Αναίσχυντα

Ου να μου χαθείς, δεν ντρέπεσαι!

Κάποτε, τότε στα μικράτα μας, αυτή η φράση μπορεί και να προκαλούσε κοκκίνισμα, συστολή, ακόμα και δάκρυα.

Βλέπεις ο συναισθηματισμός, που στην παιδική ηλικία προτάσσεται στην αντιμετώπιση των πραγμάτων, αποτελεί την φιλόξενη γωνιά της ντροπής για να μπει και να φωλιάσει.

Τα χρόνια περνούν και οι εμπειρίες στοιβάζονται η μία πάνω στην άλλη, επηρεάζοντας-αναλόγως με την ιδιοσυγκρασία του καθενός-και τον κοινωνικό του συναισθηματισμό.

Γιατί η ντροπή δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από μία συσσώρευση απαγορεύσεων, που επιβάλλονται για την ευρύτερη κοινωνική αποδοχή.

Περιφρόνηση ή χλευασμός είναι οι συνήθεις κοινωνικές πρακτικές έναντι των στοιχείων που φέρει ο κάθε ένας και μπορεί να μην είναι αποδεκτά, όποτε αυτομάτως προκαλείται ντροπή.

Πάντοτε λοιπόν η ντροπή σχετίζεται με την αποδοχή ή όχι ενός άλλου, άρα πάντοτε με την ανθρώπινη κρίση, όταν αυτή εκφράζεται υποτιμητικά.

Η εξωτερική εμφάνιση, το διανοητικό επίπεδο, η συμπεριφορά, οι οικείοι, είναι μερικά από τα στοιχεία που μπορεί να γίνουν αντικείμενο υποτιμητικού σχολιασμού, που οδηγεί στην ντροπή.

Τόσο βαρύ το συναίσθημα που πολλές φορές λειτουργεί τιμωρητικά προς το ίδιο το άτομο που το νιώθει, όταν φτάνει να εκφράζεται με τη φράση «να ανοίξει η γη να με καταπιεί».

Υπάρχει όμως μία κάστα ανθρώπων που λειτουργεί πέρα από αυτό το συναίσθημα, λες ακόμα και η λέξη να φαντάζει γι’ αυτούς άγνωστη.

Μοιάζει να θεωρείται προαπαιτούμενο, για όσους ασχολούνται με την πολιτική, η ανικανότητα να αισθανθούν ντροπή.

Συμπεριφορές και ενέργειες τους που θα έπρεπε να μεγεθύνουν το συναίσθημα της ντροπής και να το υπερβαίνουν φτάνοντας έως την ενοχή, αντιθέτως αποτελούν στοιχεία της πολιτικής τους επιτυχίας.

Το χειρότερο όμως σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η απόλυτη κοινωνική αποδοχή που τυγχάνουν, με την αιτιολογία της γενίκευσης – «όλοι έτσι είναι» - και την ταύτιση τους με την αδιαντροπιά.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που αυτό το οποίο θα απασχολήσει και θα αποτελέσει είδηση είναι όταν ένα πολιτικό πρόσωπο δηλώσει παραίτηση και αποσυρθεί από τον πολιτικό βίο λόγω ευθιξίας.

Ξένες και άγνωστες οι αξίες που μπορεί να προκαλέσουν ντροπή στους ασχολούμενους με την πολιτική, όταν το θράσος, η αναίδεια, η προκλητικότητα, αλαζονεία… αποτελούν μερικά μόνο, αλλά κυρίαρχα, χαρακτηριστικά τους.

Περισσότερο όλων όμως, η έλλειψη εντιμότητας.

Και πως θα μπορούσε να είναι αλλιώς, όταν αυτά τα στοιχεία που συνθέτουν την πολιτική τους προσωπικότητας, δεν προκαλούν ντροπή, στοιχείο εντιμότητας πρωτίστως απέναντι στον ίδιο τους τον εαυτό.

Και όπως καίρια σχολίασε ο William Faulkner «Δεν είσαι τίμιος, αν κάπου-κάπου δεν ντρέπεσαι για τον εαυτό σου».