Αναμνήσεις από την τάξη του ‘59

Γράφει ο Χρήστος Τσαούσογλου

Το ιστορικό Γυμνάσιο Αρρένων της Σύρου ιδρύθηκε το έτος 1833 και λειτούργησε ως το πρώτο γυμνάσιο της ελεύθερης Ελλάδας. Από τις έδρες του δίδαξαν κορυφαίοι άνθρωποι της επιστήμης, αρχής γενομένης από το δάσκαλο του Γένους - και πρώτο γυμνασιάρχη - Νεόφυτο Βάμβα. Από τα θρανία του ήλθαν και παρήλθαν μαθητές που - στην πορεία της ζωής τους- στιγμάτισαν την ιστορία του νησιού μας και όχι μόνον.

Πρωτογνώρισα το Γυμνάσιο Αρρένων ως μαθητής της Α' τάξης μετά τις εισαγωγικές εξετάσεις του 1953. Από τη φουρνιά αυτή των συμμαθητών μου αποφοιτήσαμε το 1959 είκοσι τρία άτομα, εκ των οποίων οι περισσότεροι ακολούθησαν το δρόμο της θάλασσα, αποκτώντας το βαθμό του πλοιάρχου. Η κρίση που μάστιζε το νησί μας στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια οδήγησε πολλούς αποφοίτους του γυμνασίου να επιλέξουν για την επαγγελματική τους πορεία τη “σίγουρη” οδό της ναυτοσύνης.

Εκείνα τα χρόνια, τα ήθη ήταν αυστηρά. Οι μαθητές έπρεπε να φορούν πηλήκιο με την κουκουβάγια. Επιπλέον ετηρείτο αυστηρό ωράριο κυκλοφορίας των μαθητών ως τις 9:00 μ.μ. Το δε σινεμά αλλά και το καφενείο ήταν απαγορευμένο χωρίς τη συνοδεία των κηδεμόνων.

Από τις έδρες του Γυμνασίου δίδαξαν καθηγητές με αξιοπρέπεια, με κύρος και αξιοπιστία που κέρδισαν το σεβασμό και την εκτίμηση των μαθητών τους με τις γνώσεις τους. Οι φιλόλογοί μας γνώριζαν από στήθους τα διδασκόμενα αρχαία κείμενα χωρίς να χρειάζονται τη βοήθεια των βιβλίων. Αναφέρω ενδεικτικά έναν από τους καθηγητές που μου είχε κάνει εντύπωση και ο οποίος βρίσκεται ακόμη στη ζωή, τον Αναστάσιο Ναυπλιώτη. Δίδαξε στη Σύρο ως πρωτοδιόριστος φιλόλογος. Ωστόσο, παρά το νεαρό της ηλικίας του κατάφερε αφ’ ενός να μας εμπνεύσει το σεβασμό με την άριστη κατάρτιση, τη μεταδοτικότητα αλλά και την αυστηρότητά του μέσα στη σχολική αίθουσα, αφ' ετέρου να μας πλησιάσει κερδίζοντας την εμπιστοσύνη, αν όχι τη φιλία μας, με τις κοινές δραστηριότητές μας σε ώρες πέραν του σχολικού ωραρίου. Με μέριμνα και επίβλεψή του, ως μαθητές της ογδόης τάξης ανεβάσαμε την παράσταση «Οι δώδεκα μήνες» του Δημήτρη Κατελάνου, όπου φυσικά όλοι οι ρόλοι ήταν ανδρικοί, λόγω της ιδιότητας του γυμνασίου ως αποκλειστικά «Αρρένων» σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο γυμνασιάρχης του «Θηλέων» δεν μας επέτρεψε τη συμμετοχή κοριτσιών. Η σχολική αυτή παράσταση έτυχε της θερμής ανταπόκρισης του κοινού της Σύρου και κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς ανέβηκε στο θέατρο του Γυμνασίου της Νάξου. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την παραμονή μας στο γειτονικό νησί, ο κ. Ναυπλιώτης παρέθεσε δείπνο σε όλους τους μαθητές του στο χωριό Φιλώτι, παρά το γλίσχρο μισθό που λάμβανε ως νέος καθηγητής.

Κατά τη φοίτησή μας στο γυμνάσιο συνέβησαν διάφορα ευτράπελα γεγονότα που χαράχθηκαν στις αναμνήσεις μας και διατηρούνται μέχρι σήμερα.

Στο μάθημα της χημείας, σε εξέταση ενός συμμαθητή μας από το γυμνασιάρχη μας Μάρκο Πελοποννήσιο πάνω στη χημική ένωση της καύσης καρβιδίου (παροιμιώδης η φράση «κάψε καρβίδια») ο συμμαθητής μας αποκρίθηκε «Δεν έχω σπίρτα. Να πάρω από τον Τάκη;»

Σε ερώτηση φιλολόγου που αναφερόταν στο έργο του λογοτέχνη του 16ου αιώνα Φώσκολου, ένας συμμαθητής μας είχε απαντήσει : «εμείς, κύριε καθηγητά, τον λέμε κωλοφωτιά!!!».

Σε πείραμα στο μάθημα της φυσικής για την κατανόηση της λειτουργίας των συγκοινωνούντων δοχείων όπου η στάθμη του νερού φτάνει στο ίδιο επίπεδο ανεξαρτήτως του σχήματος του δοχείου, διαπιστώσαμε ότι οι αράχνες είχαν αποφράξει ένα δοχείο με αποτέλεσμα να είναι χαμηλότερη η στάθμη του νερού. Προκειμένου να διορθώσει το πρόβλημα ο καθηγητής μας φύσηξε την απόληξη του σωλήνα για να απομακρύνει το ... ζημιογόνο ιστό της αράχνης, με αποτέλεσμα το νερό να βγει με ορμή από τους υπόλοιπους σωλήνες και να καταβρέξει τον καθηγητή! Ο αναγνώστης φαντάζεται τις αντιδράσεις των μαθητών! Φυσικά ο καθηγητής δήλωσε ότι δεν επρόκειτο να ξανακάνουμε πειράματα στην τάξη!

Κατά τη διάρκεια των σκασιαρχείων μας λόγω των γεγονότων της ΕΟΚΑ, δημοφιλής προορισμός μας ήταν η στοά «Χαρίκλεια» στον Άγιο Δημήτριο, με τα καροτσάκια από το σμιριγλάδικο της περιοχής. Μέχρι να επιστρέψω στο σπίτι, είχε ήδη γίνει γνωστή η απουσία μου από το σχολείο κατά την επίσκεψη του γυμνασιάρχη στο κατάστημα του πατέρα μου, κάτι που επέφερε την ανάλογη τιμωρία μου.