Δικαίωμα στην ιστορία μας

Έχει ειπωθεί δεκάδες φορές, μέσα από κλειστές πόρτες, δημοσίως, ανάμεσα σε παρέες. Το αίτημα χρόνιο, η προσπάθεια μερικών μεμονωμένων ανθρώπων τεράστια και διαρκής, ωστόσο απ’ ότι φαίνεται, τα λόγια μένουν λόγια και η πράξη αναβάλλεται στο διηνεκές.

Το να ακούς ανθρώπους, που έχουν σχέση με τα κοινά, να μιλούν με τόση αγάπη για τη θάλασσα και την ιστορία της σε αυτό τον τόπο, στο πλαίσιο εκδηλώσεων, είναι σίγουρα ενθαρρυντικό, έως και ελπιδοφόρο. Μιλούν όμως, για μία ιστορία, που σιγά-σιγά αλλά με σταθερούς ρυθμούς, αρχίζει και εξαφανίζεται. Μία ιστορία που έχει διατηρηθεί σε μνήμες των μεγαλύτερων ανθρώπων, σε κάποιες ξεθωριασμένες φωτογραφίες σέπια, σε κάποια ταλαιπωρημένα χειρόγραφα.  

Τι θα πρέπει δηλαδή να γίνει, ώστε να κινητοποιηθούν οι αρμόδιοι φορείς, προκειμένου το νησί αυτό, να διασώσει, να διατηρήσει, να διαδώσει και να αναδείξει τη ναυτική και ναυπηγική του ιστορία; Πότε πρέπει να γίνει αυτή η κίνηση; Όταν πλέον δεν θα έχει μείνει κανείς από τους αυθεντικούς μάστορες, να «ντύσει» με την εμπειρία του μία τέτοια πρωτοβουλία;

Η λαογραφική ιστορία, η τέχνη, οι τεχνοτροπίες, τα σκάφη, είναι όλα κομμάτι του ποιοι είμαστε σήμερα. Παρ’ όλα αυτά, αν, για παράδειγμα εγώ, είχα μία απορία, ήθελα να μάθω κάποια πράγματα, σχετικά με την κατασκευή ενός ξύλινου σκαριού, με την κουλτούρα των ταρσανάδων, ο μόνος που θα μπορούσε να με βοηθήσει είναι ο πατέρας μου, ο οποίος δούλευε ως παραπαίδι στον ταρσανά, δίπλα κάποιο πρωτομάστορα, ώσπου να βγάλει φυλλάδιο και τελικά να μπαρκάρει.

Δεν υπάρχει κανένα μέρος, που να αναδεικνύει αυτή την ιστορία, που να την επικοινωνεί, πέρα από τους ίδιους τους εν λειτουργία ταρσανάδες. Δεν υφίσταται μία σταθερή κοιτίδα, που να περιθάλπει όλα τα ευαίσθητα στοιχεία, που μόνο μερικοί αφοσιωμένοι στην τέχνη και στη δουλειά, έχουν ακόμη κρατήσει και φυλάσσουν ως κόρη οφθαλμού, όλη τη λαογραφία, τα εργαλεία, τα πρωτότυπα, τα σχέδια, τις αφηγηματικές ιστορίες.

Υπάρχουν μόνο μεμονωμένοι μάστορες, που πασχίζουν με νύχια και με δόντια να κρατήσουν την τέχνη τους, να την εξελίξουν, να τη διδάξουν, με ό,τι εφόδια τους έδωσαν οι παλιότεροι, που δεν βρίσκονται πια στη ζωή.

Μέχρι πότε λοιπόν, τα παιδιά αυτού του νησιού δεν θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν για αυτή την ιδιαίτερη πτυχή της ιστορίας του τόπου τους; Μέχρι πότε θα αναβάλλεται σε άγνωστο χρόνο η λήψη πρωτοβουλιών και αποφάσεων; Και φυσικά, δεν πρόκειται για ζήτημα χρημάτων. Άλλωστε, όπου υπάρχει (πολιτική) βούληση, υπάρχει και τρόπος. Το θέμα είναι κάποιος να το αποφασίσει και να κινήσει τις διαδικασίες. Τότε, και βέβαια με το σύνολο της κοινωνίας στο πλευρό του, θα βρεθούν οι λύσεις. Άλλωστε, έχουμε δει αρκετές αντίστοιχες αξιόλογες πρωτοβουλίες να παίρνουν σάρκα και οστά, ακόμη και εν μέσω των χαλεπών καιρών, που βιώνουμε ως κράτος.

Ως εκ τούτου, τι μας σταματά από το να αποκτήσουμε τη δική μας κοιτίδα ιστορίας, δεδομένου, ότι υλικό υπάρχει άφθονο και εξαιρετικής αξίας, ενώ παράλληλα υπάρχουν ακόμη δραστήριοι και ικανοί τεχνίτες, απόγονοι ή μαθητές μεγάλων και τρανών μαστόρων, που μπορούν να συμβάλλουν στον εμπλουτισμό και την επιμέλεια μίας δομής.

Η σύσταση ενός μουσείου, αφιερωμένου στη ναυπηγική, ναυπηγοεπισκευαστική και ναυτική ιστορία της Σύρου, αποτελεί μονόδρομο και όχι πολυτέλεια, αν φυσικά θέλουμε, τα παιδιά που θα γεννηθούν σε 20 και 30 χρόνια από σήμερα, να έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν το λόγο που η Σύρος έγινε αυτή που έγινε, να έχουν δικαίωμα στην ίδια τους, στην ίδια μας, την ιστορία.

Διαβάστε ακόμα