«Εργαλεία για ανάταξη του τουρισμού υπάρχουν»

Αρνητικά είναι τα συμπεράσματα των εκθέσεων, για την βιωσιμότητα και ανάπτυξη του τουρισμού στο Αιγαίο, οι οποίες δημοσιοποιήθηκαν από το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου, για τις Περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου.

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχει αναλάβει, σε συνεργασία με ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς του τουρισμού, τους υπεύθυνους των ΟΤΑ β’ βαθμού και το Υπουργείο Τουρισμού, να λειτουργήσει το πρώτο Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ) για λογαριασμό των Περιφερειών του Νοτίου και του Βορείου Αιγαίου, μετά από τη σύμφωνη γνώμη της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου και τις συμφωνίες συνεργασίας που υπέγραψε ο ΠΟΤ με τις δύο Περιφέρειες και το Πανεπιστήμιο.

Εξασφάλιση των οφελών από τον τουρισμό

Η λειτουργία του Παρατηρητηρίου ξεκίνησε από το 2013, με την τότε υπουργό Τουρισμού, κ. Όλγα Κεφαλογιάννη, να δηλώνει, ότι η Ελλάδα, είναι “προικισμένη” με μία πλούσια πολιτιστική και περιβαλλοντική κληρονομιά, τονίζοντας, πως η σχέση μεταξύ της τουριστικής ανάπτυξης και της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος, βρίσκεται στο κέντρο του ενδιαφέροντος για τον στρατηγικό σχεδιασμό. Σε αυτό το πλαίσιο, κάθε πρόγραμμα δράσης σε συνεργασία με στρατηγικούς περιβαλλοντικούς εταίρους, όπως είναι η Ακαδημία Αθηνών, κάθε πρωτοβουλία, που συμβάλλει σε αυτό το σκοπό, βρίσκει την ενεργή υποστήριξη του Υπουργείου Τουρισμού.

Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, κ. Taleb Rifai, είχε τονίσει, ότι η εγκαθίδρυση του Παρατηρητρίου Βιώσιμου Τουρισμού στο Αιγαίο, θα δώσει τη δυνατότητα παροχής κρίσιμων πληροφοριών, ώστε να υπάρξει καλύτερη διαχείριση της ανάπτυξης και της επίτευξης της βιωσιμότητας, σε έναν από τους κυριότερους προορισμούς της Μεσογείου, προσθέτοντας, ότι μόνο με την καλύτερη κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ του τουρισμού και του ευρύτερου περιβάλλοντος, θα μπορέσουν να βελτιωθούν οι ήδη βιώσιμες τουριστικές πρωτοβουλίες, αλλά και να εξασφαλιστεί η δυνατότητα του τουρισμού να συνεχίζει να λειτουργεί υπέρ του ντόπιου πληθυσμού και του προορισμού αυτού καθαυτού εν γένει.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Παρατηρητήριο του Αιγαίου, είναι ο έκτος θεσμός, έπειτα από τα πέντε ήδη υπάρχοντα Παρατηρητήρια Βιώσιμου Τουρισμού, τα οποία έχουν ιδρυθεί στην Κίνα, υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού.

Στόχος της ίδρυσης των Παρατηρητηρίων αυτών από τον ΠΟΤ είναι να δημιουργήσει δομές που θα προωθούν την έννοια του βιώσιμου τουρισμού και στις τρεις του διαστάσεις – οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική- ώστε να υπηρετηθεί η ανάγκη των φορέων τουριστικής διακυβέρνησης (δημόσιων και ιδιωτικών) να λαμβάνουν αποφάσεις σε επίπεδο προορισμού με βάση δεδομένα και επιστημονική ανάλυση.

Σε κρίση η τουριστική δραστηριότητα

Όπως επισημαίνει ο κ. Γ. Σπιλάνης, Διευθυντής του Παρατηρητηρίου Βιώσιμου Τουρισμού Αιγαίου, οι πρώτες εκθέσεις του οργανισμού ολοκληρώθηκαν μετά από μια σειρά διαδικασιών και σήμερα βρίσκονται αναρτημένες - μαζί με όλο το σχετικό υλικό- στην ιστοσελίδα του Παρατηρητηρίου.

Σύμφωνα με τον κ. Σπιλάνη, η έκθεση αυτή κατέληξε σε 2 βασικά συμπεράσματα ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της λειτουργίας του Παρατηρητηρίου, που συνοψίζονται στις παρακάτω ανάγκες:

- Ανάγκη για δημιουργία μόνιμων δομών και διαδικασιών με στόχο την κάλυψη της έλλειψης της αναγκαίας πληροφόρησης σε εθνικό και κυρίως σε περιφερειακό-τοπικό επίπεδο

- Ανάγκη για βελτίωση της περιφερειακής-τοπικής τουριστικής διακυβέρνησης με τη δημιουργία μόνιμων δομών και διαδικασιών για την υποστήριξη λήψης αποφάσεων σε ότι αφορά στο σχεδιασμό και τη προώθηση προορισμών (Destination Management and Marketing Organizations) με την εμπλοκή των ενδιαφερόμενων μερών με βάση την ανάλυση των πληροφοριών αυτών.

«Θεωρούμε ότι η χώρα μας, τόσο σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, πρέπει να πάψει να αξιολογεί τη τουριστική δραστηριότητα αποκλειστικά με τον αριθμό των αφίξεων και να ασκεί πολιτική με μόνο στόχο τη μεγιστοποίηση αυτού του αριθμού», τονίζει ο Διευθυντής του Παρατηρητηρίου, επισημαίνοντας, ότι «η απλή εξέταση των δημοσιοποιημένων μεγεθών της τελευταίας εικοσαετίας δείχνει την κρίση, στην οποία έχει εισέλθει η τουριστική δραστηριότητα και που αποτυπώνεται μεταξύ άλλων περίτρανα από τα στοιχεία της έρευνας συνόρων που υλοποιεί η Τράπεζα της Ελλάδας, στην οποία φαίνεται, ότι η ημερήσια κατά κεφαλή δαπάνη έχει υποχωρήσει τα τελευταία 10 χρόνια κατά 30%».

Σε συνδυασμό με το προηγούμενο στοιχείο, όπως επισημαίνει ο κ. Σπιλάνης, «η συρρίκνωση της τουριστικής περιόδου, η μείωση της πληρότητας των μονάδων, η εντεινόμενη «ανάπτυξη» της παραξενοδοχείας, η μείωση της απασχόλησης σε συνδυασμό με τη δραματική μείωση των αμοιβών των εργαζόμενων και η ανάπτυξη της παράνομης εργασίας, ο μεγάλος αριθμός υπερχρεωμένων τουριστικών μονάδων που δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του προς εργαζόμενους και τρίτους, είναι μερικά στοιχεία που αποτυπώνουν το πρόβλημα».

Κλείνοντας, ο Διευθυντής του Παρατηρητηρίου, τονίζει την ανάγκη ενδυνάμωσης του ρόλου του τουρισμού, προκειμένου να προωθηθεί η εθνική και νησιωτική οικονομία. «Στην ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία για τη χώρα, ο τουρισμός μπορεί και οφείλει να διαδραματίσει έναν προωθητικό ρόλο στην εθνική οικονομία και ιδιαίτερα στην οικονομία των νησιών. Τα εργαλεία για την ανάταξη του τουρισμού υπάρχουν. Αρκεί να τα χρησιμοποιήσουμε», υπογραμμίζει.