Ο Αγιασμός των Υδάτων

Το νερό είναι το αίμα της γης! Τρέχει στις φλέβες της δίνοντάς της πνοή. Ήρεμο, ορμητικό, στάσιμο, γάργαρο, κελαρυστό, καυτό ή κρυστάλλινο αυτό το νερό που προσφέρει η γη είναι το κύριο και σημαντικό συστατικό του ανθρώπινου οργανισμού και απαραίτητο για τη δημιουργία και τη συνέχιση της ζωής. Αυτό το νερό, το σπουδαίο δώρο, πρόσφερε ο θεός στον άνθρωπο. Και ο άνθρωπος το τιμά.

Ανήμερα των Θεοφανίων γίνεται ο Μεγάλος Αγιασμός. Στη γιορτή των Φώτων δίνεται ξεχωριστή τιμή στην πατρίδα μας με μεγάλη συμμετοχή των επιστημών και των απλών ανθρώπων.

Στα λιμάνια, στα θαλασσινά λιμάνια της χώρας μας, την ψαλμωδία και την κατάδυση του Σταυρού χαιρετίζουν τα καράβια μας με το γνωστό στου σφύριγμα. Και ο αγιασμός των υδάτων έχει ξεχωριστή σημασία για την θαλασσινή μας πατρίδα, για τους ναυτικούς τους ξενιτεμένους που κάποτε....ήταν πολλοί αυτοί που βρίσκονταν για πολύ καιρό μακρυά από τις οικογένειές τους.

Αυτή η μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης, η γιορτή των Φώτων, διατηρείται πολύ ζωντανή, σ' όλη τη χώρα και είναι θαυμάσια το ότι όλοι μας σεβόμαστε και παρακολουθούμε με ευλάβεια την ιεροτελεστία της κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού. Η παράδοση, το έθιμο του Αγιασμού των υδάτων είναι πολλών χρόνων συνήθεια και συνδέεται με τη Βάπτιση του Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο στον Ιορδάνη Ποταμό. Εκεί έγινε και η φανέρωση της Αγίας Τριάδος.

Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα

Όπως έγραψαν οι ιστορικοί, εκείνη τη στιγμή, πάνω από τον Υιό ακούστηκε η φωνή του Ουράνιου Πατέρα που είπε: Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός...

Φάνηκε επίσης το Πνεύμα το Άγιο με τη μορφή της περιστεράς! Αυτή η Τρισυπόστατη θεότητα που φανερώθηκε στον Ιορδάνη ποταμό, Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα, εξηγεί και την ονομασία της γιορτής: Θεοφάνια! που σημαίνει: Θεού – φανέρωση.

Στα πρωτοχριστιανικά χρόνια πολλοί ειδωλολάτρες γινόντουσαν Χριστιανοί. Οι περισσότεροι άρχισαν να πιστεύουν στον Χριστό και επιθυμούσαν να βαπτιστούν στη γιορτή των Θεοφανίων. Οι περισσότεροι ζητούσαν να βαπτίζονται τη νύχτα της Γιορτής. Κι επειδή, (όπως γράφουν οι παλαιοί ιστορικοί), κατά την ώρα του Βαπτίσματος οι πιστοί κρατάγανε αναμμένα φώτα, δάδες, κεριά κ.α. η γιορτή πήρε την ονομασία: Φώτα! Άραγε είναι σωστή η θέση αυτή;

Στο Βάπτισμα πήγαιναν συνήθως με άσπρες φορεσιές. Πίστευαν ότι αυτό το λευκό χρώμα ήταν σύμβολο αλλαγής θρησκείας και σύμβολο πνευματικού φωτισμού. Όσοι επρόκειτο να βαπτιστούν κρατούσαν λαμπάδες αναμμένες. Το ίδιο έκαναν και όσοι πήγαιναν να κοινωνήσουν. Σε βαπτίσεις που γίνονταν στους παλιούς Χριστιανικούς χρόνους γινόταν και αναπαράσταση της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος. Κρεμούσαν για το λόγο αυτό στη στέγη, στο Βαπτιστήριο ένα χρυσό ή ασημένιο περιστέρι. Μέσα στο περιστέρι αυτό φυλάγανε το Άγιο Μύρο. Από τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια επικρατούσε η πίστη ότι την νύχτα των Φώτων ανοίγουν τα επουράνια και φαίνεται ο Χριστός που ευλογεί τον κόσμο...

Αυτή η μεγάλη γιορτή της Εκκλησίας μας διατηρείται πολύ ζωντανή στη συνείδηση των Χριστιανών στη χώρα μας και σέβονται ιδιαίτερα την ιεροτελεστία της κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού.

Έθιμα και ιστορίες του νερού

Στην Ελλάδα, όπως όλοι γνωρίζουμε, αυτή την ημέρα, μετά την καθιερωμένη τελετή γίνεται προσφορά “αγιασμού” στους πιστούς. Παλιότερα με αυτό το “αγίασμα” οι αγρότες ραντίζανε και τα σπαρτά, ιδιαίτερα στην κεντρική Ελλάδα. Και αυτό το έκαναν με βάση την πίστη στο Θεό, απ' όπου περίμεναν υγεία, χαρά και προκοπή.

Ο “κοσμοκαλόγερος” της Λογοτεχνίας μας, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης μας δίνει μια περιγραφή της γιορτής των Θεοφανίων και ιδιαίτερα της καταδύσεως του Σταυρού στην Πατρίδα του την Σκιάθο, στο διήγημά του “Ο σημαδιακός”: “Μετά την λειτουργίαν και τον αγιασμόν (γράφει) η ιερά πομπή εξήλθε προς την αποβάθραν, όπου έμελλε να τελεσθή η κατάδυσις του Τιμίου Σταυρού. Μέγα ενδιαφέρον ενέπνεεν η εορτή αύτη. Όχι τόσον δια το μεγαλείον της ιεράς πομπής, όχι τόσον δια το τις θ' αρπάση τον Σταυρόν από του κύματος, όσον δια το... τις θ' αρπάση τον Σταυρόν από των χειρών του πρώτου λαβόντος, διότι ούτος μεν απεκλείετο, εκείνος δε, ο ευτυχής, έμελλε ν' αργυρολογήση και να μεθοκοπήση επί δύο ημέρας... Δωδεκάς λέμβων ίστατο επί της αποβάθρας...”

Σε πολλούς ναούς υπάρχει νερό που έχει αγιασθεί. Οι πιστοί ονομάζουν αυτό το νερό αγίασμα και το θεωρούν θαυματουργό. Συνηθίζουν να το πίνουν, πιστεύοντας ότι θα θεραπευθούν από διάφορες αρρώστιες.

Εδώ και αιώνες οι άνθρωποι πιστεύουν στη θαυματουργική δύναμη του νερού. Σε μερικές περιοχές συνηθίζουν να ραντίζουν με το νερό έναν άνθρωπο, όταν θεωρείται ότι είναι “ματιασμένος”, για να φύγει από πάνω του το “κακό μάτι”.

Τα παλιά χρόνια, το πρωί της Πρωτοχρονιάς, πολλοί συνήθιζαν να πηγαίνουν στις βρύσες και να γεμίζουν τις στάμνες τους με το καινούργιο, το “νιο” το αγιοβασιλιάτικο νερό. Εκεί άφηναν και διάφορα γλυκά για να καλοπιάσουν τη νεράιδα, που πίστευαν ότι κατοικούσε εκεί κοντά, να την καλοπιάσουν ώστε να γλυκάνει τα νερά της πηγής.

Το νερό του ποταμού, το νερό της λίμνης είναι πολύτιμο για τον άνθρωπο. Όμως και η θάλασσα που απλώνεται ατέλειωτη, γύρω απ' τη δική μας χώρα, τριγύρω απ' τα νησιά μας, με το απέραντο γαλάζιο χρώμα της είναι ευλογία Θεού. Και μαζί με την κατάδυση του σταυρού την ημέρα των Θεοφανίων είναι ωραίο να ανακαλύπτουμε την αγάπη, τον σεβασμό, την έγνοια και την φροντίδα για τον συνάνθρωπό μας.

Αγαπητοί αναγνώστες της εφημερίδας μας, σας εύχομαι, από καρδιάς σε σας και στις οικογένειές σας η Νέα Χρονιά να είναι χαρούμενη, δημιουργική, με Υγεία και ευτυχία.