Θαλασσινές διαδρομές

Έργα επιφανών Ελλήνων ζωγράφων του 19ου και του 20ου αιώνα, οι οποίοι εμπνεύστηκαν από τη θάλασσα που αγκαλιάζει και ευλογεί τη χώρα μας, περιλαμβάνονται στη μεγαλοπρεπή έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλέξανδρου Σούτζου στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων, με τίτλο “Ταξιδεύοντας με το πλοίο της ελληνικής ζωγραφικής”.

Η έκθεση παρουσιάζεται σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης στην Πινακοθήκη Κυκλάδων, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του προγράμματος “Σύρος Πολιτισμός – Culture 2015”. Στόχος της είναι η ανάγνωση της θαλασσογραφίας στη νεοελληνική ζωγραφική, καθώς η θάλασσα άμεσα συνδεδεμένη με τη ζωή του ελληνικού λαού, τις αναμνήσεις και τα βιώματά του, αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας, στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα.

Την οργάνωση ανέλαβε με ενθουσιασμό και επιστημονική συνέπεια η επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης κ. Λαμπρινή Καρακούρτη – Ορφανοπούλου. Σημειώνεται ότι η έκθεση διοργανώνεται με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος “Αντώνης Ε. Κομνηνός”, η οποία τιμά την καταγωγή της οικογένειας Κομνηνού από το ένδοξο νησί της Σύρου, καθώς και τους δεσμούς της με τη ναυτική παράδοση της Ελλάδας.

Το σύνολο των θαλασσογραφιών, που θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν, από σήμερα έως και τις 16 Αυγούστου, τόσο οι φιλότεχνοι της Ερμούπολης όσο και οι καλοκαιρινοί επισκέπτες του νησιού, περιλαμβάνονται στον πολυτελή κατάλογο της έκθεσης, ο οποίος αποτελεί μία ακόμη ποιοτική έκδοση της Τυποκυκλαδικής Α.Ε. Η επιμέλεια του καταλόγου ανήκει στη Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα και στην κ. Καρακούρτη – Ορφανοπούλου.

Με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Κομνηνού

Στον χαιρετισμό της, η Πρόεδρος του Ιδρύματος “Αντώνης Ε. Κομηνός” Αθανασία Αντ. Κομνηνού αναφέρεται στο συμβολικό χαρακτήρα της έκθεσης, η οποία συνάδει με τον αιγαιοπελαγίτικο χαρακτήρα της αρχοντικής Ερμούπολης.

“Το νησί της Σύρου αποικίστηκε μετά το 1822 από ελληνικούς πληθυσμούς, που προέρχονταν από τα παράλια της Μικράς Ασίας, την Κρήτη, την Κάσο και κυρίως από την Χίο και τα Ψαρά, μετά την καταστροφή και την πυρπόλησή τους από τους Τούρκους. Με τη δύναμη της ναυτιλίας και του εμπορίου, η πρωτεύουσα του νησιού, η Ερμούπολη κατάφερε να γίνει το πρώτο λιμάνι της ανεξάρτητης Ελλάδας και ένα ευρωπαϊκό σφύζουσας πολιτιστικής ζωής. Το επιβλητικό δημαρχείο της, κορυφαία έμπνευση τουβ αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ, το υπέροχο θέατρό της και τα εντυπωσιακά μαρμάρινα νεοκλασικά της κτήρια μαρτυρούν ακόμη την αρχοντιά και τον πλούτο της πόλης, που οφείλει το όνομά της στο θεό του εμπορίου.

Η έκθεση “Ταξιδεύοντας με το πλοίο της ελληνικής ζωγραφικής” με έργα επιφανών Ελλήνων ζωγράφων του 19ου και του 20ου αιώνα από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης συνάδει απόλυτα με την ιστορία και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της Σύρου. Η Εθνική Πινακοθήκη μπόρεσε να διαθέσει αυτούς τους θησαυρούς λόγω των εργασιών επέκτασης και εκσυγχρονισμού που εκτελούνται στο κεντρικό κτηριακό της συγκρότημα”.

Θαλασσινές εικόνες στην ελληνική ζωγραφική

Με τη σειρά της, η κ. Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα, Ομ. Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης και Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτζου, κάνει ειδική μνεία στις θαλασσινές εικόνες στην ελληνική ζωγραφική. Όπως εξηγεί, το συναρπαστικό θέμα και θέαμα της θάλασσας ενέπνευσε τους Έλληνες ζωγράφους, οι οποίοι μέσα από τα έργα τους απέδωσαν τη σχέση του ανθρώπου με τη θάλασσα, αποτυπώνοντάς την στις διάφορες μορφές της πότε ήρεμη και ονειρική και πότε ταραγμένη και μελαγχολική.

“Ήδη στις λαϊκές ζωγραφιές, η θάλασσα και τα καράβια πρωταγωνιστούν με αποκορύφωμα τις τόσο διακοσμητικές συνθέσεις του Παναγιώτη (ή Δημητρίου) Ζωγράφου της “Εικονογραφίας του Αγώνα” του στρατηγού Μακρυγιάννη” σημειώνει η κ. Λαμπράκη, υπογραμμίζοντας πως “η θαλασσογραφία γεννιέται μαζί με την ελληνική ζωγραφική και παρακολουθεί όλα τα στάδια της εξέλιξής της. Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης (1839-1907) είναι ο πατριάρχης της. Την αγάπη του για την θάλασσα, τα πλεούμενα και τον γεμάτο ζωντάνια κόσμο του λιμανιού, την έφερνε μαζί του ως μνήμη και νοσταλγία από τη γενέθλια πόλη, το Ηράκλειο, τουρκοκρατούμενο ακόμη, και από την ελεύθερη Σύρο, το πιο δραστήριο λιμάνι της Ελλάδας τον καιρό που τελείωνε εκεί τις γυμνασιακές του σπουδές”.

Σύρος: φανός της της ελληνικής ζωγραφικής

“Η σύντομη αυτή αναδρομή και οι αναφορές σε έργα Ελλήνων καλλιτεχνών δεν αποσκοπεί σε μια πλήρη παρουσίαση της πορείας της ελληνικής θαλασσογραφίας. Αποτελεί μια προσπάθεια εικαστικής περιήγησης, δίνοντας τη δυνατότητα, στους κατοίκους και στους επισκέπτες της Σύρου, μιας γενικής θεώρησης της εξέλιξης της θαλασσογραφίας στη νεοελληνική τέχνη, αποδίδοντας τη σχέση του ανθρώπου με τη θάλασσα” σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης κ. Καρακούρτη – Ορφανοπούλου. Επισημαίνει, μεταξύ άλλων, πως η έκθεση αποκτά συμβολικό χαρακτήρα, καθώς παρουσιάζεται σε έναν χώρο, στις Αποθήκες Διαμετακομίσεως του Λιμανιού της Σύρου, που μαρτυρά την ιδιαίτερη σχέση του λιμανιού με τη ζωή, τις ασχολίες, τις αναμνήσεις και τα βιώματά των ανθρώπων, από τα πρώτα χρόνια του νέου ελληνικού κράτους. Αυτός ο τόπος που άλλοτε υποδεχόταν τα πλοία, ως το σημαντικότερο λιμάνι της χώρας με έντονη καλλιτεχνική και πολιτιστική κίνηση, και διευκόλυνε την ανάπτυξη των εμπορικών ανταλλαγών, φιλοδοξεί να προσφέρει, με το βλέμμα των ζωγράφων, ταξίδια ευχάριστα φωτίζοντας το ρόλο της τέχνης μέσα από τη διαλεκτική σχέση τέχνης, ιστορίας, κοινωνίας. Να γίνει φανός της ελληνικής ζωγραφικής δίπλα στον πρώτο φάρο των ελληνικών θαλασσών, σηματοδοτώντας νέους ορίζοντες πνευματικής ανάτασης και πολιτιστικής δημιουργίας”.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η έκθεση χωρίζεται σε τρεις ενότητες βάσει των μορφολογικών στοιχείων που τις διακρίνουν. Στη θαλασσογραφία στη Νεοελληνική Ζωγραφική - 19ος αιώνας (Κωνσταντίνος Βολανάκης, Βασίλειος Χατζής, Ιωάννης Αλταμούρας κ.α.), στη θαλασσογραφία στις αρχές του 20ού αιώνα στο πνεύμα του μοντερνισμού (Γεώργιος Ροϊλός, Νικόλαος Χειμώνας, Νικόλαος Λύτρας κ.α.) και στη θαλασσογραφία μετά τον πόλεμο (Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας, Κώστας Τσόκλης, Θανάσης Στεφόπουλος κ.α.).

Τα εγκαίνια της έκθεσης στον ανανεωμένο χώρο της Πινακοθήκης Κυκλάδων θα πραγματοποιηθούν απόψε στις 20:30.

.