Γοργοί ρυθμοί πώλησης των αεροδρομίων

Σε ένα προς ένα στα κομμάτια της δημόσιας περιουσίας μπαίνει πωλητήριο, ακολουθώντας πιστά η κυβέρνηση την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, που απαιτεί η τρόικα. Αν και οι λίστες έχουν καταρτιστεί από το 2012, οι ελεγκτές των δανειστών ασκούν έντονες πιέσεις για επίσπευση των διαδικασιών, με την ελληνική κυβέρνηση να υποχρεούται άμεσα να ολοκληρώσει το τελικό σχέδιο, προκειμένου να το καταθέσει στις Βρυξέλλες.

Σειρά εντός του μήνα, παίρνουν τα περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και αεροδρόμια των Κυκλάδων, τα οποία θα προωθηθούν προς ιδιωτικοποίηση με διαδικασίες fast track, ώστε ιδιωτικά κεφάλαια να επενδυθούν σε όσα από αυτά έχουν συμπεριληφθεί, εδώ και ένα χρόνο, στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).

Τρέχει το Ταμείο να προλάβει τις προθεσμίες, καθώς έως τα τέλη Μαρτίου που θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες, θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με τον σχετικό διαγωνισμό να έχει ήδη προκηρυχθεί, οπότε αναμένεται μέχρι του τέλος του έτους να έχουν ξεκινήσει οι διαγωνισμοί των προσφορών για το σύνολο των αεροδρομίων και οι οποίοι θα διαρκέσουν μία τριετία καθώς θα εξελιχθούν σε τρεις φάσεις ξεκινώντας από την πρόσκληση ενδιαφέροντος, συνεχίζοντας με τον έλεγχο των προσφορών και καταλήγοντας στην οριστικοποίηση.

Την όλη διαδικασία ανέλαβαν, ως τεχνικοί σύμβουλοι, οι εταιρείες «Δοξιάδη», η «Alanna Consulting Group» και η «Lufthansa Consulting», που έχουν διεκπεραιώσει ανάλογες κινήσεις σε χώρες του εξωτερικού.

Η στρατηγική της κυβέρνησης

Ο υπουργός Ανάπτυξης και Υποδομών κ. Κωστής Χατζηδάκης, παρουσίασε τη νέα εθνική στρατηγική για τα αεροδρόμια, που περιλαμβάνει και τις ιδιωτικοποιήσεις αυτές, οι οποίες προβλέπονται από το Μνημόνιο διευκρινίζοντας ότι «η κυριότητα, ο έλεγχος και η εποπτεία όλων των αερολιμένων θα παραμείνει στο Δημόσιο, αφού με επερχόμενο σχέδιο νόμου η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) θα μετατραπεί σε ρυθμιστική αρχή αερολιμένων».

Η κυβέρνηση, βάση των μνημονιακών της υποχρεώσεων, προχώρησε στη διαμόρφωση μιας νέας αεροπορικής πολιτικής, η οποία βασίζεται σε εννέα στρατηγικούς άξονες που εξυπηρετούν: α) την προσέλκυση επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα, β) την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών για την αναβάθμιση των αερολιμένων, γ) τη μετατροπή των περιφερειακών αεροδρομίων από πίστα προσαπογειώσεων, σε τοπικούς πόλους ανάπτυξης, δ) τη στήριξη του τουρισμού, ε) την παροχή ευνοϊκών συνθηκών για τους Έλληνες και ξένους αερομεταφορείς, για την αύξηση της επιβατικής κίνησης, στ) τη λειτουργικότερη συγκοινωνιακή σύνδεση όλων των περιοχών, ζ) τη διευκόλυνση δια συνολικών ρυθμίσεων για την προσέλκυση αξιόπιστων επενδυτών, η) την εναρμόνιση με το κοινοτικό δίκαιο και θ) τα άμεσα οικονομικά οφέλη για το κράτος και τους πολίτες, αλλά και η μη επιβάρυνση των φορολογουμένων, καθώς τα τέλη θα αυξομειώνονται βάσει του διεθνούς ανταγωνισμού.

Για τήρηση βασικών αρχών, έκανε λόγο ο κ. Χατζηδάκης με πρώτη τη δημιουργία ενός σύγχρονου πλαισίου για τα αεροδρόμια και σε αυτό περιλαμβάνεται η παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων, με μακροχρόνια μίσθωση, σε ιδιώτες. Οι λοιπές αρχές αφορούν στην ομαδοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων, με τη συνύπαρξη μεγάλων και μικρότερων αεροδρομίων, την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών σε ανταγωνιστικές τιμές με τη μέθοδο «duall – till», η οποία θα ορίσει ειδικό περιθώριο κέρδους για τα εξ αεροπορικών δραστηριοτήτων έσοδα του παραχωρησιούχου. Επίσης την αξιολόγηση των υποψήφιων παραχωρησιούχων σχετικά με το ύψος, το είδος και την ποιότητα των επενδύσεών τους, την τήρηση της απρόσκοπτης αεροπορικής μεταφοράς των κατοίκων των νησιών, τον εξορθολογισμό της δημόσιας δαπάνης και της χρήσης των αερολιμενικών υποδομών, την αναδιοργάνωση της ΥΠΑ με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τον διαχωρισμό των εποπτικών αρμοδιοτήτων από την εμπορική λειτουργία και την τήρηση των κανόνων εθνικής ασφάλειας, ώστε στα αεροδρόμια μικτής χρήσης θα παραχωρούνται μόνο οι απολύτως αναγκαίες υποδομές των αεροσταθμών.

Στο σχέδιο και οι Κυκλάδες

Από τα 37 συνολικά περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας, προς πώληση θα δοθούν 22 από αυτά, κατανεμημένα σε ομάδες, αναλόγως της ισοδυναμίας της επιβατικής τους κίνησης, των οικονομικών τους επιδόσεων, αλλά και γεωγραφικής τους θέσης. Βάση αυτών των δεδομένων θα επιλέξουν να καταθέσουν τις προσφορές τους οι ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι θα αναλάβουν έργα αερολιμενικών υποδομών 239 εκ. ευρώ εντός της επόμενης τριετίας, με προστιθέμενα και τα δημόσια έργα.

Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΤΑΙΠΕΔ κ. Γιάννη Εμίρη, τα λοιπά μικρά αεροδρόμια της περιφέρειας που δεν θα ιδιωτικοποιηθούν «θα ενταχθούν σε μία κρατική ανώνυμη εταιρία που θα τα λειτουργήσει είτε από μόνη της, είτε παραχωρώντας το μάνατζμεντ σε ιδιώτη».

Εμφανής είναι η κυβερνητική δέσμευση για παραχώρηση της δημόσιας περιουσίας σε ιδιωτικά συμφέροντα, χρησιμοποιώντας το δικαιολογητικό της οικονομικής κρίσης, καθώς τα προς πώληση περιφερειακά αεροδρόμια, που καλύπτουν το 50% του συνόλου της επιβατικής κίνησης της χώρας, παρουσιάζουν αυξητικά έσοδα, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Εμίρη. Ο ίδιος τα χαρακτήρισε «εξαγωγικό κλάδο», διότι όπως εξήγησε «το 67% της κίνησής τους είναι διεθνής και τα έσοδά τους είναι αποστασιοποιημένα από την ύφεση».

Τέσσερις είναι οι ομάδες στις οποίες έχει κατηγοριοποιηθεί το σύνολο των αερολιμένων και σε δύο από αυτές συμπεριλαμβάνονται τα αεροδρόμια των Κυκλάδων.

Συγκεκριμένα στη δεύτερη ομάδα ανήκουν τα αεροδρόμια των δύο πλέον τουριστικών προορισμών της χώρας. Πρόκειται για τα αεροδρόμια Ζακύνθου, Σαντορίνης, Μυτιλήνης, Μυκόνου, Σάμου, Κεφαλονιάς, Άκτιου και Καβάλας, των οποίων η επιβατική κίνηση κυμαίνεται μεταξύ 250.000 και 1 εκατ. επιβατών το χρόνο, ενώ η εκτίμηση της φετινής κίνησης φτάνει στους 3,9 εκατ. επιβάτες. Οι απαιτούμενες υποδομές προς κάλυψη βασικών αναγκών τους απαιτεί επενδύσεις ύψους 95 εκατ. ευρώ.

Τέσσερα μικρότερα αεροδρόμια των Κυκλάδων περιλαμβάνονται στην τέταρτη κατηγορία, η οποία περιλαμβάνει αερολιμένες που στο σύνολο τους παρουσιάζουν επιβατική κίνηση κάτω των 75.000 ατόμων το χρόνο, ενώ οι φετινές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για διακίνηση 0.3 εκ. επιβατών και οι απαιτούμενες επενδύσεις συνολικά αγγίζουν τα 14,2 εκατ. ευρώ. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει του αερολιμένες Σητείας, Κυθήρων, Καστελόριζου, Ικαρίας, Νάξου, Κάσου, Πάρου, Καλύμνου, Σκύρου, Λέρου, Αστυπάλαιας, Καστοριάς, Μήλου, Σύρου και Κοζάνης.

Το σύνολο των αεροδρομίων θα παραχωρηθεί για 30 με 35 χρόνια και η παραχώρηση αυτή θα γίνει με αρχική εφ άπαξ καταβολή προς το δημόσιο και οι ετήσιες δόσεις που θα ακολουθήσουν, θα υπολογίζονται αναλόγως των κερδών ή των εσόδων.

Μία παράμετρος που περνά σχεδόν απαρατήρητη, όμως κάνει σαφές το χάρισμα που επιχειρείται να δοθεί στους επενδυτές, καθώς μέσω λογιστικών τεχνασμάτων θα είναι δυνατή η παρουσίαση οικονομικών ζημιών, που θα δικαιολογούν τη μη καταβολή των ετήσιων δόσεων.

Τα ψιλά γράμματα

Η ιδιωτικοποίηση αφήνει ανοιχτό το δρόμο στη δημιουργία καρτέλ στην τιμολογιακή πολιτική των αεροδρομίων, παρά την παρουσία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, η οποία θα περιοριστεί σε έναν διακοσμητικό ρόλο, καθώς οι ρυθμιστικές αρμοδιότητες κρατικής παρέμβασης θα είναι τυπικές.

Παρά τις υπουργικές διαβεβαιώσεις για τη συνέχιση λειτουργίας του συνόλου των αεροδρομίων της χώρας, ανησυχία προκαλεί έγγραφο της Ομοσπονδίας Συλλόγων Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, στο οποίο αναφέρεται ότι βάση σχετικής μελέτης «από το σύνολο των 39 κρατικών αεροδρομίων, περίπου 6 παρουσιάζουν επενδυτικό ενδιαφέρον, κάποια άλλα μπορούν να αναπτυχθούν και περίπου 22 πρέπει να κλείσουν».

Έντονη ανησυχία δε εκφράζεται και για το μέλλον των «άγονων γραμμών», διότι στον αέρα θα βρεθεί εισπρακτικά το Ελληνικό δημόσιο, μετά την πώληση των μεγάλων αεροδρομίων, που με τα αυξημένα έσοδα τους καλύπτουν και τις οικονομικές ανάγκες των γραμμών δημοσίου συμφέροντος.

Έτσι θα κληθεί να καλύψει οικονομικά τις γραμμές αυτές μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, βάρος το οποίο δεν είναι σε θέση να σηκώσει, όταν το κόστος τους φτάνει στα 55 εκ. ευρώ, ενώ στην περίπτωση που αφορούν σε περιοχές κάλυψης, των οποίων τα αεροδρόμια θα ενταχθούν συνολικά υπό μία ανώνυμη εταιρεία, δε νομιμοποιείται το κράτος να παρέχει επιδοτήσεις σε ιδιωτικές ανώνυμες εταιρείες, αφήνοντας έτσι μετέωρες και τις αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες εκτελούν τα δρομολόγια των άγονων δρομολογίων.