Ο «κόσμος» ενός μεγάλου Έλληνα μοντερνιστή

Το έργο του Βλάση Κανιάρη, ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες και Ευρωπαίους καλλιτέχνες που έδρασαν μεταπολεμικά, παρουσιάζεται αυτό το καλοκαίρι στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, στο πλαίσιο της σειράς εκθέσεων «Προς Τήνο». 

Η σειρά αυτή συστήθηκε για πρώτη φορά στο κοινό πριν από τρία χρόνια με στόχο να αναδείξει την πνευματική κληρονομιά του νησιού και τη διαχρονική σχέση του με καταξιωμένους καλλιτέχνες, λόγω καταγωγής ή συναισθηματικής εμπλοκής τους.

Το 2013 και το 2014 έγινε μια πρώτη χαρτογράφηση μέσα από δύο ομαδικές εκθέσεις στις οποίες συμμετείχαν συνολικά 31 καλλιτέχνες. Από αυτούς, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ξεκίνησαν τη δραστηριότητά τους τη δεκαετία του ’80, ενώ οι νεότεροι, που αποτελούν την πλειονότητα, έχουν δώσει δείγματα γραφής την τελευταία δεκαετία.

Η σχέση του Κανιάρη με την Τήνο ξεκίνησε το 1951, όταν την επισκέφτηκε για πρώτη φορά με την τότε αρραβωνιαστικιά του και Τήνια στην καταγωγή Μαίρη Κανιάρη. Τα επόμενα 60 χρόνια, μέχρι και τον θάνατό του το 2011, ο καλλιτέχνης πέρασε πολλά καλοκαίρια σε αυτό το ιδιαίτερο και μοναδικής γοητείας νησί των Κυκλάδων.

Επίκαιρη εικαστική προσέγγιση

Η έκθεση για τον Βασίλη Κανιάρη στο ΙΤΗΠ φιλοδοξεί να αναδείξει τον επίκαιρο χαρακτήρα της εικαστικής του προσέγγισης. Σε μια περίοδο που η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων τόσο σε οικονομικό όσο και σε καλλιτεχνικό επίπεδο, το έργο του Κανιάρη προτείνει την υιοθέτηση μιας ορισμένης απόστασης – όχι όμως και αποστασιοποίησης – η οποία μας δίνει τη δυνατότητα να αξιολογήσουμε με μεγαλύτερη ψυχραιμία το παρόν. 

Επίσης, η έκθεση δίνει έμφαση στην ανάδειξη άγνωστων πτυχών του έργου του καλλιτέχνη. Έτσι, οι αμύητοι έρχονται σε επαφή με αντιπροσωπευτικά έργα της εξηντάχρονης πορείας του, ενώ όσοι είναι ήδη εξοικειωμένοι με τη δουλειά του έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν λιγότερο γνωστά έργα του αλλά και κάποια που εκτίθενται για πρώτη φορά.

Το στοίχημα της έκθεσης

Όπως τόνιζε με κάθε ευκαιρία ο Βλάσης Κανιάρης, «μία έκθεση οφείλει να έχει ένα σκεπτικό, διαφορετικά δεν έχει νόημα να γίνει». Αυτός ο τρόπος σκέψης συνδέει αυτόματα τον καλλιτέχνη με άλλους σημαντικούς avant-garde δημιουργούς, με πρώτο διδάξαντα τον Marcel Duchamp και υποδηλώνει την υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης στρατηγικής όσον αφορά το εκθέτειν. Την ίδια στιγμή οι εκπεφρασμένες θέσεις του επί του θέματος καθιστούν μεγαλύτερη την ευθύνη που αναλογεί σε όσους επιθυμούν να προσεγγίσουν το έργο του και να το παρουσιάσουν χωρίς τη δική του επίβλεψη.

Η έκθεση για τον Βλάση Κανιάρη στο ΙΤΗΠ είναι η πρώτη που διοργανώνει ελληνικό ίδρυμα μετά τον θάνατο του καλλιτέχνη. Μέσα από αυτή, δίνεται η ευκαιρία στο κοινό να δει τη δουλειά ενός πρωτοποριακού καλλιτέχνη και να την κρίνει βάσει των σημερινών κοινωνικοπολιτικών συνθηκών. 

Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσσος κατάλογος με κείμενα και συνεντεύξεις των Βαγγέλη Αγγελή, Κατερίνα Ζαχαροπούλου, Χριστόφορου Μαρίνου, Μπία Παπαδοπούλου, Κωνσταντίνου Παπαγεωργίου, Μάνου Στεφανίδη, Κώστα Χριστόπουλου.

Στα εγκαίνια της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει έως 31 Οκτωβρίου 2016 παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων, ο Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού Στέλιος Μπρίγγος, ο Έπαρχος Τήνου Ιωάννης Γιαγιάς, ο Αντιπρόεδρος του ΠΙΙΕΤ, ο γιος του Βλάσση Κανιάρη και εικαστικός, Αλέξης Κανιάρης, η δημοσιογράφος Μάγια Τσόκλη και πλήθος εικαστικών.

Στ. Μπρίγγος: Αριστοτεχνική σύνδεση Ζωής - Τέχνης

«Ο Βλάσης Κανιάρης θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του Ελληνικού Μοντερνισμού. Ανήκει στους σύγχρονους καλλιτέχνες που συνέβαλλαν ουσιαστικά στον προσανατολισμό της εγχώριας Τέχνης προς τα διεθνή εικαστικά δεδομένα. Η εξέλιξη του έργου του αποδεικνύει τον προβληματισμό του σχετικά με τον ρόλο της Τέχνης στην σημερινή κοινωνία αλλά και τους διάφορους τρόπους ένταξης της πραγματικότητας στο έργο Τέχνης» δηλώνει στην «Κοινή Γνώμη» ο κ. Μπρίγγος. 

Όπως υπογραμμίζει «το εκπληκτικό είναι ότι οι αναζητήσεις του απομακρύνονται από τα στενά όρια του καβαλέτου και εκτείνονται σε 3 διαστάσεις. Η σχέση της Τέχνης με την ζωή και την σύνδεσή της με τα τρέχοντα κοινωνικά ζητήματα». Σύμφωνα με τον ίδιο, «στις δύσκολες στιγμές τις οποίες περνά η χώρα, με την οικονομική κρίση πολλές φορές να συνθλίβει κάθε ελπίδα και κάθε προσπάθεια ψυχικής ανάτασης, οι Τέχνες και ο Πολιτισμός οφείλουν να βγουν δυναμικά μπροστά, ενωτικά και δημιουργικά εκφράζοντας τα όσα σπουδαία μας διαφοροποιούν. Να αποτελέσουν τον πυλώνα της ψυχικής ανάτασης και της άρνησης απέναντι στην μεμψιμοιρία της εποχής. Γιατί είναι η απάντηση σε όσα μας κρατούν πίσω, σε όσα μας περιορίζουν αλλά και η πρόταση μίας διαφορετικής πραγματικότητας που οφείλουμε να δημιουργήσουμε». 

Καταλήγοντας, διευκρινίζει ότι η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου στηρίζει τέτοιες σπουδαίες Πολιτιστικές κινήσεις και συγχαίρει το ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού και την οικογένεια Κανιάρη για την διοργάνωση και το υπέροχο αποτέλεσμα. «Καλό ταξίδι στο τρίμηνο καλλιτεχνικό ταξίδι της έκθεσης και είμαι βέβαιος ότι θα μας ταξιδέψει όλους», σημειώνει ο κ. Μπρίγγος.