Αλλαγή ρότας με το νέο νομοσχέδιο

Επιχειρείται η ρύθμιση πλήθους προβλημάτων που αφορούν στον τομέα της ναυτιλίας, μέσω του πολυνομοσχεδίου που έθεσε ήδη σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Ναυτιλίας, με διατάξεις για τους υπηρετούντες στο ΛΣ-ΕΛΑΚΤ, τις θαλάσσιες συγκοινωνίες, τη ναυτική εκπαίδευση, τα δικαιώματα των πληρωμάτων της ακτοπλοΐας, τις λιμενικές υποδομές κ.λ.π.

Θέματα που τελούν σε άμεση συνάρτηση με την καθημερινότητα των νησιωτών και αφορούν σε μέγιστο βαθμό τη νησιωτική χώρα, επιχειρείται να τεθούν σε νέα βάση με το νομοσχέδιο του υπουργείου Ναυτιλίας, επί του οποίου καλούνται οι κοινωνικοί εταίροι να καταθέσουν τις προτάσεις τους, προκειμένου να υπάρξει βελτίωση των διατάξεων του, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης η οποία θα διαρκέσει μέχρι την Τρίτη 28 Φεβρουαρίου.

Με το νέο νομοσχέδιο επέρχονται καίριες μεταβολές σε βασικά θέματα όπως οι λιμενικές εγκαταστάσεις, επιχειρώντας να τεθεί τέρμα στην αυθαίρετη κατάσταση που επικρατεί στις χερσαίες ζώνες των λιμένων, ενώ ρόλος ουσίας σε ότι αφορά στα επιδοτούμενα δρομολόγια της ακτοπλοΐας, δίνεται πλέον στους νησιωτικούς ΟΤΑ.

Παράλληλα, υλοποιείται η δέσμευση για τη δημιουργία συμβουλίου συνδυασμένων μεταφορών, που πλέον θα υπάρχει συντονισμός στις ακτοπλοϊκές και αεροπορικές συνδέσεις των νησιών με την ηπειρωτική χώρα, ενώ διασφαλίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων στην ακτοπλοΐα, καθώς η μη καταβολή μισθών και ασφαλιστικών εισφορών εκ μέρους των εταιρειών δεν θα επιτρέπει τον απόλπου των πλοίων.

Στην αυτοδιοίκηση η συμβάσεις για τα επιδοτούμενα δρομολόγια

Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται και διάταξη η οποία επιχειρεί να ενισχύσει τον ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς παρέχεται η δυνατότητα επιλογής του αναδόχου για την εκτέλεση των συμβάσεων των επιδοτούμενων γραμμών στην ακτοπλοΐα, προκειμένου οι θαλάσσιες συγκοινωνίες να εξυπηρετούν το συμφέρον των νησιών.

Πρόκειται για μία διάταξη που περισσότερο θέτει τη συμμετοχική διαδικασία των ΟΤΑ σε ακαδημαϊκό επίπεδο παρά σε πρακτικό, καθώς κρίνεται αμφίβολη η δυνατότητα πρακτικής ανταπόκρισης, λόγω ελλιπούς στελέχωσης με εξειδικευμένα στελέχη, ιδίως των μικρών νησιωτικών δήμων, στη διενέργεια μειοδοτικών διαγωνισμών των ακτοπλοϊκών εταιρειών.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται και στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, η παρούσα ρύθμιση του σχεδίου ενισχύει την συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στην αντιμετώπιση των

συγκοινωνιακών αναγκών των νησιών και αναβαθμίζεται η  προστασία των πληρωμάτων πλοίων της ακτοπλοΐας. 

Ειδικά στο άρθρο 54, το οποίο αφορά στις Προγραμματικές Συμβάσεις Ανάθεσης Δημόσιας Υπηρεσίας, έρχεται να προστεθεί μία παράγραφος στον νόμο περί ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στις θαλάσσιες ενδομεταφορές (2932/2001), η οποία αναφέρει ότι «…εφόσον κρίνεται απολύτως αναγκαίο, για λόγους κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής ή κάλυψης επειγουσών συγκοινωνιακών αναγκών, ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής δύναται μετά από σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (Σ.Α.Σ), με την οποία κατόπιν εισήγησης της Διεύθυνσης Θαλασσίων Συγκοινωνιών του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής προσδιορίζονται το ύψος του μισθώματος και τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά του πλοίου, να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας με δήμους με πληθυσμό λιγότερο από 5.000 κατοίκους, μεμονωμένα ή από κοινού, διάρκειας ενός έως πέντε έτη για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένης γραμμής ή γραμμών. Στις προγραμματικές συμβάσεις του προηγούμενου εδαφίου επιτρέπεται και η συμμετοχή κοινωφελών δημοτικών και κοινοτικών επιχειρήσεων, αναπτυξιακών ανωνύμων εταιρειών, επιχειρήσεων Ο.Τ.Α. ειδικού σκοπού, με οποιαδήποτε νομική μορφή και αν λειτουργούν, επιχειρήσεων των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων, ναυτικών εταιρειών […].Οι ανωτέρω συμβάσεις υπόκεινται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία […].  Οι φορείς του πρώτου και δεύτερου εδαφίου του παρόντος άρθρου για την εκτέλεση των προγραμματικών συμβάσεων του παρόντος άρθρου μπορεί να χρηματοδοτούνται και μέσω προγραμμάτων συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Μένει πλέον στην πράξη να επιβεβαιωθεί εάν θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ουσιαστικά οι μικροί νησιωτικοί ΟΤΑ στη διαδικασία επιλογής αναδόχου, καθώς η υστέρηση στελέχωσης τους, για την διενέργεια των διαδικασιών προς την συμφερότερη για τις τοπικές κοινωνίες επιλογή, δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας, ενώ ο προσυβατικός έλεγχος του Ελεγκτικό Συνεδρίου ουδόλως φαίνεται να διασφαλίζει την σχετική διαδικασία.

Δρομολόγηση ταχύπλοων, εργασιακά πληρωμάτων και δικαιώματα επιβατών

Πέραν αυτού, στο νομοσχέδιο περιέχονται διατάξεις που αφορούν τόσο στην εξομοίωση του χρόνου υποβολής των δηλώσεων δρομολόγησης των ταχύπλοων, όσο και στην προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων των πληρωμάτων της ακτοπλοΐας, που κρίνεται ως μία εκ των θετικότερων διατάξεων, ενώ παράλληλα ρυθμίζονται και θέματα σχετικά με τα δικαιώματα των επιβατών κατά τις καθυστερήσεις απόπλου.

Με συγκεκριμένη διάταξη αλλάζει ο χρόνος υποβολής δηλώσεων δρομολόγησης των ταχυπλόων πλοίων, και όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση, με το άρθρο 55 αναθεωρείται ο χρόνος υποβολής των δηλώσεων  δρομολόγησης των ταχυπλόων, ώστε αυτός να ταυτίζεται με τον αντίστοιχο χρόνο υποβολής δηλώσεων δρομολόγησης των συμβατικών πλοίων. Περαιτέρω, επικαιροποιούνται οι τίτλοι των φορέων και μελών που συμμετέχουν στο Σ.Α.Σ.

Με το άρθρο 56 αναβαθμίζεται η προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων των πληρωμάτων των πλοίων της ακτοπλοΐας. Η προσήκουσα καταβολή μισθών και ασφαλιστικών εισφορών από

τον εργοδότη αποτελεί πλέον προϋπόθεση για τη δρομολόγηση κάθε τύπου πλοίου, ενώ η παράβαση τους δύναται να επιφέρει ακόμα και την κύρωση της απαγόρευσης απόπλου.

Με το άρθρο 57 ρυθμίζονται θέματα που αφορούν στο χρόνο εκκίνησης των δικαιωμάτων του επιβάτη σε περιπτώσεις καθυστέρησης απόπλου, στη δυνατότητα μεταφοράς του επιβάτη  στον προορισμό του και με άλλο δρομολόγιο υπό συγκρίσιμες συνθήκες μεταφοράς, καθώς και στη δυνατότητα παροχής από

τον μεταφορέα στον επιβάτη δωρεάν ελαφρών γευμάτων, αναψυκτικών και κατά τη διάρκεια καθυστέρησης λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών.

Νομιμοποίηση Υφιστάμενων Λιμενικών Υποδομών

Με μία σειρά άρθρων καλύπτονται θέματα που αφορούν στα λιμάνια, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται στις υφιστάμενες λιμενικές υποδομές, καθώς όλες οφείλουν να περιέχονται στο master plan ανάπτυξης των λιμανιών και θα λαμβάνουν τη νομιμοποίηση από το Γενικό Γραμματέα Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων.

Η ρύθμιση αφορά και τις αυθαίρετες κατασκευές, όπως σκίαστρα, πέργκολες κ.λ.π., που βρίσκονται στις χερσαίες ζώνες, οι οποίες θα καθαιρεθούν και θα αντικατασταθούν από ομοιόμορφες, προκειμένου να αποκατασταθεί η νομιμότητα, η οποία θα διασφαλίζει και τη λειτουργία των παρακείμενων στις ΧΖΛ επιχειρήσεων.

Όπως συγκεκριμένα αναφέρεται στο άρθρο 67 «Υφιστάμενα λιμενικά έργα σε λιμένες διεθνούς ενδιαφέροντος, εθνικής ή τοπικής σημασίας, και μείζονος ενδιαφέροντος, μη νομίμως εκτελεσθέντα έως την 29-04-2013, από φορείς του Δημοσίου, τα οποία έχουν αποτυπωθεί και ενταχθεί στο εγκεκριμένο από την Ε.Σ.Α.Λ. Αναπτυξιακό Πρόγραμμα και Μελέτη Διαχείρισης (Master Plan) ή το Πλαίσιο Έργων Ανάπτυξης Λιμένα (Π.Ε.Α.Λ.), θεωρούνται νόμιμα από την έκδοση σχετικής απόφασης από το Γενικό Γραμματέα Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων κατόπιν αίτησης του φορέα διαχείρισης λιμένα, η οποία συνοδεύεται από: α) τεχνική περιγραφή του προς νομιμοποίηση έργου β) εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα με κλίμακα 1:500 γ) φωτογραφίες και χάρτη της ευρύτερης περιοχής με την ακριβή θέση του έργου και δ) τους εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς Όρους για τα προαναφερθέντα προγράμματα (Master Plan, Π.Ε.Α.Λ.).

2. Στις περιπτώσεις που από την κείμενη νομοθεσία δεν υφίσταται υποχρέωση εκπόνησης Αναπτυξιακού Προγράμματος και Μελέτης Διαχείρισης (Master Plan) ή του Πλαισίου Έργων Ανάπτυξης Λιμένα (Π.Ε.Α.Λ.), τα έργα της προηγούμενης παραγράφου θεωρούνται νόμιμα από την έκδοση σχετικής απόφασης από το Γενικό Γραμματέα Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου φορέα, η οποία συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά (α), (β), (γ) της προηγούμενης παραγράφου καθώς και τους εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς Όρους των έργων. Η διαδικασία νομιμοποίησης δεν κωλύεται από την μη ύπαρξη οριοθετημένων ζωνών αιγιαλού, παραλίας, χερσαίας ή εξομοιούμενης με λιμένα μέχρι την 01/01/2020, οπότε πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες καθορισμού τους.

3. Η αποζημίωση αυθαίρετης χρήσης των έργων των παραγράφων 1 και 2, καθορίζεται με απόφαση των Υπουργών Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και Οικονομικών, ανάλογα με τη κατάταξη του λιμένα σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα Κοινή Υπουργική Απόφαση […].

5. Είναι δυνατή κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης σε υφιστάμενα έργα της παρ.1 και 2, η εκτέλεση των αναγκαίων τεχνικών εργασιών συντήρησης και επισκευής προς αποτροπή άμεσου κινδύνου υπό την επίβλεψη αρμόδιας τεχνικής Υπηρεσίας κατόπιν εισήγησης της οικείας Λιμενικής Αρχής και έγκρισης του Γενικού Γραμματέα Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων. Για την εκτέλεση των παραπάνω εργασιών δεν απαιτείται η ύπαρξη εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων. […]

7. Οι φορείς διαχείρισης Λιμένων που έχουν την υποχρέωση σύνταξης αναπτυξιακού προγράμματος και μελέτης διαχείρισης (master-plan), οφείλουν να έχουν ολοκληρώσει την σύνταξή της εντός δύο (02) ετών από της ενάρξεως ισχύος του παρόντος νόμου.

Συνδυασμένες μεταφορές

Προς άμεση υλοποίηση οδεύει η κυβερνητική δέσμευση σε ότι αφορά στην προστασία της νησιωτικότητας, με τις συνδυασμένες μεταφορές που θα βελτιώσουν τη σύνδεση των νησιωτικών περιοχών με την ηπειρωτική χώρα.

Για πρώτη φορά, συστήνεται Συμβούλιο Συνδυασμένων Μεταφορών, υπό τον Υφυπουργό Ναυτιλίας, έργο του οποίου θα είναι ο συντονισμός των ακτοπλοϊκών και αεροπορικών συνδέσεων των νησιών με την ηπειρωτική χώρα.  

Στην αιτιολογική έκθεση εξηγείται ότι βασικές αρμοδιότητες του ανωτέρω Συμβουλίου είναι ο εντοπισμός των βασικών περιοχών και θεμάτων στρατηγικής για την ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών και η διαμόρφωση θέσεων, κατευθύνσεων και προτάσεων για τη βελτίωση τους, καθώς και η διαμόρφωση προτάσεων αναθεώρησης της νομοθεσίας και δρομολόγησης των αναγκαίων πρωτοβουλιών.

Στο άρθρο 98 ορίζεται σαφώς ότι «1. Συστήνεται Συμβούλιο Συνδυασμένων Μεταφορών στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ως γνωμοδοτικό και συμβουλευτικό όργανο του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών στο πλαίσιο Εθνικής Στρατηγικής Συνδυασμένων Μεταφορών.

2. Το Συμβούλιο Συνδυασμένων Μεταφορών απαρτίζεται από τον Υφυπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ως Πρόεδρο και τα εξής μέλη:

α. έναν εκπρόσωπο της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, με το νόμιμο αναπληρωτή του

β. τον Διευθυντή της Διεύθυνσης Θαλασσίων Συγκοινωνιών του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, με το νόμιμο αναπληρωτή του

γ. έναν (1) εκπρόσωπο από τις Περιφέρειες που έχουν στην αρμοδιότητα τους νησιά, και ορίζεται από την ΕΝ.Π.Ε, με τους νόμιμους αναπληρωτές τους,

δ. έναν (1) εκπρόσωπο της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης που προέρχεται από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων (Π.Ε.Δ.) Βορείου Αιγαίου ή Νοτίου Αιγαίου ή Κρήτης ή Ιονίων νήσων και ορίζεται από την Π.Ε.Δ, με τους νόμιμους αναπληρωτές τους

ε. έναν (1) εκπρόσωπο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (Σ.Ε.Ε.Ν.), με το νόμιμο αναπληρωτή του

στ. έναν (1) εκπρόσωπο ιδιωτικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην εκτέλεση αεροπορικών δρομολογίων με συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας […].

5. Στις γνωμοδοτικές και συμβουλευτικές αρμοδιότητες του Συμβουλίου εμπίπτουν:

α) Ο εντοπισμός των βασικών περιοχών και θεμάτων στρατηγικής για την ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών και η διαμόρφωση θέσεων, κατευθύνσεων και προτάσεων για τη βελτίωσή τους.

β) Η δρομολόγηση πρωτοβουλιών με διάρκεια και προοπτική, για τη βελτίωση της οργάνωσης και της συνεργασίας των συναρμόδιων δημοσίων Αρχών σε θέματα συνδυασμένων μεταφορών, καθώς και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, με στόχο τη μείωση του κόστους και την αναβάθμιση των συγκοινωνιακών συνδέσεων.

γ) Η σύνταξη προτάσεων για την κωδικοποίηση και απλοποίηση της νομοθεσίας, με στόχο την άρση των εμποδίων, την επανεξέταση και περαιτέρω απλοποίηση των διαδικασιών και τη βελτίωση του θεσμικού περιβάλλοντος άσκησης δραστηριοτήτων συνδυασμένων μεταφορών.

δ) Η σύνταξη γνωμοδοτήσεων προς τους συναρμόδιους Υπουργούς, κατόπιν υποβολής σχετικών ερωτημάτων, στα θέματα αρμοδιότητάς τους.

ε) Η εκπόνηση ετήσιου προγραμματισμού δράσης με χρονική ιεράρχηση ενεργειών.

στ) Η εξέταση κινήτρων για επενδύσεις σε συνδυασμένες μεταφορές».