Η Σύρος και η ναυτιλία της τον 19ο αιώνα

  • Πέμπτη, 19 Ιανουαρίου, 2017 - 06:09
  • /   Eνημέρωση: 19 Ιαν. 2017 - 7:26

Ο φιλέλληνας λόρδος Nugent είχε πει ότι: “η λεωφόρος της Ελλάδας είναι η θάλασσα”, θέλοντας με αυτή τη φράση να τονίσει την σπουδαιότητα της ναυτιλίας στην οικονομική γενικά ζωή της χώρας. Πράγματι ο ελληνικός λαός από τους χρόνους της αρχαιότητας είχε επιδοθεί στη ναυτιλία και πάντοτε προκαλούσε τον θαυμασμό γιατί είχε φροντίσει ιδιαίτερα για την ανάπτυξη αυτού του κλάδου επαγγελματικά. Φυσικά η Ελλάδα, η χώρα που σχεδόν περιβάλλεται από θάλασσα, γεμάτη από λιμάνια, κόλπους και νησιά, είναι ευνοϊκή και κατάλληλη για την ανάπτυξη της ναυτιλίας. Εξ' άλλου η γεωγραφική θέση της χώρας, στο κέντρο επικοινωνίας Ανατολής και Δύσης δημιούργησε ένα ναυτικό και εμπορικό κόμβο για τους λαούς των δυτικών και ανατολικών χωρών.

Η ιστορία της ατμοπλοΐας και της ναυτιλίας παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για τη Σύρο. Σ' αυτό το νησί ιδρύθηκε η πρώτη ελληνική ατμοπλοϊκή εταιρία, ενώ παράλληλα είχε ακμάσει και η ιστιοφόρος ναυτιλία της που είχε προσφέρει τις υπηρεσίες της σ' ολόκληρο το Αρχιπέλαγος και εξυπηρέτησε για πολλά χρόνια τα ελληνικά παράλια. Θεωρούσαν τότε ότι η Σύρος ήταν η πρώτη “νήσος-πόλις” της νεώτερης Ελλάδας, που γνώρισε μεγάλη εμπορική και ναυτιλιακή ανάπτυξη, αλλά και πολιτιστική. Έτσι έγινε γνωστή σ' όλο τον κόσμο της Ευρώπης ως η εμπορική “πρωτεύουσα” της Ελλάδας....

“Η Ερμούπολις, η πρωτεύουσα της Σύρας και των Κυκλάδων, με το πέρασμα των χρόνων, εγνώρισε ημέρες ακμής και δόξας, ένα αληθινό μεγαλείον, όπως με περισσή γλαφυρότητα και έντονη συναισθηματική φόρτιση λεπτομερώς περιγράφει και επισημαίνει στα περισπούδαστα άρθρα του ο Νικόλαος Κοτσοβίλης, αλλά και κοινωνική ανάπτυξη εξαιρετική, τουλάχιστον εφάμιλλη αν όχι και ανώτερη της παλαιοτέρας μάλιστα Πρωτευούσης, τα ίχνη της οποίας και σήμερα ακόμη, παρ' όλες τις αντιξοότητες διατηρούνται αρκετά ζωηρά...” έγραψε ο Χρ. Νικολαϊδης στο “Κυκλαδικόν Ημερολόγιο 1908”. Το θέμα του του ήταν: “ Η Σύρος περί τα μέσα του 19ου αιώνος”. Είναι γνωστό επίσης πως, κατά το τέλος του 19ου αιώνα και αρχές του 20ου η βουλευτική έδρα της Σύρου είχε γίνει ζηλευτή και θεωρούσαν ότι ήταν μεγάλη τιμή για εκείνον που κατείχε την έδρα αυτή στη βουλή. Πολλοί δε επιφανείς άνδρες της εποχής εκείνης, πεισματικά και με πολύ χρήμα, όπως ο Ανδρέας Συγγρός, ο Στέφανος Σκουλούδης, διεκδίκησαν αυτή την έδρα.

Σ' ένα πολύ ωραίο χρονογράφημα ο Παύλος Παλαιολόγος έγραψε: “Η Σύρος είναι επί κεφαλής του θαλασσοδαρμένου κόσμου του Αιγαίου. Θα το αναγνωρίσετε από τα πρώτα βήματά σας. Μόλις εισπλεύσετε στο λιμάνι της, κουρασμένος από το περπάτημα στις γειτονικές νησίδες, καταλαβαίνετε ότι σε κάποια πόλη έχετε αράξει.

Σας το λέει η προκυμαία, οι δρόμοι, η αγορά, οι οικοδομές, η πλατεία, τα μέγαρα, ο ρυθμός της ζωής της... Οι καλοί καιροί της. Τότε που η Σύρος ήταν ουσιαστικά η Πρωτεύουσα του νεοσύστατου βασιλείου. Το μικρό Παρίσι... Ραφιναρισμένη η Σύρος οργάνωνε τις εσπερίδες της, έφερνε τα φιγουρίνια της από τη Βιέννη, ήξερε να φορά το φράκο, είχε τις λέσχες, τα κοτιγιόν, τις καντρίλιες και το κορνέ ντε μπαλ της...” Άλλος Αθηναίος δημοσιογράφος έγραψε την ίδια εποχή: “... Εν Ερμουπόλει βλέπεις μιαν κοινωνίαν συντεταγμένην κατά τας υγιείς αρχάς του πολιτισμού, ήτοι βλέπεις την τιμιότητα και ικανότητα απολαμβάνουσαν υπολήψεως. Όντως αμέσως γνωρίζεις ότι εκεί υπάρχει η αριστοκρατία, κατά την κυρίαν της λέξεως σημασίαν...”

ΟΙ ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΤΗΣ ΣΥΡΑΣ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ

Ερμούπολη 1822. Η αρχή μιας νέας πόλης. Ήταν το 1821 όταν έγινε η Ελληνική Επανάσταση. Το Αιγαίο δονήθηκε από κραυγές ξεριζωμένων ανθρώπων. Αυλακώνονταν από πλοία με πρόσφυγες που αναζητούσαν μαι νέα πατρίδα. Όλη η Ελλάδα ήταν γεμάτη ερείπια και φωτιά. Και τότε αναπτύχθηκε το καλύτερο καταφύγιο. Η Σύρος! Ήταν ιδανικός τόπος. Το νησί δεν το άγγιξε ο πόλεμος. Ήταν ελεύθερο και προστατευμένο από την μεγάλη Ευρωπαϊκή δύναμη τη Γαλλία. Πολλοί πρόσφυγες από τη Χίο, τη Σμύρνη, τα Ψαρά και από άλλες περιοχές της επαναστατημένης Ελλάδας βρήκαν άσυλο και προστασία στην ουδέτερη Σύρο.

Οι άνθρωποι αυτοί, ανεπτυγμένοι και επιχειρηματικοί, έδωσαν την πρώτη ώθηση προς την εμπορική και ναυτική οικονομική ανάπτυξη του νησιού.

Η ναυτιλιακή κίνηση του τόπου και τα κέρδη ήταν τόσο μεγάλα, ώστε σε λίγο διάστημα ιδρύθηκαν 15 ασφαλιστικές εταιρίες. Στη Σύρο ιδρύεται η πρώτη Ελληνική Ατμοπλοΐα” και τα κέρδη ήσαν πολλά εκατομμύρια δραχμές.

Στις αρχές του 20ου αιώνα συνήλθε στη Σύρο το πρώτο Ναυτιλιακό Συνέδριο της Ελλάδας. Το συμβούλιο απέβλεπε στην βελτίωση και ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας. Ένας από τους σπουδαιότερους όρους ήταν να ιδρυθούν “... ειδικαί Σχολαί προς μόρφωσιν εμποροπλοιάρχων και μηχανικών, ικανών να διευθύνωσιν ατμόπλοια και δη μεγάλης χωρητικότητος και εκτελούντα μακρούς πλόας”. Από το 1829 είχε ιδρυθεί στην Ερμούπολη ναυτική σχολή από τον Νικόλαο Βρυώνη, “Ναυτική διδάξας πρώτος εις τους παίδας των Ελλήνων. Το 1831 εξέδωσε το βοηθητικό βιβλίο: “Εξέτασις των μαθητών περί Ναυτιλίας.”

Στις αρχές του 20ου αιώνα λειτουργούσε στη Σύρο και περίφημη ναυτική σχολή του γνωστού ναυτοδιδασκάλου Νικολάου Κοτσοβίλλη. Ο Νιόλαος Γ. Κοτσοβίλλης ήταν και ο διευθυντής του σπουδαίου περιοδικού “ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ” του τότε “Μοναδικού Ναυτικού Περιοδικού της Ελλάδος” όπως ανεγράφετο στην προμετωπίδα του που εξεδίδετο στην Αθήνα.

Ιδρυτής του περιοδικού “ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ” ήταν ο Ιωάννης Σιφναίος. Διευθυνταί ήταν ο Νικόλαος Γ. Κοτσοβίλλης και ο Κωνστ. Αυγέρης.

Στην προμετωπίδα του περιοδικού αναφέρεται: “Εις την “Ναυτικήν Ελλάδα” μανθάνουν πάντες οι ενδιαφερόμενοι ναυτικοί, ήτοι πλοίαρχοι, μηχανικοί, εφοπλισταί, ασφαλισταί, ναυλομεσίται, πράκτορες ατμοπλοϊκών κτλ. Πάσαν πληροφορίαν περί της κινήσεως του εμπορικού ναυτικού μας εν γένει...”

 

1. “Η Σύρα και η ναυτιλία της” Δημητρίου Αθ. Κρίνου.

Συνεργάτης του περιοδικού “ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ”

2. “ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΣ”: Ιστορικό Αρχείο Σύρου.

 

Ετικέτες: