Το πρόσωπο της κοινωνίας απέναντι στο «διαφορετικό»

Τους φόβους, τις ανάγκες και τα «φυλακισμένα» όνειρα ενός πολιτικού - οικονομικού μετανάστη που αναζητά το φως, παλεύοντας με το πυκνό σκοτάδι, θα εξομολογηθεί στο κοινό της Σύρου ο 30χρονος Σαντ από το Ιράκ, το πρόσωπο του θεατρικού έργου «Η Βρωμιά».  

Ο μονόλογος του Ρόμπερτ Σνάιντερ με τον ηθοποιό Κωνσταντίνο Φάμη, που γνώρισε η πρωτεύουσα των Κυκλάδων, το 2012 με τους «Βρυκόλακες» του Ερρίκου Ίψεν, παρουσιάζεται στο Θέατρο Απόλλων, την Τετάρτη 24 και την Πέμπτη 25 Ιανουαρίου 2018, στις 21:00. Τη σκηνοθεσία υπογράφει η Κατερίνα Πολυχρονοπούλου.

Αυτή τη φορά, ο Κωνσταντίνος Φάμης κι η ομάδα του παρουσιάζουν ένα σύγχρονο έργο κι ένα θέμα που αφορά άμεσα πλέον τις ζωές μας. Τη ζωή και την καθημερινότητα πολλών από τις περιοχές του κέντρου της πρωτεύουσας και σίγουρα της περιφέρειας.

Η “Βρωμιά” του Ρόμπερτ Σνάιντερ γράφτηκε για τον Σαντ, ένα από τα πιο πολυσυζητημένα πρόσωπα της σύγχρονης και τελικά διαχρονικής επικαιρότητας. Ένας από τους μετανάστες που καταφθάνουν στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κουβαλώντας τις πιο ταλαιπωρημένες «αναμνήσεις» και στιγμές της ζωής τους.

Για τη διαχρονικότητα του έργου αλλά και τα αισθήματα του φόβου και του περιθωρίου που «γεννά» η μη αποδοχή από την κοινωνία μίλησε στην «Κοινή Γνώμη», ο πρωταγωνιστής της παράστασης, Κωσταντίνος Φάμης.

Σε μία εποχή, όπου οι μετανάστες εξακολουθούν να θεωρούνται από πολλούς μία «πληγή» για τη χώρα, στην οποία χρεώνεται μεγάλο μέρος των δεινών της, ποιες είναι οι «πληγές» στη νοοτροπία του Έλληνα, αλλά και του κάθε Ευρωπαίου που επουλώνει η «Βρωμιά»;

«Κατά τη γνώμη μου, η «πληγή» μιας  χώρας είναι η μη αποδοχή του διαφορετικού. Ο, τι κι αν σημαίνει αυτό. Είτε αυτή η αποδοχή  αφορά στην καταγωγή, είτε στον πολιτισμό, είτε στις πολιτικές ή σεξουαλικές προτιμήσεις του καθενός. Κι αυτή η μη αποδοχή, οδηγεί στο ρατσισμό που είναι ένα απ’ τα μεγαλύτερα «σπυριά» μιας κοινωνίας πολιτισμένης. Στη «Βρωμιά», ο Ρόμπερτ Σνάιντερ δε σηκώνει το δάχτυλο, υποδεικνύοντας στους ανθρώπους πώς πρέπει να φέρονται. Το αντίθετο μάλιστα – και αυτό καθιστά το έργο τόσο ενδιαφέρον κατά τη γνώμη μου. Παρουσιάζει την πλευρά ενός μετανάστη – πώς ζει, τι σκέφτεται, ποια είναι τα όνειρά του, οι φόβοι και οι ανάγκες του – ανάγκες που έχουν όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από εθνικότητες κλπ-  κι απ’ την άλλη, παρουσιάζει το πρόσωπο της κοινωνίας και τη στάση της απέναντι σε έναν «διαφορετικό» άνθρωπο. Ο θεατής με τη σειρά του λοιπόν καλείται να αποφασίσει με ποια άποψη συντάσσεται».

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σήμερα και ο καθημερινός αγώνας για την εξασφάλιση των προς το ζην πολλές φορές χαρακτηρίζεται από τους μεγαλύτερους και μαθημένους σε έναν άλλον τρόπο ζωής, ως θρίλερ. Πώς είναι η ζωή για έναν πολιτικό- οικονομικό μετανάστη, όπως ο ήρωας του έργου, που αναγκάζεται να μετακινείται συνεχώς για να βρει ένα σπίτι;

 «Η ζωή του Σαντ είναι σίγουρα πολύ δύσκολη. Όχι εξαιτίας της διαρκούς μετάκινησής του. Άλλωστε ο Σαντ είχε ένα συγκεκριμένο όνειρο με σαφή  στόχο. Να ταξιδέψει μέχρι τη Γερμανία και να ζήσει σ’ αυτή τη χώρα που διάβασε και σπούδασε τη γλώσσα, τη λογοτεχνία  και τη φιλοσοφία της.

Η δυσκολία του προκύπτει από το φόβο του. Το πιο δύσκολα διαχειρίσιμο συναίσθημα των ανθρώπων, νομίζω. Η αιτία των φόβων του αυτών είναι φυσικά η μη αποδοχή που βιώνει. Ο ρατσισμός και το αίσθημα του περιθωρίου».

Ποια είναι τα στοιχεία του κειμένου που σας άγγιξαν και γέννησαν την ανάγκη να το παρουσιάσετε, δίνοντάς του μια νέα πνοή από άλλα ανεβάσματα μέχρι στιγμής;

 «Τη «Βρωμιά» δεν την είχα παρακολουθήσει πριν αποφασίσω να την «ανεβάσω», ώστε να έχω εικόνα των προηγούμενων παραστάσεων. Ξαναδιαβάζοντας την το 2015, ταυτίστηκα με τον ήρωα αυτόν. Μου έγινε πολύ αγαπητός και τον κατάλαβα. Ξαναδουλεύοντας το έργο τώρα, με αφορμή της παραστάσεις στη Σύρο αλλά και στην Αθήνα τον ερχόμενο Μάρτιο, εντόπισα κι άλλα σημεία που με συγκινούν. Κι αυτά δεν είναι άλλα από το αίσθημα της μοναξιάς που βιώνει ο Σαντ. Ένα αίσθημα πολύ οικείο στους ανθρώπους σήμερα και δη στους νέους. Ο Σαντ αναφέρει συνέχεια στο έργο ότι είναι 30 χρονών. Αυτή η επανάληψη απ το συγγραφέα δεν είναι τυχαία».

Ποια είναι η μέχρι σήμερα πορεία της παράστασης και ποια τα επόμενα βήματά σας;

«Η παράσταση πρωτοπαρουσιάστηκε το 2015 σε περιοδεία στην Ελλάδα (Ρόδος, Κως, Ναύπλιο, Χαλκίδα, Πάρος και Βόλος). Πιστεύω πολύ στην επαρχεία κι επίσης θεωρώ ότι αξίζει τον κόπο να «ταξιδεύουν» οι παραστάσεις, δεδομένου του ότι η προσφορά στα εκτός Αθηνών μέρη της Ελλάδας δεν είναι τόση, όση στην Αθήνα.

Παραστάσεις όμως έκανα και σε κάποια Λύκεια και η ανταπόκριση των παιδιών με άφησε άφωνο, ειλικρινά. Συγκινήθηκαν πολύ και μετά την παράσταση με αγκάλιαζαν και ρωτούσαν για το έργο και το συγγραφέα».

 Με τους θεατρόφιλους της Σύρου γνωριστήκατε με την παράσταση «Βρυκόλακες» πριν από μερικά χρόνια. Ποια η γνώμη σας για το κοινό της πρωτεύουσας των Κυκλάδων;

 «Πιστεύω ότι η Σύρος διαθέτει ένα θέατρο - διαμάντι. Οι άνθρωποι που δουλεύουν γι’ αυτό, κάνουν πολύ οργανωμένη δουλεία κι οι κάτοικοι του νησιού έχουν την παιδεία και την κουλτούρα να υποστηρίξουν αυτή την προσπάθεια. Η εμπειρία μου με τους «Βρυκόλακες» ήταν μοναδική. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν μεγάλη κι αυτό με έκανε πολύ χαρούμενο, αφού την παραγωγή κι εκείνης της παράστασης την είχα αναλάβει και πάλι εγώ. Ελπίζω ότι το ίδιο θα συμβεί και τώρα με τη «Βρωμιά». Είναι ένα έργο που αγαπώ πολύ και μια παράσταση που πιστεύω ότι μπορεί να συγκινήσει, ψυχαγωγήσει και «μετακινήσει» το θεατή. Με χαρά λοιπόν θα σας συναντήσω στη σκηνή του θεάτρου «Απόλλων», την Τετάρτη και Πέμπτη, 24 και 25 Ιανουαρίου».