Παναγία Σουμελά

Ήταν συγκινητική η υποδοχή της θαυματουργής Εικόνας της Παναγίας Σουμελά στο νησί μας. Για άλλη μια φορά η Ιερά Μητρόπολης Σύρου, αλλά και ο Σύλλογος Ποντίων και Βορειοελλαδιτών, προσέφεραν ένα “θείο δώρο” στους κατοίκους του νησιού μας που με ιδιαίτερο σεβασμό προσκύνησαν την εικόνα της Παναγίας Σουμελά, “την Κυρά του Πόντου”. Ήταν ευλογία Θεού να υποδεχθεί η Σύρος τις εικόνες της Μεγαλόχαρης της Τήνου, της Εκατονταπυλιανής της Πάρου και της Παναγίας Σουμελά.

Μονή Σουμελά

Ήταν ένα ιστορικό Μοναστήρι που ιδρύθηκε από τους Αθηναίους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο τον 4ο μ. Χ. στο όρος Μελά, στη νότια πλευρά της Τραπεζούντας. Παρά τις επανειλημμένες επιδρομές, το Μοναστήρι έγινε σιγά – σιγά σημαντικό πνευματικό κέντρο της περιοχής. Στα χρόνια της δυναστείας των Κομνηνών στο Βυζάντιο, η Μονή γνώρισε την μεγαλύτερή της ακμή! Μετά την άλωση του Βυζαντίου, αρκετοί σουλτάνοι αναγνώρισαν τα παλιά προνόμια της Μονής και βοήθησαν να υπάρχει ως κέντρο παιδείας και μόρφωσης. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή ο χώρος τριγύρω και η Μονή ερημώθηκαν. Οι Τούρκοι μετέφεραν τα πολύτιμα κειμήλια και την αξιόλογη βιβλιοθήκη στην Άγκυρα και προσπάθησαν να καταστρέψουν το μοναστήρι. Ευτυχώς δεν τα κατάφεραν να χαθεί τελείως ο Ναός. Το 1931 ο Πόντιος μοναχός Αμβρόσιος μετέφερε την εικόνα της Παναγίας και μερικά ιερά κειμήλια, που είχαν περισωθεί, στην Ελλάδα. Το 1951 ιδρύθηκε το ποντιακό σωματείο “Παναγία Σουμελά” που κατόρθωσε να συγκεντρώσει χρήματα και να χτιστεί το Μοναστήρι στις... Καστανιές; της Βέροιας. Εκεί τοποθετήθηκε η εικόνα της Παναγίας Σουμελά, που τίμησε με την παρουσία της το νησί μας πριν λίγες ημέρες.

Τραπεζούντα. Το Μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά

Πριν 14 χρόνια, μια ομάδα φίλων και συγγενών, είχαμε την ευκαιρία και την τύχη να επισκεφθούμε την Τραπεζούντα με στόχο να φθάσουμε έως το Μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, που βρίσκεται 40 χλμ. από την πόλη, σκαρφαλωμένο στην πλαγιά του όρους Μελά και αποτελεί ένα θέαμα που σου κόβει την ανάσα. Το πούλμαν σταμάτησε εκεί που τελείωνε ο δρόμος. Η φύση σ' αυτό το σημείο ήταν υπέροχη. Καταπράσινα τα βουνά τριγύρω, εκπληκτικής ομορφιάς τα δάση. Επάνω ψηλά, στο όρος Μελά όπου βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγίας σ' ένα κοφτό πανύψηλο βράχο (1200 μ. Υψόμετρο), χρειάστηκε να περπατήσουμε αρκετά (περίπου μιάμιση ώρα) πάνω σε κοφτά βράχια και χιονισμένα. Ήταν Οκτώβριος μήνας. Η ραψωδία της φύσης σ' όλο της το μεγαλείο σ' αυτή την άγνωστη γωνιά της γης. Βουνά ψηλά τριγύρω, πλαγιές κατάφυτες, δάση, και ... χιόνι, πολύ χιόνι, αν και ήταν αρχές Οκτωβρίου. Η διαδρομή ήταν μεγάλη και δύσκολη. Τα καταφέραμε! Ανεβήκαμε. Αντικρίσαμε τον ερειπωμένο ναό. Δεν πίστευα ποτέ πως θα με αξίωνε ο Θεός να βρεθώ σ' αυτόν τον ιερό χώρο!

Συνεχίσαμε τον ανήφορο, ώσπου πάνω σ' ένα πολύ μεγάλο βράχο, σε μια πέτρινη αγκαλιά, φάνηκε το Μοναστήρι. Χρειάστηκε να ανέβουμε 92 χιονισμένα σκαλιά για να δούμε και να θαυμάσουμε ότι έχει παραμείνει από τις εκπληκτικές αγιογραφίες της Μονής που ήταν πλέον κατεστραμμένη... ήταν ένα ιστορικό ερείπιο.

Στους τοίχους που σώθηκαν μπορούσαμε να παρατηρήσουμε αγιογραφίες με τα γνωστά μας θέματα, που υπάρχουν και στους σημερινούς ναούς, από τη ζωή του Χριστού, της Παναγίας, των Αποστόλων. Είναι καθαρός βυζαντινός ρυθμός και ο σχεδιασμός και τα χρώματα. Είχε γίνει μια αποκατάσταση και συντήρηση αυτών των αγιογραφιών από την UNESCO, μας είπαν και ίσως έχει συνεχίσει. Αυτές οι αξιοθαύμαστες αγιογραφίες στον ναό, ήταν έργο του Λουκά.

Όλοι μας, που είχαμε την τύχη, αν και με μεγάλη δυσκολία να βρεθούμε στην αγκαλιά αυτού του βράχου που χτίστηκε η Μονή, αισθανθήκαμε μια μοναδική ψυχική ανάταση. Πραγματικά αισθάνεσαι πως εκεί ψηλά θα μπορούσες να μιλήσεις με τον Θεό!

Είναι γνωστό ότι στην εποχή της βυζαντινής αυτοκρατορίας η Μονή της Παναγίας είδε δόξες μεγάλες. Σ' αυτόν τον Ναό εστέφθη αυτοκράτωρ ο Κομνηνός.

Σουμελά – Σου – Μελά

Σου = Λόφος – βουνό

Μελάς = Μαύρος (Τουρκικά)