Η καταδυτική δραστηριότητα ως «εργαλείο» ανάπτυξης του τουρισμού

Μεγάλες προοπτικές για τα καταδυτικά πάρκα

Οι δυνατότητες ανάπτυξης των τοπικών οικονομιών μέσα από τη δημιουργία καταδυτικών πάρκων, θα συζητηθεί μεταξύ άλλων, στο συνέδριο THALATTA, που θα πραγματοποιηθεί στη Σαντορίνη 4-5 Οκτωβρίου.

Με την στροφή της χώρας στην ανεύρεση κάθε πιθανής βελτίωσης στην ποικιλία του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, έρχεται εκ νέου στην επιφάνεια, το θέμα της δημιουργίας καταδυτικών πάρκων. Οι καταδύσεις είναι μια δραστηριότητα, η οποία εξασκείται μεν στις ελληνικές θάλασσες, έχει όμως περιθώρια τεράστιας ανάπτυξης, με πολλαπλά οφέλη και για τις τοπικές οικονομίες, αλλά και για την στήριξη των θαλάσσιων βιοτόπων, οι οποίοι μαστίζονται από την υπεραλιεία.

Τι είναι τα καταδυτικά πάρκα

Τα καταδυτικά πάρκα είναι μικρής έκτασης θαλάσσιες περιοχές, στις οποίες απαγορεύεται κάθε είδους αλιεία και ανθρώπινη επέμβαση, ενώ επιτρέπεται μόνο η ελεγχόμενη δραστηριότητα των καταδύσεων αναψυχής.

Συνήθης πρακτική είναι να δημιουργούνται καταδυτικά πάρκα ανά συστάδες, κάτι το οποίο διευκολύνεται από τη μικρή έκτασή τους, που κυμαίνεται μόλις από ένα έως δύο τετραγωνικά χιλιόμετρα και το βάθος τους που φτάνει έως τα 50 μέτρα. Οι επισκέπτες καταβάλλουν ένα αντίτιμο μέσω εισιτηρίου και τα έσοδα από τα εισιτήρια διατίθενται για την φύλαξη του πάρκου, σχεδόν χωρίς να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.

Πλέον θεωρείται επιστημονικά αποδεδειγμένη η απόλυτη συμβατότητα των καταδύσεων αναψυχής με το θαλάσσιο περιβάλλον, καθώς επίσης και το γεγονός πως η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων συμβάλλει στην ραγδαία αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος, της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας εντός λίγων ετών, ενώ έχει παρατηρηθεί και η τεράστια συνεισφορά τους στην οικονομική ανάπτυξη των γύρω τοπικών κοινωνιών.

Τα καταδυτικά πάρκα δεν πρέπει να συγχέονται με τα εθνικά θαλάσσια πάρκα, καθώς τα χωρίζουν διαφορές όσον αφορά στο μέγεθος, τον αριθμό και τον τρόπο διαχείρισης.

Τα εθνικά θαλάσσια πάρκα είναι προστατευόμενες περιοχές τεράστιας έκτασης, η οποία, όπως αποδεικνύεται παγκοσμίως, δυσχεραίνει το έργο της διαχείρισής τους, της αστυνόμευσής τους, όπως επίσης και της χρηματοδότησής τους. Επιπλέον, συνήθως αποτελούν «εχθρικό» περιβάλλον για τις τοπικές κοινωνίες, λόγω της νομοθετικής επιβολής ευρύτατης έκτασης απαγορεύσεων.

Αντίθετα, τα καταδυτικά πάρκα είναι μικρά, η χρηματοδότησή και η αστυνόμευσή τους είναι κατά πολύ ευκολότερη, ενώ παρουσιάζουν ευελιξία στον τρόπο διαχείρισής τους, η οποία μπορεί να γίνεται από τον τοπικό Δήμο, σε συνεργασία με τους επιχειρηματίες, αλλά και τους αλιείς, που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Επίσης, με την κατάλληλη διαχείριση, μπορούν να αποκτήσουν οικονομική αυτοδυναμία.

Η οικολογική τους φύση, τους επιτρέπει να υπάρχουν εντός περιοχών, οι οποίες προστατεύονται από το πρόγραμμα Natura 2000.

Παγκοσμίως επιτυχημένη δραστηριότητα

Τα παραδείγματα εφαρμογής της καταδυτικής δραστηριότητας εντός ειδικών και προστατευμένων πάρκων σε άλλες χώρες, φαίνεται να συνδέονται άμεσα με τουριστική ανάπτυξη, αλλά και προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας.

Σύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας «Το Έθνος», η ανάπτυξη του καταδυτικού τουρισμού θεωρείται «χρυσή πηγή εσόδων παγκοσμίως», γεγονός που αποδεικνύεται περίτρανα από περιπτώσεις, όπως αυτή του αιγυπτιακού Σαρμ Ελ Σέιχ, όπου υπάρχουν πάνω από 40 καταδυτικά κέντρα, ενώ πάνω από 200 καταδυτικά σκάφη μεταφέρουν πάνω από 6.000 δύτες, οι οποίοι καταλύουν στις περίπου 200.000 κλίνες, που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή, αφήνοντας πίσω τους έσοδα που αγγίζουν τα 36 εκατ. ευρώ ετησίως.

Στην περίπτωση της Μάλτας, η καταδυτική δραστηριότητα συνεισφέρει εκπληκτικά στον ΑΕΠ κατά 27%, ενώ και η Κροατία γνώρισε μια τεράστια αύξηση στον καταδυτικό τουρισμό, της τάξεως του 270% από το 2006 έως το 2010.

Πολύ σημαντική είναι η συνεισφορά των καταδυτικών πάρκων και σε περιβαλλοντολογικό επίπεδο, καθώς έρευνα σε 124 από αυτά σε 29 χώρες έδειξε κατά μέσον όρο 21% αυξημένη βιοποικιλότητα, 28% αύξηση στο μέσο μέγεθος των οργανισμών, 166% στην πυκνότητα ατόμων ανά κυβικό μέτρο και 446% αύξηση σε κιλά βιομάζας ανά εκτάριο.

Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί, ότι κύριος θιασώτης της ιδέας για τη δημιουργία καταδυτικού πάρκου στη Σαντορίνη είναι ο Πιερ Ιβ Κουστώ, γιος του διάσημου ωκεανογράφου Ζακ Ιβ Κουστώ, ο οποίος, όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα λατρεύει το νησί και έχει υπάρξει πρωτοστάτης στην εκπόνηση μελετών για τη δημιουργία ενός οικονομικά βιώσιμου πάρκου, που θα παρέχει τα μέγιστα αφενός στην τοπική κοινωνία και αφετέρου στο θαλάσσιο οικοσύστημα του νησιού με τους ηφαιστιογενείς σχηματισμούς.

Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο Πιερ Ιβ, στο θηραϊκό blog “santokoraki”, «το σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει όλους τους «παίκτες»: ψαράδες, λεμβούχους, θαλάσσια ταξί, εκπαιδευτές κατάδυσης, τουριστικά γραφεία. Όλοι πρέπει να παίξουν το ρόλο τους και να δρέψουν τα οφέλη. Μέσα σε πέντε χρόνια προστασίας, η Σαντορίνη μπορεί να γίνει ένας από τους κορυφαίους καταδυτικούς προορισμούς στη Μεσόγειο. Η κεντρική ιδέα είναι να προστατεύεις τα ψάρια, για να έχεις περισσότερα».

Το συνέδριο THALATTA

Πριν από μερικές ημέρες, το Υπουργείο Περιβάλλοντος πραγματοποίησε βελτιώσεις στη νομοθεσία που καλύπτει τα καταδυτικά πάρκα, θέτοντας σαφή θεσμικά πλαίσια, διευκολύνοντας τη σωστή κατασκευή τους, σύμφωνα και με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Στο συνέδριο THALATTA 2014, που θα πραγματοποιηθεί στη Σαντορίνη 4-5 Οκτωβρίου, θα γίνει αναλυτική παρουσίαση του ισχύοντος πλέον θεσμικού πλαισίου για τα καταδυτικά πάρκα και θα προσεγγισθεί το θέμα της καταδυτικής δραστηριότητας από πολλές πλευρές.

Σύμφωνα με ανακοίνωση των οργανωτών του συνεδρίου, για τα καταδυτικά πάρκα θα εισηγηθούν ο κ. Δ. Μαρκάτος, δικηγόρος και εισηγητής του νέου νόμου, ο κ. Ν. Τζανουδάκης, εκπεδευτής καταδύσεων, κ. Ε. Κουκούλης, σύμβουλος καταδύσεων, η κ. Μ. Σωτηράκου, φυσικός και Δρ. Περιβαλλοντολόγος, ενώ χαιρετισμό θα απευθύνει ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Υποβρύχιας Δραστηριότητας Αθλητικής Αλιείας (ΕΟΥΔΑ) και Πρόεδρος του Τμήματος Υποβρύχιας Δραστηριότητας, κ. Κωνσταντίνος Αναγνώστου.