Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907)

Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης θεωρείται από τους ειδικούς, ο “πατέρας” ή ο “ποιητής” της ελληνικής θαλασσογραφίας. Ήταν ο κορυφαίος ζωγράφος της Σχολής του Μονάχου, με τη μεγάλη καλλιτεχνική διαδρομή μισού και πλέον αιώνα. Αυτή η σπουδαία ζωγραφική με όλο το μεγαλείο της τέχνης του θα παρουσιαστεί, (με προγραμματισμένα εγκαίνια στις 7 Φεβρουαρίου) στο ίδρυμα Β. και Μ. Θεοχαράκη. Η έκθεση θα έχει διάρκεια έως τον Μάιο του 2018.

Θα εκτεθούν περισσότερα από 70 έργα, μεγάλων διαστάσεων, που προέρχονται από κορυφαίες δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Όλα τα έργα του Κ. Βολανάκη επαναφέρουν το βλέμμα στη μεγάλη και σπουδαία ζωγραφική του 19ου αιώνα.

Όπως αναφέρει ο κ. Ν. Βοτόπουλος, “... αυτή η έκθεση έρχεται ως ένα μεγάλο ωστικό κύμα ρώμης και κάλλους και ταυτόχρονα είναι μια υπόμνηση του Ιδρυτικού παρελθόντος της Ελλάδας του 19ου αιώνα”. Η έκθεση “Κωνσταντίνος Βολανάκης: ο πατέρας της ελληνικής θαλασσογραφίας” έχει το αντικειμενικό πλεονέκτημα ότι συγκεντρώνει σπουδαία έργα του καλλιτέχνη από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές που παρουσιάζουν θαυμάσιες και σπάνιες εικόνες. Έχουν συγκεντρωθεί έργα του από την Εθνική Πινακοθήκη Αβέρωφ, το Ίδρυμα Ωνάση, τη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και από πολλούς ακόμη φορείς, όπως από ιδιωτικές συλλογές. Προσφέρθηκαν έργα από το Ίδρυμα Λασκαρίδη, από τον κ. Ευάγγελο Αγγελάκο, από την κ. Μαριάννα Λάτση και από άλλους Έλληνες.

Ένα από τα σπουδαιότερα και πιο σημαντικά έργα του είναι ο περίφημος πίνακας: “Ναυμαχία της Σαλαμίνας” που ανήκει στο Αρχηγείο Ναυτικού και σύμφωνα με την παράδοση κοσμεί το πρωθυπουργικό γραφείο. Ο Βολανάκης είχε παρουσιάσει το έργο αυτό στα Ανάκτορα το 1883.

Ο πολύ σπουδαίος αυτός πίνακας, έλεγαν τα παλαιότερα χρόνια ότι παρουσίαζε τη Ναυμαχία του Ακτίου.

Ο καθηγητής Πανεπιστημίου Μανόλης Βλάχος, ερευνώντας με τη διδακτορική διατριβή του, απέδειξε το 1974 ότι αυτός ο πίνακας παρουσίαζε τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Ο καθηγητής Μ. Βλάχος ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα και ερεύνησε, αλλά και μελέτησε τα έργα του Κωνσταντίνου Βολανάκη που είχε παρουσιάσει μια άριστη ελληνική τέχνη του 19ου αιώνα.

Ο Βολανάκης, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί της τέχνης δεν ασχολήθηκε καθόλου με την προσωπογραφία ή με άλλα ανθρώπινα θέματα. Είχε λατρέψει την Ελληνική θάλασσα και αφιερώθηκε εξ' ολοκλήρου στην θαλασσογραφία. Και φυσικά και στη ναυσιπλοΐα. Η θάλασσα και τα πλοία ήταν τα αγαπημένα του θέματα. Σε πολλούς πίνακές του απέδωσε όλες τις εικόνες της γαλήνης και της νηνεμίας με ειδυλλιακές αποβάθρες και ήρεμες παραλίες, αλλά παρουσίασε ακόμη με άριστη εικόνα τις συγκρούσεις με ιστορικές ναυμαχίες και γεμάτες ένταση τρικυμίες.

Μαθητής του Ιστορικού Γυμνασίου της Ερμούπολης

Γεννήθηκε το 1837 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Αργότερα η οικογένειά του ήρθε στη Σύρο, όπου τα μαθητικά του χρόνια και ιδιαίτερα, όπως ο ίδιος ανέφερε, τις σπουδές του είχε την τύχη να έχει στην Ερμούπολη (1851 – 1852 – 1856). Ο ίδιος θεώρησε το σχολείο της Ερμούπολης High school! (έξοχο - σπουδαίο Σχολείο)!

Ένας από τους Δασκάλους Ιχνογραφίας, στο Γυμνάσιο ήταν ο Ανδρέας Κριεζής από τον οποίον διδάχθηκε αρχικά και αγάπησε την ζωγραφική. Σε μια έρευνα που έχει κάνει η δημοσιογράφος και ειδική στα θέματα της ζωγραφικής κ. Ντενίζ Χλόη Αλεβίζου, έγραψε ότι ο “Παρθενών” που είναι ζωγραφισμένος σε μια από τις αίθουσες του Γυμνασίου της Σύρου (σημερινό Πανεπιστήμιο) έγινε από τον καθηγητή Ιχνογραφίας Ανδρέα Κριεζή και .... ίσως με την βοήθεια του μαθητού του Κωνσταντίνου Βολανάκη!

Μήπως η Σύρος είναι άλλη μια φορά υπερήφανη, αν έχει υποδεχθεί και φιλοξενήσει ως μαθητή έναν ακόμη διάσημο Έλληνα;

Μετά το τέλος των σπουδών του στη Σύρο, πήρε τον δρόμο για την Τεργέστη, κοιτίδα τότε ελληνικού στοιχείου και μετά για το Μόναχο. Εκεί διαμορφώθηκε ως καλλιτέχνης σπουδάζοντας την ζωγραφική για αρκετά χρόνια.

Ως διάσημος τότε καλλιτέχνης, η Ελλάδα του ζήτησε να επανέλθει στη χώρα του και διορίσθηκε καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών. “Ας μην ξεχνάμε” όπως αναφέρει ο Τάκης Μαυρωτάς, “ότι ο Βολανάκης ήταν σπουδαίος δάσκαλος και επέδρασε σημαντικά στην επόμενη γενιά Ελλήνων ζωγράφων. Ήταν ο ίδιος μια εμβληματική μορφή. Έμεινε στη συνείδηση όλων ως ένας ζωγράφος που εξέφρασε την ομορφιά στη ζωή”.

Και φυσικά απέδειξε ότι η μεγάλη αγάπη του ήταν η θάλασσα.

Υ.Γ. Ευχαριστώ θερμά τον φίλο και ζωγράφο Μιχάλη Μακρουλάκη για την βοήθειά του.