στο σχολείο, να μην τα πηγαίνουν καλά στο σχολείο.

Βοηθώντας το παιδί που εκφοβίζεται, βοηθάς τον εαυτό σου

Τα παιδιά-παρατηρητές αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα (φτάνουν το 80% περίπου) και βρίσκονται μπροστά στα περισσότερα περιστατικά εκφοβισμού. Πολύ λίγα όμως παιδιά (μόνο το 10%) παρεμβαίνουν για να σταματήσει το φαινόμενο. Τα περισσότερα δεν κάνουν τίποτα, με αποτέλεσμα οι δράστες να συνεχίζουν ανενόχλητοι και τα θύματα να νιώθουν εντελώς αβοήθητα.

Ο ρόλος τους για την καταπολέμηση του φαινομένου μπορεί να είναι καθοριστικός, αν βρουν το θάρρος να παρέμβουν. Ως εκ τούτου, αν δεν είναι επικίνδυνο, καλό είναι να μιλήσουν, να φωνάξουν, να δείξουν καθαρά την αντίθεσή τους, να μιλήσουν στα άλλα παιδιά που βλέπουν τι συμβαίνει και σε κάποιον μεγάλο, δάσκαλο, ή γονιό.