Ενίσχυση των μικρών νησιών

Στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο έφτασε το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου για τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020, εξαιτίας σχετικής ερώτησης που κατέθεσε ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Παπαδημούλης, ζητώντας να ενημερωθεί από την Επίτροπο Περιφερειακής Πολιτικής, Corina Cretu, για το εάν θα υπάρξει «επανακατάταξη των περιφερειών με βάση τα νέα δεδομένα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα».

Το υψηλό ΑΕΠ της Περιφέρειας, το οποίο οφείλεται κατά κύριο λόγο στα υψηλά έσοδα των νησιών με την μεγάλη τουριστική κίνηση και έχει αποτελέσει επανειλημμένως αντικείμενο προβληματισμού και συνεχών αιτημάτων εξαιρέσεων, είναι αυτό που ουσιαστικά στερεί από τα μικρά νησιά τους πόρους που δικαιωματικά θα έπρεπε να λαμβάνουν, λόγω της μεγάλης διαφοράς των οικονομικών τους δεικτών σχετικά με τα τουριστικώς ανεπτυγμένα.

Η χαώδης διαφορά που παρατηρείται σε αυτά τα οικονομικά δεδομένα μεταξύ των νησιών της Περιφέρειας, ετέθη από τον Έλληνα ευρωβουλευτή, ο οποίος ζήτησε να του γνωστοποιηθεί εάν υπάρχει η πρόθεση εκ μέρους των ευρωπαϊκών οργάνων να προβούν στις ενέργειες εκείνες που θα οδηγήσουν στην ενίσχυση που τους αναλογεί και θα πρέπει να λάβουν τα μικρά και φτωχότερα νησιά.

Εστίασε δε στα καίρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νησιωτικές κοινωνίες και οι οποίες αφορούν στην ιατρική υποστελέχωση, την ανεπαρκή διαχείριση των απορριμμάτων, τις ακριβές ακτοπλοϊκές μεταφορές, την απουσία εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού κ.λ.π.

Έναντι όλων αυτών η Επίτροπος Cretu, πρωτίστως υπενθύμισε πως η επιλεξιμότητα των περιφερειών για τα ευρωπαικά ταμεία είναι ήδη καθορισμένη έως το 2020, χωρίς περιθώρια αναθεώρησης, σημειώνοντας όμως πως στον τομέα των επενδύσεων για την ανάπτυξη και την απασχόληση θα υπάρξει η δυνατότητα αναθεώρησης εντός του 2016.

Τέλος δεν παρέλειψε να επισημάνει πως η έγκριση του Περιφερειακού προγράμματος του Ν. Αιγαίου από την Επιτροπή, ουσιαστικά σημαίνει πως για την περίοδο 2014-2020 θα μπορούν αν υλοποιηθούν επενδύσεις ύψους 168 εκατ. ευρώ, ενώ όσον αφορά στην προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής και την αντιμετώπιση του προβλήματος της απόστασης, δίνεται ειδική προτεραιότητα 25 εκ. ευρώ για τα μικρά νησιά.

Το ερώτημα του ευρωβουλευτή

Συγκεκριμένα στην ερώτηση του κ. Παπαδημούλη για το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) Νοτίου Αιγαίου, αναφέρεται:

«Μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης με τις υπηρεσίες της Επιτροπής, υποβλήθηκε στις 28 Νοεμβρίου προς έγκριση το σχέδιο του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Νοτίου Αιγαίου για τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020. Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου κατατάσσεται στις περισσότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες της Ευρώπης.

Ωστόσο, χαρακτηρίζεται από τραγική υποστελέχωση σε ιατρικό προσωπικό, έλλειψη καταρτισμένου και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, υψηλή γυναικεία ανεργία, ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό μαθητικής διαρροής, μεταφορές υψηλού κόστους και χαμηλού επίπεδου εξυπηρέτησης, περιορισμένα τοπικά οδικά δίκτυα, έλλειψη αξιόλογων επενδύσεων στην έρευνα, την τεχνολογία και την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και ανεπαρκή διαχείριση απορριμμάτων.

Επιπλέον, τα ελάχιστα αμιγώς τουριστικά νησιά «ανεβάζουν» το ΑΕΠ της Περιφέρειας, κατατάσσοντας την ως μια από τις Περισσότερο Ανεπτυγμένες Περιφέρειες της Ευρώπης. Λόγω της κατάταξης αυτής, τα υπόλοιπα -κατά πολύ φτωχότερα- νησιά στερούνται πόρους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για σημαντικές υποδομές.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Θα προχωρήσει στην επανακατάταξη των περιφερειών με βάση τα νέα δεδομένα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα;

2. Θα επιδείξει περισσότερη ευελιξία στο ζήτημα της χρήσης κοινοτικών κονδυλίων για λειτουργικές δαπάνες δομών υγείας;

3. Πρόκειται να λάβει υπόψη τα διαφορετικά δεδομένα μεταξύ των νησιών της Περιφέρειας και να προβεί σε ενέργειες, έτσι ώστε τα μικρά και φτωχότερα νησιά να λάβουν τις ενισχύσεις που πραγματικά τους αναλογούν;».

Η απάντηση της Κομισιόν

Σε ένα προς ένα τοποθετήθηκε σχετικά με τα ερωτήματα που ετέθησαν, η Επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής, Corina Cretu, απαντώντας:

«1. Η επιλεξιμότητα των περιφερειών NUTS 2 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και για παροχή στήριξης από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) έχει καθοριστεί για το σύνολο της περιόδου 2014-2020 και δεν μπορεί να αναθεωρηθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής. Ωστόσο, το συνολικό επίπεδο της στήριξης που προβλέπεται στο πλαίσιο του στόχου «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» πρόκειται να υποβληθεί σε αναθεώρηση το 2016. Η αναθεώρηση αυτή θα λάβει υπόψη της τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα περιφερειακά στοιχεία.

2. Οι επιχειρησιακές δαπάνες για υποδομή υγειονομικής περίθαλψης, είτε υποστηρίζονται είτε όχι από το ΕΤΠΑ, δεν είναι επιλέξιμες. Στο πλαίσιο του θεματικού στόχου 9 «Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας και των διακρίσεων», το ΕΚΤ μπορεί να στηρίζει δράσεις που ενισχύουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, όπως οι δράσεις για τη δημιουργία ενός δικτύου ασφαλείας για την υγεία, για ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.

3. Στις 18 Δεκεμβρίου 2014 η Επιτροπή ενέκρινε το περιφερειακό πρόγραμμα του Νοτίου Αιγαίου, το οποίο ανοίγει τον δρόμο για επενδύσεις ύψους 168 εκατ. ευρώ (δημόσιες δαπάνες) κατά την περίοδο 2014-2020. Για την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, καθώς και για την αντιμετώπιση του προβλήματος της απόστασης, έχει συσταθεί μια ειδική προτεραιότητα 25 εκατομμυρίων ευρώ για τα μικρά νησιά. Κατά συνέπεια, το 15% των κονδυλίων θα διατεθεί πιο συγκεκριμένα για να συνδράμει τα μικρά νησιά της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου να αντιμετωπίσουν τα κενά τους στους τομείς του περιβάλλοντος, των μεταφορών, της εκπαίδευσης και της υγειονομικής περίθαλψης. Ο κανονισμός 1301/2013, άρθρο 4 παράγραφος 1, αφορά συγκεκριμένα τις νησιωτικές περιφέρειες, όπου οι απαιτήσεις θεματικής συγκέντρωσης της υποστήριξης του ΕΤΠΑ είναι οι ίδιες με αυτές για τις λιγότερο ανεπτυγμένες».