Το «χειροποίητο νησί» του πολιτισμού

Σοβαρές προοπτικές για τη διεκδίκηση του βραβείου «Ευρωπαϊκοί Προορισμοί Αριστείας», με θέμα «Πολιτιστικός Τουρισμός»,  διαφαίνονται από την υποψηφιότητα του Δήμου Τήνου που υποβλήθηκε στον ΕΟΤ.

Το πρόγραμμα “EUROPEAN DESTINATIONS OF EXCELLENCE”  (EDEN) – «ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ  ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποσκοπεί τόσο στην ανάδειξη των αξιών, της ποικιλομορφίας και των κοινών χαρακτηριστικών ευρωπαϊκών τουριστικών προορισμών, όσο και στην προβολή προορισμών, στους οποίους η τουριστική ανάπτυξη διασφαλίζει την κοινωνική, πολιτιστική, οικονομική και περιβαλλοντική ισορροπία. Το πρόγραμμα επίσης στοχεύει στην ανάπτυξη και σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών. 

Μέσω του προγράμματος αυτού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει ειδικότερα:

•                    Να προβάλει τους αναδυόμενους ευρωπαϊκούς τουριστικούς προορισμούς αριστείας, ιδιαίτερα τους μη ευρύτερα γνωστούς.

•                    Να αναδείξει την ευρωπαϊκή τουριστική ποικιλομορφία και ποιότητα.

•                    Να προωθήσει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και τις περιφέρειες.

•                    Να συμβάλει στην αποσυμφόρηση, στην καταπολέμηση της εποχικότητας και στην εξισορρόπηση των τουριστικών ροών προς μη παραδοσιακούς προορισμούς.

•                    Να επιβραβεύσει τις βιώσιμες μορφές τουρισμού.

•                    Να δημιουργήσει μια πλατφόρμα με σκοπό την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

•                    Να προωθήσει τη δικτύωση ανάμεσα στους βραβευμένους προορισμούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρότυπα βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.

«Διεκδικούμε το βραβείο σεμνά και ταπεινά»

Στο εισαγωγικό σημείωμα της υποψηφιότητας του Δήμου Τήνου επισημαίνεται ο διακριτός ρόλος του νησιού σε πολιτιστικό, κοινωνικό, ιστορικό και οικιστικό επίπεδο, ενώ τονίζεται η έντονη θρησκευτικότητα του πληθυσμού και το, επί πολλά χρόνια και ως σήμερα, σήμα κατατεθέν του νησιού ως το πιο μεγάλο πανελλήνιο προσκύνημα, με κυρίαρχο το Ναό της Ευαγγελίστριας.

Επιπλέον, όπως αναφέρεται, «η  συνύπαρξη ορθόδοξων και καθολικών δίνει ένα ιδιαίτερο χρώμα στον πολιτισμό της περιοχής που αποτελεί σπουδαίο Θεομητορικό κέντρο του Καθολικισμού. Η εύρεση της θαυματουργής εικόνας της Μεγαλόχαρης με το Βρέφος ήταν η αφορμή για την ανέγερση του μεγαλοπρεπούς προσκυνήματος της Παναγιάς του Βρυσίου. Το ένα τρίτο των κατοίκων της ακολουθεί το καθολικό δόγμα, κάνοντας την Τήνο μοναδικής ιδιαιτερότητας νησί και πρότυπο θρησκευτικής συνύπαρξης. Το θρησκευτικό αίσθημα των κατοίκων είναι έντονο και για  το λόγο  αυτό , 750 περίπου  εκκλησίες, εξωκλήσια και μοναστήρια, Ανατολικού και Δυτικού δόγματος, στολίζουν κάθε σπιθαμή γης του νησιού σε μια  ιδιαίτερη πυκνότητα σε σχέση με την έκτασή του».

Ο τίτλος της υποψηφιότητας «Τήνος το ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟ ΝΗΣΙ» από την έκφραση του Κορνήλιου Καστοριάδη, συμπυκνώνει όσα το νησί συγκεντρώνει ως ισχυρά στοιχεία για τη διεκδίκηση του βραβείου και όπως δήλωσε η Αντιδήμαρχος κ. Αναστασία Δεληγιάννη, «η Τήνος ως πατρίδα των μεγαλύτερων Νεοελλήνων καλλιτεχνών όπως ο Χαλεπάς, ο Γύζης  και ο Λύτρας δικαιούται να συμμετέχει σε μια τέτοια δράση αφού έχει να κάνει με τον πολιτισμό που βρίσκεται παντού στα μονοπάτια μας, στα έργα τέχνης, στα μουσεία μας  και στα μοναδικής αρχιτεκτονικής 63 χωριά μας», ενώ πρόσθεσε, πως «ο πολιτισμός στην Τήνο βρίσκεται παντού και εμείς διεκδικούμε το βραβείο σεμνά και ταπεινά χωρίς τυμπανοκρουσίες όπως ταιριάζει στο βραβείο και στο νησί μας».

Βιώσιμη και πολύπλευρη ανάπτυξη

Ειδικότερα στην πρόταση επισημαίνονται, μεταξύ άλλων, το δομημένο και οικιστικό περιβάλλον που εμπεριέχεται σε αυτό, με τα χαρακτηριστικά των παραδοσιακών οικισμών, και των κατασκευών στο αγροτικό τοπίο (κατοικίες, αλώνια, μύλοι, πεζούλες κλπ), καθώς και η ανάπτυξη ποικίλων – ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού συνδεδεμένων με το ιδιαίτερο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, καθώς και με την τοπική οικονομία.

Παράλληλα, σημειώνονται η προβολή πολιτιστικών εκδηλώσεων και ενεργειών που οργανώνονται σε  όλη τη διάρκεια του χρόνου και αναδεικνύουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Δήμου με στόχο την ανάπτυξη και ενίσχυση των επιμέρους ειδών τουρισμού τόσο στην ελληνική όσο και στη διεθνή τουριστική αγορά, όπως και η χρήση όλων των σύγχρονων μεθόδων προβολής για την ανάδειξη του πολυσύνθετου τουριστικού προϊόντος στις αγορές του εξωτερικού βάσει  επιστημονικών προσεγγίσεων και στρατηγικών προσέγγισης επισκεπτών και η μεγάλη εμπειρία του Δήμου σε θέματα πολιτιστικής και τουριστικής  διαχείρισης και η πρόσφατη εφαρμογή  ενιαίου σχεδιασμού για τον πολιτισμό σε επίπεδο νησιού.

Τα μνημεία, τα Μουσεία, οι Περιστεριώνες, οι Υδρόμυλοι και Ανεμόμυλοι, οι Ναοί και τα Μοναστήρια δίνουν, όπως τονίζεται, ένα ακόμα στίγμα της πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού και των κατοίκων του, ενώ το  μεγάλο πλεονέκτημα της Τήνου, ότι διατήρησε σχεδόν ανέπαφο τον αυθεντικό χαρακτήρα των τοπικών κοινωνιών σε όλους τους παραδοσιακούς του οικισμούς, γεγονός που δημιουργεί ένα νέο είδος προορισμού στο οποίο ο επισκέπτης δεν είναι απλός παρατηρητής του τοπίου ή των εκδηλώσεων, αλλά  ενεργό μέλος της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής του τόπου. Ταυτόχρονα, η τηνιακή λαϊκή τέχνη της μαρμαροτεχνίας, διεθνώς αναγνωρισμένη από την UNESCO καθώς εντάχθηκε στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας. Τέλος, τα τοπικά προϊόντα και οι παραδοσιακές και καινοτόμες συνταγές, εξ ορισμού αλλά και λόγω των φεστιβάλ που διοργανώνονται και παρουσιάζουν έντονο γαστρονομικό ενδιαφέρον.

Επισημαίνεται, ότι ο χαρακτήρας του νησιού ως ενιαίο πολιτιστικό σύνολο και κατ’ επέκταση ιδιαίτερος πολιτιστικός προορισμός μπορεί να συμβάλλει στη βιωσιμότητά του δεδομένου ότι:

-          Αναδεικνύει και αξιοποιεί τους πολιτιστικούς πόρους και γενικότερα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής στην οποία αναπτύσσεται,

-          -Είναι περισσότερο απεξαρτημένος από την εποχικότητα, καθώς  επηρεάζεται ελάχιστα από τις κλιματολογικές συνθήκες ενώ παράλληλα διαχέει  το τουριστικό ρεύμα προς περιοχές που είναι λιγότερο  ανεπτυγμένες .

-          Προσελκύει τουρίστες υψηλότερου εισοδήματος και μορφωτικού επιπέδου, οι οποίοι συνήθως παρατείνουν τη διαμονή τους σε ένα συγκεκριμένο μέρος και συμμετέχουν σε περισσότερες δραστηριότητες.

-          Είναι φιλικός προς το φυσικό περιβάλλον, σε αντίθεση προς τον μαζικό τουρισμό, ο οποίος προκαλεί υποβάθμιση και αλλοίωση του περιβάλλοντος.

-          Δημιουργεί νέες προοπτικές απασχόλησης για ειδικευμένο προσωπικό