Η «Γκουέρνικα» του Πάμπλο Πικάσο με τα μάτια της Ε’ Τάξης του 4ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης

Απλές μορφές, μεγάλες έννοιες

Την επιρροή του πολέμου στην τέχνη της ζωγραφικής και συγκεκριμένα τον τρόπο απόδοσης και αποτύπωσης της φρίκης, της βιαιότητας, του βανδαλισμού και του φασισμού στη «Γκουέρνικα» του Πάμπλο Πικάσο, μελέτησαν οι μαθητές του Ε2 του 4ου Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης, με αφορμή τον εορτασμό της Εθνικής Επετείου της 28ης Οκτωβρίου.

Τα παιδιά, μαζί με τη δασκάλα τους Γιούλη Τσακαλίδου ασχολήθηκαν με το διάσημο πίνακα του Ισπανού ζωγράφου, που δημιουργήθηκε το 1937, κατά παραγγελία της δημοκρατικής κυβέρνησης της Ισπανίας, με σκοπό να συμμετάσχει στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού.

Ο Πικάσο εμπνεύστηκε το έργο όταν, στις 26 Απριλίου της ίδιας χρονιάς, στα πλαίσια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, Γερμανοί πιλότοι της αεροπορίας των εθνικιστών βομβάρδισαν την κωμόπολη Γκερνίκα της Χώρας των Βάσκων. Στο βομβαρδισμό εκείνο σκοτώθηκαν 1.650 άνθρωποι και ισοπεδώθηκε το 70% της πόλης με 32 τόνους εκρηκτικά.

Οι μαθητές και η εκπαιδευτικός ανέλυσαν τις μορφές του πίνακα, μίλησαν για τους συμβολισμούς του, καθώς και για τη σκόπιμη αφαίρεση του χρώματος. Στη συνέχεια, τα παιδιά ζωγράφισαν κατά ομάδες τις μορφές του έργου και τις κόλλησαν σε μαύρο και γκρι φόντο. Επιλέξαμε ποιήματα με θέμα την ειρήνη και τα συμπεριέλαβαν και αυτά στο φόντο του πίνακα. Τέλος, με τη μορφή παζλ ταίριαξαν τους συμβολισμούς με τις αντίστοιχες μορφές. Ο πίνακας ήταν έτοιμος.

Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν ιδιαίτερα όταν έφτασε στην τάξη τους ένα προσχέδιο της Γκουέρνικα που είχε φτιάξει ο Πικάσο και εκεί τους δόθηκε η ευκαιρία, να ανακαλύψουν τις διαφορές και τις διορθώσεις που έκανε ο ζωγράφος στον τελικό πίνακά του. Στη συνέχεια, τα παιδιά χρωμάτισαν αντίγραφα του έργου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, ο ασπρόμαυρος πίνακας απεικονίζει πιο πιστά τη φρίκη του πολέμου από ό,τι ο έγχρωμος, εξ’ ου και η αφαίρεση του χρώματος. Το πρότζεκτ τελείωσε με την προβολή του πίνακα σε 3D, κατά την οποία η τάξη είδε μία-μία τις μορφές σε περιστροφική κίνηση.  

Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης

«Την εποχή που δημιουργήθηκε ο πίνακας, κάποιοι Γερμανοί αξιωματικοί είπαν ότι το έργο δεν αξίζει τίποτα, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να το ζωγραφίσει και ένα τετράχρονο παιδί», σημείωσε η κ. Τσακαλίδου, προσθέτοντας ότι πίσω από τις φαινομενικά απλοϊκές μορφές του, κρύβονται πολύ μεγάλες έννοιες, τις οποίες αναγνώρισαν οι μαθητές. «Πίσω από το πρόσωπο του ταύρου μπορούσαν να μάθουν για τον φασισμό – έννοια δύσκολη για τους μαθητές του Δημοτικού- και πίσω από το πρόσωπο του αλόγου, το οποίο εμφανίζεται με σκυμμένο κεφάλι στο προσχέδιο και όρθιο στον τελικό πίνακα, μπορούσαν να αντιληφθούν την αντίσταση του ισπανικού λαού».

Η δράση αυτή συνδέεται τόσο με το μάθημα της Γλώσσας, καθώς η τάξη μελέτησε λογοτεχνικά κείμενα και ποίηματα σχετικά με την ειρήνη, όσο και με το μάθημα των εικαστικών. «Τα παιδιά χάρηκαν που κατάφεραν να διαπιστώσουν τις αλλαγές από το προσχέδιο στον πραγματικό πίνακα και καμαρώνουν για τη δημιουργία τους», καταλήγει η υπεύθυνη εκπαιδευτικός.