Εκ νήσου Μυκόνου

Μια άγνωστη ως τώρα εικόνα του Μυκονιάτη αγιογράφου Χριστόδουλου Καλέργη (1665-1745 περ.), η οποία έχει πλήρως αποκατασταθεί, θα παρουσιαστεί στο κοινό της Μυκόνου κατά την τελευταία «Αποσπερίδα Πολιτισμού» που θα κλείσει την προσεχή Παρασκευή τον κύκλο της επιτυχημένης Στ’ περιόδου που διοργανώνει η Στέγη Πολιτισμού Μυκόνου.

Πρόκειται για την εικόνα «Κυρία Κατοπυλιανή» (περ. 1685-1690) τη δεύτερη φορητή εικόνα του αγιογράφου που εντοπίζεται σε εικονοστάσι μυκονιάτικης οικογένειας, πιθανόν δε και τη μικρότερη διασωθείσα του ζωγράφου, η οποία στο εξής θα ανήκει στους καλλιτεχνικούς θησαυρούς της συλλογής της «Στέγης».

Ο «περιπλανώμενος ζωγράφος»

Ο Χριστόδουλος Καλέργης καταγόταν από την Κρήτη όμως ήταν γέννημα θρέμμα Μυκονιάτης. Εκτός από αγιογράφος ήταν ταυτόχρονα σπουδαίος τοιχογράφος και εικονογράφος, όμως έγινε γνωστός για την τέχνη της αγιογραφίας, που κόσμησε την ορθόδοξη Εκκλησία σε μια δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα και την Ορθοδοξία. Ο ίδιος έχει ιστορήσει με μοναδικό τρόπο τον Μεγάλο Αϊ-Νικόλα του Γιαλού (1735-1736) και το Μοναστήρι του Αϊ-Παντελέμονα στο Μαράθι (1725 και 1738).

Ο Καλέργης υπήρξε ένας “περιπλανώμενος ζωγράφος”, όπως τον αποκαλεί ο Μανώλης Χατζηδάκης, με τοιχογραφίες και κινητές εικόνες μεγάλων ποιοτικών διακυμάνσεων, αλλά και υψηλής τέχνης και αισθητικής. Σε όλα του τα έργα, ιδιαίτερα στις τοιχογραφίες, υπέγραφε καταγράφοντας τον τόπο που είχε γεννηθεί: “καμού του ελαχίστου ζωγράφου Χριστόδουλου Καλέργη εκ νήσου Μικόνου”. Ζωγράφος της Κρητικής Σχολής, απ’ όπου και η βαθειά ρίζα των Καλλέργηδων πρέπει να ήταν ανήσυχος χαρακτήρας αν και δογματικά υπήρξε υπάκουος στους κανόνες της ορθόδοξης Εκκλησίας. Αν κρίνει κανείς από την κρυπτογραφημένη φράση, την οποία αποτύπωνε σε έργα του “Πολλαί αι πίκραι του επιστήμονος”, θα πρέπει στην ζωγραφική του πορεία να είχε πλείστες εσωτερικές αγωνίες και αμφιβολίες.

Νέο βιβλίο του Γ. Ανωμερίτη για τον Καλέργη

Στην Αποσπερίδα της Παρασκευής θα γίνει επίσης παρουσίαση του νέου βιβλίου του συγγραφέα Γιώργου Ανωμερίτη με τίτλο «Η ζωή και το έργο του αγιογράφου Χριστόδουλου Καλλέργη “εκ νήσου Μικόνου”» (Εκδόσεις Μίλητος 2013). Το βιβλίο περιέχει βιογραφικά στοιχεία και ντοκουμέντα για τον ζωγράφο και την εποχή του, τα οποία συλλέχθηκαν μετά από έρευνες του συγγραφέα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο του Γ. Ανωμερίτη με αναφορά στον Καλέργη. Το πρώτο με τίτλο «Χριστόδουλος Καλέργης: ένας περιπλανώμενος ζωγράφος εκ νήσου Μυκόνου» είχε εκδοθεί το 2011, ενώ στην πλούσια εργογραφία του συγγραφέα συμπεριλαμβάνονται αρκετές εκδόσεις για τις Κυκλάδες, όπως «Βυζαντινό Πάρκο Τραγαίας Νάξου – Ένας νησιωτικός θρησκευτικός “Μυστράς” στην Κεντρική Νάξο» (2009), «Το Κάστρο της Νάξου και οι Εκκλησίες του» (2010), «Νάξος και Μικρές Κυκλάδες άνωθεν» (2010), «Μοναστήρια των Κυκλάδων με σταυροπηγιακά σιγίλλια» (2011) κ.ά.

Ο ίδιος ο συγγραφέας ανοίγει το νέο του βιβλίο αναφέροντας ότι με αυτό εκπληρώνει την υπόσχεσή του, έτσι όπως την κατέγραφε στο προηγούμενο βιβλίο, γράφοντας τότε στον πρόλογό του: «περπατώντας στα στενά της Μυκόνου και στους ναούς της, ένιωσα πως το έργο του Καλέργη δεν τελειώνει στην αποτύπωση αυτής της έκδοσης κι ας έχω στο αρχείο μου πάνω από 360 φωτογραφίες των έργων του. Αντιθέτως, πιστεύω ότι η αναζήτηση τώρα μόλις αρχίζει. Ο απλός και σεμνός ζωγράφος που πάντα γυρνούσε στο Μαράθι, κάπου θα μας περιμένει».

Όσοι παρευρεθούν στο Πολιτιστικό Κέντρο στο Ματογιάννι την Παρασκευή 26/4 στις 8.30 το βράδυ, θα έχουν την ευκαιρία όχι μόνο να θαυμάσουν από κοντά «ξανανιωμένη» την εικόνα, να μάθουν λεπτομέρειες για τη ζωή του ζωγράφου από τον συγγραφέα του βιβλίου, αλλά και να παρακολουθήσουν τα διάφορα στάδια καθαρισμού, συντήρησης και αποκατάστασης του έξοχου αυτού έργου με μια σειρά φωτογραφιών.

Η εκδήλωση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Κ.Δ.Ε.Π.Π.Α.Μ.