Η αγωνία των «άγονων»

Ο ανασχεδιασμός του δικτύου των επιδοτούμενων ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών, τέθηκε προς δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου, η οποία θα διαρκέσει επί δύο μήνες.

Οι πλοιοκτήτες για ακόμα μία φορά γύρισαν την πλάτη στα ακτοπλοϊκά δρομολόγια που εξυπηρετούν την ενδοεπικοινωνία των νησιών, καθώς αυτά κρίνονται ασύμφορα από εισπρακτικής άποψης.

Άλλωστε εναπόκειται αποκλειστικά και μόνο στους ακτοοπλόους η ευχέρεια επιλογής των γραμμών, στις οποίες θα δρομολογήσουν τα πλοία τους, καθώς δεν έχει καθοριστεί, εκ μέρους της πολιτείας, πλαίσιο δρομολόγησης εντός ενός συνολικού δικτύου ακτοπλοΐας.

Αυτό συμβαίνει διότι η ελληνική νομοθεσία όφειλε να προσαρμοστεί στον σχετικό ευρωπαϊκό Κανονισμό (3577/92), για την εφαρμογή της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών στις θαλάσσιες μεταφορές στο εσωτερικό των Κρατών – Μελών, με αποτέλεσμα να ισχύει το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία της Ελληνικής Ακτοπλοΐας βάση του νόμου 2932/2001.

Αυτό το θεσμικό πλαίσιο, όπως αποσαφηνίζει το ίδιο το ΥΝΑ, δεν επιτρέπει στην Πολιτεία «να επιβάλει συγκεκριμένο ακτοπλοϊκό δίκτυο, καθώς αυτό αντίκειται στο δικαίωμα ελεύθερης δρομολόγησης πλοίων. Ως εκ τούτου, οι πλοιοκτήτες, δρομολογούν τα πλοία τους σε γραμμές της επιλογής τους σύμφωνα με την ελεύθερη επιχειρηματική τους πρωτοβουλία, η δε Πολιτεία ελέγχει εάν πληρούνται οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις δρομολόγησης και παρεμβαίνει όπου η ελεύθερη αγορά δεν εξασφαλίζει το απαιτούμενο επίπεδο εξυπηρέτησης».

Τα εσωτερικά δρομολόγια των νησιών, οι γνωστές «άγονες γραμμές», τις οποίες οι ακτοοπλόοι δεν εντάσσουν στην τακτική δρομολόγηση των πλοίων τους, καλύπτονται με συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας, κατόπιν δημόσιου διεθνούς μειοδοτικού διαγωνισμού, έναντι μισθώματος.

Απορίας άξιον το πώς θα καταφέρει το υπουργείο αφ ενός να μειώσει, όπως το ίδιο προσβλέπει, το κόστος των επιδοτούμενων γραμμών και αφ’ εταίρου να καλύψει τις συγκοινωνιακές ανάγκες των νησιών.

Συνολικά επιδοτούνται 35 ακτοπλοϊκές γραμμές, εκ των οποίων οι 13 είναι υπ’ ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και οι 22 ευθύνης του υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου.

Ήδη για το τρέχον έτος υπήρξε μείωση του προϋπολογισμού των επιδοτήσεων κατά 10%, καθώς από τα 94 εκατομμύρια που διατέθηκαν το 2012 για την κάλυψη τους φέτος έπεσαν στα 83,5 εκατομμύρια ευρώ.

Και εάν η μείωση αυτή δυσαρέστησε του ακτοοπλόους, πως θα πεισθούν να συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς της επόμενης περιόδου, όπου οι νέες μειώσεις που επιβάλει το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016, θα επιφέρουν περικοπές 18 εκατομμυρίων ευρώ, με τα 15 εκ. από αυτά να περικόπτονται εντός του 2013 και τα 3 εκατ. ευρώ το 2014.

Το ΥΝΑ επιχειρεί αλλαγή του σκηνικού

Εκ μέρους του υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου, η προτεινόμενη επανεξέταση του Δικτύου των επιδοτούμενων Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών κρίνεται ως επιβεβλημένη και τίθενται βασικά κριτήρια όσον αφορά σε αυτό τον ανασχεδιασμό, μεταξύ των οποίο και η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Συγκεκριμένα τα κριτήρια αυτά αφορούν στην η εδαφική συνοχή της χώρας, την προσβασιμότητα σε υπηρεσίες υγείας, δημόσιες υπηρεσίες και γενικά σε βασικές υποδομές, την προσαρμοστικότητα στα ειδικά χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής, τη συμπληρωματικότητα των ελεύθερων και των επιδοτούμενων συνδέσεων, τον συγχρονισμό των δρομολογίων ανταποκρίσεων, όπου αυτό είναι δυνατό, τη βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων οικονομικών πόρων, τις προϋποθέσεις συμμετοχής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις επιδοτούμενες συνδέσεις με σκοπό την κάλυψη του κόστους για την αύξηση της συχνότητας αυτών και τις επενδύσεις βελτίωσης λιμενικών υποδομών.

Η διαβούλευση

Εντός δύο μηνών, θα πρέπει να κατατεθούν οι απόψεις και οι προτάσεις όλων των εμπλεκόμενων, των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης, των ακτοοπλόων και των συλλογικών φορέων, βάσει των κριτηρίων που ετέθησαν από το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για τον ανασχεδιασμό του επιδοτούμενου Δικτύου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών.

Το υπουργείο αναμένει την κατάθεση προτάσεων και για «ευρύτερα θέματα», τα οποία αφορούν στους όρους των διαγωνισμών ανάθεσης συμβάσεων δημόσιας υπηρεσίας, τις απαιτήσεις - προϋποθέσεις που τίθενται για τον ασφαλή απόπλου - κατάπλου των πλοίων, την απλούστευση των διαδικασιών ελέγχου και εγκρίσεων ηλεκτρονικού συστήματος κράτησης θέσεως και έκδοσης εισιτηρίων επιβατών και αποδείξεων μεταφοράς οχημάτων, την αξιοποίηση των λιμενικών τελών για τη βελτίωση των λιμενικών υποδομών.

Από πλευράς υπουργείου γίνεται λόγος για «θεσμικό κοινωνικό διάλογο» σχετικά με τον προτεινόμενο ανασχεδιασμό, όμως γίνεται σαφές ότι γίνεται μία προσπάθεια κάλυψης του νομοθετικού κενού όσον αφορά στην «πληγή» των άγονων γραμμών, προκειμένου να συμπληρωθούν οι μεταβολές που επιχειρούνται στο σύνολο της ναυτιλίας, όπως αυτές αποτυπώνονται και στο νέο νομοσχέδιο.

Το ΥΝΑ, όπως το ίδιο αναφέρει προωθεί «το σχεδιασμό και εφαρμογή ολοκληρωμένης πολιτικής και στρατηγικής για την οργάνωση, βελτίωση και ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας, την ανάπτυξη του εθνικού λιμενικού συστήματος, τη βελτίωση της ασφάλειας στα πλοία και τις λιμενικές εγκαταστάσεις και λιμένες που τα εξυπηρετούν, την επανεξέταση του πλαισίου εντός του οποίου αναπτύσσεται σήμερα η ακτοπλοϊκή δραστηριότητα, την προστασία δικαιωμάτων επιβατών ακτοπλοΐας, το σχεδιασμό και εφαρμογή ολοκληρωμένης στρατηγικής και πολιτικής για την ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών, τη σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής, την προώθηση δράσεων ενίσχυσης νησιωτικών τουριστικών επιχειρήσεων, το θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία υδατοδρομίων».

Πέραν αυτών, υπάρχει και η απόφαση πώλησης λιμένων της χώρας, μεταξύ των οποίων και πολλών νησιών, γεγονός που τελεί σε άμεση συνάρτηση με το παρόν θέμα, άλλωστε δηλωτική αυτής της πρόθεσης είναι και η ανακοίνωση του ΥΝΑ στην οποία αναφέρει ότι «θα παραθέσει εντός των προσεχών ημερών, στον ιστότοπο του Υπουργείου, στοιχεία για τη γενικότερη κατάσταση των λιμένων της Χώρας».