Το "παραμύθι" ξετυλίγεται

Η σημασία και ο ρόλος των Φυσικών Επιστημών στην εκπαίδευση και την κοινωνία αναδείχθηκαν μέσα από το 1ο Πανηγύρι Φυσικών Επιστημών στη Σύρο, το οποίο είχε ως στόχο την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων των μαθητών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με τις φυσικές επιστήμες και τη σύνδεσή τους με την καθημερινή ζωή και την επικαιρότητα.

Το πανηγύρι διοργανώθηκε από την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου και την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κυκλάδων, το Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών (Ε.Κ.Φ.Ε.) Σύρου και τον Σχολικό Σύμβουλο Φυσικών Επιστημών Νομού Κυκλάδων.

Σχολείο ανοικτό στη Ζωή και στη Δράση

Στο πλαίσιο των τριήμερων εκδηλώσεων, πραγματοποιήθηκε επιμορφωτική δραστηριότητα για εκπαιδευτικούς με θέμα “Το “παραμύθι” της Φυσικής ως Επιστήμης (Ιστορία και Διδακτική)”, με εισηγητή τον φυσικό και συγγραφέα Ανδρέα Ι. Κασσέτα, καθώς και εκπαιδευτική συνάντηση μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου με τον αστρονόμο Δρ. Ξενοφώντα Δ. Μουσά.

Ο Καθηγητής Φυσικής Διαστήματος και διευθυντής του Εργαστηρίου Αστροφυσικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ανέπτυξε το θέμα “Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων”, ενώ σε ανοικτή εκδήλωση - ομιλία που πραγματοποίησε στο Αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Αιγαίου έκανε ειδική αναφορά στις Κυκλαδικές ρίζες του πολιτισμού.

Σημειώνεται πως με τις εκδηλώσεις αυτές ολοκληρώθηκε για την τρέχουσα σχολική χρονιά ένας κύκλος δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν από το ΕΚΦΕ Σύρου, τον Σχολικό Σύμβουλο Φυσικών Επιστημών Κυκλάδων, καθώς και τις σχολικές μονάδες, στο πλαίσιο της στρατηγικής για ένα σχολείο Ανοικτό στη Ζωή και στη Δράση.

Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων

Σε συνέντευξή του στην “Κοινή Γνώμη”, ο κ. Μουσάς εξήρε τη σημασία των επιμορφωτικών εκδηλώσεων με τη συμβολή επιστημόνων, οι οποίοι μέσα από την εκλαΐκευση μεταφέρουν στο ευρύ κοινό εξειδικευμένες γνώσεις.

Αναφερόμενος στο κεντρικό θέμα της ομιλίας του, κατέστησε γνωστό ότι ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, ο μπρούτζινος αναλογικός υπολογιστής -εκπληκτικής τεχνολογίας- που κατασκευάστηκε πριν από 2.000 χρόνια, επιτρέπει να γνωρίσουν την ιστορία τους και να συνειδητοποιήσουν ότι η φύση είναι δυνατόν να γίνει αντιληπτή όταν τη μελετάμε με κατάλληλο τρόπο. Συγκεκριμένα τόνισε πως οι επιστημονικές μέθοδοι, οι νόμοι της φυσικής και τα μαθηματικά βοηθούν τον άνθρωπο να εκφράσει αυτά που μετράει, να κατανοήσει τα φυσικά φαινόμενα και τέλος να κάνει τις προβλέψεις του.

Σύμφωνα με τον ίδιο, “ο μηχανισμός των Αντικυθήρων πρόκειται για ένα τέλειο εκπαιδευτικό εργαλείο για να διδάξει κανείς αυτό που ονομάζεται μοντελοποίηση στις θετικές επιστήμες. Καθιστά δε γνωστό πως “οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τα μαθηματικά για να προβλέψουν πότε θα γίνει έκλειψη και ταυτόχρονα, τα μετέφραζαν σε γρανάζια για να βρουν ακόμα και το γεωγραφικό πλάτος ή μήκος”. Κατά συνέπεια, τα παιδιά αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι όλα αυτά που συμβαίνουν στον υπολογιστή, είτε στο δικό τους, ο οποίος έχει bits και bytes, είτε στον αρχαίο υπολογιστή που λειτουργεί με τα γρανάζια, δεν είναι μαγικά και πως ο τρόπος σκέψης είναι ο ίδιος. “Μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε όλοι μας με κατάλληλη εκπαίδευση και έτσι ελπίζουμε ότι τα παιδιά απομυθοποιούν τους υπολογιστές”, δηλώνει χαρακτηριστικά.

Αιγαίο, η “μήτρα” του πολιτισμού

“Φέτος το καλοκαίρι με τον κ. Μηνά Τσικριτσή, καθηγητή πληροφορικής στο Ηράκλειο, διαπιστώσαμε ότι τα τηγανόσχημα έχουν πάνω τους κωδικοποιημένα τις περιοδικότητες πολλών πλανητών” σημειώνει ο κ. Μουσάς, εξηγώντας πως τα στίγματα, οι τελίτσες και τα υπόλοιπα σημαδάκια αντιστοιχούν σε χρονικές περιόδους είτε μιας ημέρας, είτε επτά ημερών, είτε ενός μηνός, που αν τις μετρήσουμε κατάλληλα, οδηγούμαστε στις περιοδικότητες όλων των πλανητών στα διάφορα τηγανόσχημα.

Τα δεδομένα αυτά αποδεικνύουν ότι οι Αρχαίοι στο Αιγαίο είχαν αναπτύξει μία αστρονομία που δεν είναι καθόλου απλοϊκή. Μελετούν όλους τους πλανήτες συνολικά, γνωρίζουν τις φάσεις τους και έχουν φτιάξει πολύπλοκα ημερολόγια, βασισμένα στην Αφροδίτη, τον Δία, τον Κρόνο, τον Ερμή και τον Άρη. “Ειδικότερα, τα τηγανόσχημα, στα οποία αποτυπώνονται οι περιοδικότητες της Αφροδίτης αποτελούν και υπολογιστές κύησης, καθώς ο χρόνος που κάνει για να βρεθεί απ' το πιο μακρύ σημείο του ήλιου μέχρι το πιο κοντινό του, λίγο μετά τη δύση του ήλιου ή λίγο μετά την ανατολή, διαρκεί ακριβώς εννέα μήνες. Και φαίνεται ότι οι άνθρωποι ήδη από το 440 π.Χ το ανακαλύπτουν αυτό και έτσι συνδέουν την Αφροδίτη με τη γυναίκα” υπογραμμίζει.

Ως εκ τούτου, εκτιμά ότι οι ανακαλύψεις αυτές, οι οποίες δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμα σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό, έχουν αλλάξει ριζικά την ιστορία της αστρονομίας και των μαθηματικών παγκοσμίως, καθιστώντας τον χώρο του Αιγαίου, “μήτρα του πολιτισμού”. Μια διαπίστωση, την οποία δύσκολα μπορεί να απορρίψει κανείς, δεδομένου ότι οι περιοδικότητες της Αφροδίτης καταγράφονται στα μισά περίπου σκεύη εκείνης της περιόδου.

“Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να είναι περήφανο”

Όσον αφορά στο επίπεδο των Ελλήνων μαθητών, αλλά και στο ενδιαφέρον τους για τις Φυσικές Επιστήμες, ο κ. Μουσάς υποστηρίζει ότι “τα Ελληνόπουλα είναι καλά εκπαιδευμένα, κάτι που αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι στα ξένα πανεπιστήμια από τη Λατινική Αμερική ή από την Αλάσκα μέχρι την Κίνα και τη Σαουδική Αραβία υπάρχουν Έλληνες εκπαιδευτές, με σπουδές σε ελληνικά σχολεία και πανεπιστήμια”. Ως εκ τούτου, εκτιμά ότι δεν θα έπρεπε να υποτιμάται το επίπεδο εκπαίδευσης των Ελλήνων. Επιπλέον, επιχειρώντας να συγκρίνει το κοινό της Ελλάδας με αυτό που έχει συναντήσει σε παλαιότερες ομιλίες του ανά τον κόσμο, τονίζει ότι “οι Έλληνες μαθητές εκδηλώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, κυρίως στα δημοτικά σχολεία και στα γυμνάσια, καθώς στο Λύκειο, τα παιδιά διακατέχονται από τη συστολή της εφηβείας και φοβούνται”.

Ωστόσο, πρόσθεσε ότι την αγάπη των Ελλήνων για τις φυσικές επιστήμες έχουν επισημάνει και αρκετοί επισκέπτες καθηγητές από όλο τον κόσμο. “Κοινή εκτίμησή τους είναι ότι σπανίως βρίσκουν φοιτητές που να κάνουν μαζί τους τόσο ενδιαφέρουσες συζητήσεις” σημείωσε, καταλήγοντας: “σαφώς και υπάρχουν πολλά τρωτά σημεία που θα μπορούσαν να γίνουν καλύτερα, αλλά σε γενικές γραμμές, νομίζω ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να είναι περήφανο”.