Ο κωδικοποιητής της έννοιας “Κυκλαδικός Πολιτισμός”

Αφιερωμένες στον Θρακιώτη αρχαιολόγο Χρήστο Τσούντα, ο οποίος στα τέλη του 19ου αιώνα πραγματοποίησε ανασκαφές στην Χαλανδριανή και το Καστρί θα είναι οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις του Συλλόγου Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου, με στόχο την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων που έφερε στην επιφάνεια ο κωδικοποιητής της έννοιας “Κυκλαδικός Πολιτισμός”.

Οι ανασκαφές του Τσούντα στη Σύρο έφεραν στο φως το καλύτερο και το πιο χαρακτηριστικό δείγμα οργανωμένου, πλούσιου και πολυάνθρωπου συνοικισμού κοντά στη θάλασσα, με τεχνητή και φυσική οχύρωση στη κορυφή του λόφου Καστρί και με εκτεταμένο νεκροταφείο που βρέθηκε στη Χαλανδριανή. Η περιοχή βρίσκεται βορειοανατολικά της Σύρου απέναντι από την Τήνο και δυτικά της Δήλου.

Σπουδαία έργα τέχνης

Ο οικισμός Καστρί κτίστηκε στα τέλη της Πρωτοκυκλαδικής II περιόδου στην κορυφή ενός απόκρημνου λόφου, όχι μακριά από τη θάλασσα. Η έκτασή του υπολογίζεται σε 3,5 έως 5 στρέμματα, όμως η ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως τμήμα μόνο του οικισμού. Περιλαμβάνει μικρά λιθόκτιστα κτήρια με ορθογώνια ή καμπυλόγραμμη κάτοψη (αψιδωτά, σχήμα D), τα οποία αποτελούνται από ένα ή δύο δωμάτια. Είναι πυκνοκτισμένα και χρησιμοποιούν εν μέρει κοινούς τοίχους σχηματίζοντας κτιριακές συστάδες, οι οποίες διαχωρίζονται από στενούς ακανόνιστους δρόμους και μικρούς, ανοιχτούς κοινόχρηστους χώρους. Εκτός από την ακρόπολη Καστρί ο Χρ. Τσούντας έφερε στο φως πλούσια κτερίσματα που δίνουν μια εικόνα της καλής οικονομικής κατάστασης των κατοίκων.

Μελετώντας ενδελεχώς τον Κυκλαδικό πολιτισμό, ο Θρακιώτης αρχαιολόγος ταξίδεψε συχνά κάτω από δυσχερέστατες συνθήκες της εποχής στην Αμοργό, στη Σύρο, στην Πάρο και την Αντίπαρο, ερευνώντας συνοικισμούς και τάφους και ανακαλύπτοντας σπουδαία έργα τέχνης. Κλασική θεωρείται μάλιστα η εργασία του, που δημοσιεύθηκε στην “Αρχαιολογική Εφημερίδα” (1898-1899) υπό τον γενικό τίτλο “Κυκλαδικά”. Δίκαια θεωρήθηκε πρωτοπόρος της αρχαιολογικής έρευνας, αλλά και της διδασκαλίας της αρχαίας ελληνικής τέχνης, αφού εκτός των σημαντικών έργων που κατέλειπε, από το Πανεπιστήμιο έβγαλε και φουρνιές αρχαιολόγων, που άφησαν και αυτοί με τη σειρά τους εποχή. Ανάμεσα στους μαθητές του περιλαμβάνονται οι Χρήστος και Σεμνή Καρούζου, ο Γεώργιος Μυλωνάς, ο Γιάννης Παπαδημητρίου, ο Σπύρος Μαρινάτος και πολλοί άλλοι. Οι ανασκαφικές εργασίες του χαρακτηρίζονταν από την μεγάλη ευστοχία των επιλογών του και η πανεπιστημιακή διδασκαλία του από απλότητα και επιστημονική ακρίβεια.

Διήμερες εκδηλώσεις

Για τον Χρήστο Τσούντα και τα ευρήματα των ανασκαφών του θα μιλήσει την Παρασκευή 31 Ιουλίου στο Θέατρο Απόλλων, η Θρακιώτικης καταγωγής αρχαιολόγος κ. Μαρίζα Μαρθάρη. Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει χορευτικό πρόγραμμα με χορούς της Ανατολικής Ρωμυλίας , των Κυκλάδων και του Πόντου. Χορούς της Ανατολικής Ρωμυλίας θα παρουσιάσει ο ομώνυμος σύλλογος από το Αιγίνιο Πιερίας υπό τις οδηγίες του δάσκαλου Δήμου Πραντσίδη! Για τις ανάγκες της εκδήλωσης, θα βρεθούν στο νησί της Σύρου, 45-47 άτομα.

Την επόμενη ημέρα στην πλατεία Μιαούλη, μπροστά από το Δημαρχείο, θα εμφανιστούν η διεθνούς φήμης σολίστ Σόνια Θεοδωρίδου και ο μαέστρος Θεόδωρος Ορφανίδης, συνολευόμεοι από εννέα μουσικούς. Το μουσικό πρόγραμμα θα περιλαμβάνει γνωστά τραγούδια Ελλήνων συνθετών. Της συναυλίας θα προηγηθεί μουσικοχορευτικό πρόγραμμα, στην πλατεία, στο ύψος του αρχαιολογικού μουσείου με σκοπό την ανάδειξή του.