Του Γ. Ξανθάκη

«Μητέρα! »/ “Mother !” (2017) του Darren Aronofsky

  • Δευτέρα, 11 Δεκεμβρίου, 2017 - 06:11

Ο Ντάρεν Αρονόφσκι εξασφάλισε τη φήμη του ως πρωτοποριακός , ευφυής σκηνοθέτης στην ηλικία των 29 ετών, με το “π”, το σκηνοθετικό του ντεμπούτο το 1998. Μια ζοφερή ασπρόμαυρη οδύσσεια, που αφηγείται την ιστορία ενός λαμπρού μαθηματικού  που οδηγείται από την πεποίθησή του ότι τα ανώτερα μαθηματικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ξεκλειδώσουν τα μυστικά του φυσικού κόσμου.

Το 2001 επιστρέφει με το “Requiem for a Dream” ένα φοβερά εντυπωσιακό σε ευρήματα και πειραματισμούς κινηματογραφικό μικρόκοσμο, που παράλληλα όμως σε βυθίζει στην ίδια κόλαση με τους ήρωες ,μια ομάδα περιθωριακών ατόμων που ζουν στα φτωχικά και μίζερα κτίρια του Κόνι Αϊλαντ. Στο επίκεντρο, μια μεσόκοπη, μοναχική χήρα, που εθίζεται σε χάπια διαίτης και οδηγείται στην τρέλα, την ίδια ώρα που ο γιος της, η κοπέλα του και ο κολλητός του φίλος  βυθίζονται αβοήθητοι σε μια τρικυμία εθισμού.

Το 2006 υπογράφει “The Fountain”, ένα μυστικιστικό ταξίδι σε διαφορετικές εποχές που με λυρισμό και ποίηση  αναδεικνύει τον έρωτα σαν την υπέρτατη δύναμη που μπορεί να νικήσει ακόμη και το θάνατο.

Το 2008 απολαμβάνει βραβεία και επιτυχία στο box office με το χαμηλού προϋπολογισμού δράμα “The Wrestler”, ανασταίνοντας τη σταδιοδρομία του Mickey Rourke, στον ρόλο ενός ξοφλημένου παλαιστή του «κατς» που συνεχίζει τη δραματική πορεία του στο ρινγκ, με επιμονή και αξιοπρέπεια. Δύο χρόνια αργότερα θα κατευθύνει τη Natalie Portman στη σκηνή που κέρδισε το Όσκαρ ως ψυχολογικά διαταραγμένη χορεύτρια μπαλέτου στο “Black Swan”.

Τo 2014 στο “Noah” παραμένει σχεδόν ακαδημαϊκά πιστός στο βιβλικό μύθο, αναπαριστώντας τον με προβλέψιμη χολιγουντιανή μετριοπάθεια.

Η τελευταία ταινία του Αρονόφσκι «Μητέρα! » ανήκει στις ταινίες που είχαν την τύχη να γραφούν πολλές  σελίδες  χαρτιού  για την ανάλυση και την  αποκρυπτογράφηση τους. Ο ξεχωριστός δημιουργός εμφανώς επηρεάστηκε από το “Rosemary’s Baby” του Πολάνσκι, τον «Εξολοθρευτή Άγγελο» του Μπουνιουέλ και τον «Αντίχριστο» του Lars Von Trier.

Η μυθοπλασία επικεντρώνεται στην ΜΗΤΕΡΑ(Jennifer Lawrence) και σε ΕΚΕΊΝΟΝ (Javier Bardem), ένα ζευγάρι που ζει ήρεμα στο μεγάλο και επιβλητικό σπίτι τους, σχετικά μακριά από την πόλη. Αυτός είναι ποιητής σε δημιουργική κρίση κι αυτή επισκευάζει το σπίτι, όταν δέχονται την απρόσμενη επίσκεψη ενός άλλου «άγνωστου», σ’ αυτούς, ζευγαριού (Michelle Pfeiffer και Ed Harris). Ενώ η γυναίκα του σπιτιού είναι αρκετά επιφυλακτική, ο άντρας δείχνει να δελεάζεται από τον θαυμασμό που του δείχνει ο επισκέπτης του(ο οποίος ισχυρίζεται πως είναι γιατρός) για το συγγραφικό του έργο και αποφασίζει να κρατήσει τόσο αυτόν όσο και την  σύζυγο του επ’ αόριστον στο σπίτι . Τότε ο εφιάλτης ξεκινά. Η Μητέρα αναγκάζεται να αναθεωρήσει όσα πιστεύει για την αγάπη, την αφοσίωση και τη θυσία, ενώ το τέλος πλησιάζει.

Ανοιχτό σε πολλούς συνειρμούς, με βιβλικές αναφορές που ξεκινούν από τον Κάιν και τον Άβελ και φτάνουν σε εφιαλτικές σκηνές μιας κόλασης, με υπαινιγμούς για την καταστροφή του πλανήτη από τον άνθρωπο και σχόλια για το καθεστώς ανελευθερίας που ζούμε σήμερα, το σύμπαν του Αρονόφσκι στοχεύει κατά βάση στο υποσυνείδητο του θεατή. Τα πρόσωπα δεν έχουν ονόματα, μιας και η πρόθεσή είναι να λειτουργούν ως αρχέτυπα, ενώ δεν λείπει η κοσμογονική διάσταση αλλά και βαθιά υπαρξιακά ερωτήματα, που ο θεατής πρέπει να διατυπώσει μόνος του, καθώς ο Αρονόφσκι φαίνεται πως δεν έχει καμία διάθεση να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του.

Αναμφίβολα  η  Lawrence, ο Bardem, η Pfeiffer και ο Harris εκπέμπουν μαγνητισμό, δημιουργώντας γοητευτικούς, μπερδεμένους χαρακτήρες. Ο καθένας έχει μια φωτισμένη και μια σκοτεινή πλευρά. Ομοίως, οι κηλίδες και οι στεναγμοί του σπιτιού, οι θόρυβοι από άλλα δωμάτια, είναι αρκετοί για να κάνουν το κοινό να θέλει να γνωρίζει και να βλέπει περισσότερα. Αυτό το είδος δελεασμού μοιάζει σαν το βασικό στοιχείο του φιλμ  για την προσέλκυση του θεατή στην ιστορία και τη δημιουργία ενός κόσμου και χαρακτήρων που το κοινό θέλει απεγνωσμένα να καταλάβει βαθύτερα. Ωστόσο, ακόμη και όταν οι τίτλοι τέλους εμφανίζονται, θα έχει ακόμα αυτή την επιθυμία.

O Peter Bradshaw της “GUARDIAN” στην επαινετική ανάλυση του καταλήγει « Η ταινία θα μπορούσε να αναφέρεται στη γέννηση μιας νέας θρησκείας με όλο τον παραλογισμό, την ματαιοδοξία και την λατρεία διασημοτήτων που αυτό συνεπάγεται. Ή θα μπορούσε να είναι ένα σατυρικό πορτρέτο ενός γάμου και η ταπείνωση που  δέχεται η σύζυγος  από  ένα κομψό πομπώδη άνθρωπο που θα μπορούσε ηλικιακά να είναι ο πατέρας της. Αλλά ίσως να  αναδύει την λαμπρή αναρχία που εμπλέκεται στην καταστροφή, βυθίζοντας το κοινό σε μια σειρά από αποτροπιαστικές κβαντικές καταδύσεις στην παράνοια. Ως έργο τρόμου είναι αστείο, ως κωμωδία είναι καταπληκτική  και ξεκαρδιστική και ως μηχανισμός για να σας φρικάρει είναι ένα αληθινό θαύμα»

Αντίθετα  ο Mathieu Macheret  της LE MONDE θεωρεί ότι ο Αρονόφσκι πνίγηκε στην μεγαλομανία του «…Η ταινία πηγαίνει προς τη βαριά αντιπαράθεση ανάμεσα σε δύο τύπους δημιουργικών δυνάμεων: εκείνη του άντρα, της καλλιτεχνικής ουσίας, και της γυναίκας, της βιολογικής ουσίας. Ενώ το πνευματικό του πεδίο του επέτρεπε κάθε τόλμη, ο Αρονόφσκι βασίζεται σε  σχηματικές αντιθέσεις - στην αιώνια διαλεκτική του Καλού και του Κακού – όπως οι οπαδοί του κινηματογράφου του Χόλιγουντ. Με λίγα λόγια, τίποτα πιο ψευδώς καινοτόμο από αυτή την ταινία»

Το φιλμ διχάζει προκαλώντας διαμετρικά αντίθετες αντιδράσεις. Σαγήνη και αποστροφή, καθηλωτική παρακολούθηση  και  απόρριψη, όπως συμβαίνει συχνά με τα τολμηρά και μπροστά από την εποχή τους έργα τέχνης. Είναι μυστηριώδες, υποβλητικό, παραισθησιογόνο και ενοχλητικά σκληρό. Απεικονίζει έναν φαντασμαγορικό εφιάλτη στον οποίο κλιμακώνεται σταδιακά το άγχος, η  απόγνωση και η φρίκη σε κάθε σκηνή, σε κάθε πράξη μέχρι το μακάβριο αποτροπιαστικό  θέαμα  της Αποκάλυψης και της λατρείας του Χάους. Όμως  κανείς δεν αμφιβάλλει ότι πίσω από το απεικονιζόμενο υπάρχει ένα όραμα κι ένας κώδικας για το τι σημαίνουν όλα αυτά. Υπάρχει η αίσθηση ότι αν κάποιος κοιτάξει πολύ προσεκτικά,  παρακολουθήσει το φιλμ αρκετές φορές και διαβάσει τις σωστές πηγές, όλα τα κομμάτια θα μπουν στη θέση τους και όλα τα κρυμμένα νοήματα θα καταστούν σαφή.

Ετικέτες: 

Διαβάστε ακόμα