Ελληνικά έθιμα και παραδόσεις

Έφυγε κι αυτός ο χειμώνας. Ο Απρίλης έφερε την Άνοιξη που γεμίζει τη χώρα μας και το νησί μας με λουλούδια και μυρωδιές. Η φύση όλη χαμογελά. Η Άνοιξη πλημμυρίζει εμάς τους ανθρώπους με αισιοδοξία και μια γλυκιά προσμονή…για ένα καλλίτερο μέλλον. Μακάρι οι άνθρωποι να ζήσουν καλλίτερα όλα τα υπόλοιπα χρόνια που έρχονται. Όπως ανασταίνει η φύση, όπως θα αναστηθεί ο Ιησούς, ας αναστηθεί και η ζωή των ανθρώπων που έχουν ανάγκη. «Όλα τα καλά στην πατρίδα μας!».

Του Λαζάρου και των Βαΐων.

Του Λαζάρου και των Βαΐων, είναι δυο γιορτές αφιερωμένες σε δυο σπουδαία γεγονότα που μας τα περιγράφουν τα ιερά Ευαγγελία. Στο πρώτο εορτάζεται τα θαύμα που έκανε ο Ιησούς ανασταίνοντας το φίλο του Λάζαρο, που είχε πεθάνει. Στο δεύτερο σπουδαίο και υπέροχο γεγονός, η Εκκλησία πανηγυρίζει τη θριαμβευτική είσοδο του Κυρίου στην πόλη της Ιερουσαλήμ, όπου πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε και τον υποδέχθηκε, «μετά βαΐων και κλάδων».

Είναι μεθαύριο η γιορτή των Βαΐων. Και πάλι ο άνθρωπος πλησιάζει τη φύση. Όλες οι εκκλησίες στις μεγάλες και στις μικρές πόλεις και στα χωριά, είναι στολισμένες με βάγια που είναι κλαδιά φοινικιάς, δάφνης, ιτιάς, μυρτιάς ή…ότι άλλο υπάρχει σε κάθε πόλη και χωριό.

Σε πολλές πόλεις και σε χωριά της χώρας μας τα βάγια ή βαϊδες, (όπως ονομάζονται τα φύλλα του φοίνικα), οι νοικοκυρές τα πλέκουν σε σχήμα σταυρού. Μετά την ευλογία του ιερέα τα βάγια θα φυλαχθούν στο εικονοστάσι για…γούρι και θα κρατηθούν όλη τη χρονιά γιατί βοηθούν την οικογένεια να έχει καλή υγεία και όπως έγραφαν τα παλιά χρόνια οι λαογράφοι: «…Σε όλη την Ελλάδα αυτές τις μέρες γιορτάζεται το έθιμο των Βαγιών, ενώ την Κρήτη φτιάχνουν σταυρούς από φύλλα οι οποίοι μοιράζονται στις εκκλησίες την Κυριακή των Βαΐων και συνεχίζουν με τη φράση: «Βάγια, Βάγια του βαγιού τρώνε ψάρια και κολιό και την άλλη Κυριακή τρων’ το κόκκινο αυγό».

Σε άλλα νησιά κάνουν βάγια σε σχήμα ψαριού, που θεωρείται ότι συμβολίζει τα Πάθη του Χριστού.

Η Ελληνική λέξη ΙΧΘΥΣ προέρχεται από τα αρχικά: Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ. Γι’ αυτό σύμφωνα με την παράδοση την Κυριακή των Βαΐων οι άνθρωποι πρέπει να τρώνε οπωσδήποτε ψάρι.

Είναι τόσες πολλές οι παραδόσεις και οι συνήθειες που φώλιασαν μέσα στην ψυχή του λαού μας. Όμως αν τις παρακολουθήσουμε προσεκτικά όπως έχουν ερευνήσει τόσοι Έλληνες λαογράφοι, πάντα βρίσκεται μια σκέψη, μια κίνηση ψυχής, μια πίστη στη θρησκεία μας. Είναι τόσα πολλά τα έθιμα και οι παραδόσεις στη χώρα μας, όχι μόνο από γενιά σε γενιά, αλλά και από πόλη σε πόλη και από χωριό σε χωριό.

ΒΑΪ. Το έλος με τους Φοίνικες.

Ένας από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς της Κρήτης είναι το Βάι, το οποίο βρίσκεται στο ανατολικότερο τμήμα του νησιού.

Πρόκειται για μια μεγάλη παραλία αμμώδη όπου υπάρχει το μεγαλύτερο φοινικοδάσος της Ελλάδας.

Είναι μοναδικής σημασίας δάσος για την Ευρώπη με κυρίαρχο είδος τον ενδημικό φοίνικα με το όνομα από τον Θεόφραστο (Phoenix theophrasti), που είναι ένα από τα δύο μόνο ευρωπαϊκά είδη φοίνικα. Μέσα στο δάσος υπάρχει μια πηγή με παροχή νερού, που βοηθάει να υπάρχει μια πολύ καλή βλάστηση από βούρλα και πικροδάφνες. Είναι απίστευτο το πόσοι τουρίστες έρχονται τους καλοκαιρινούς μήνες και κατασκηνώνουν στο δάσος των Φοινίκων, απολαμβάνοντας την μοναδική εικόνα της περιοχής με τους πανύψηλους Φοίνικες, τη θάλασσα, αλλά και τις φωλιές πολλών ειδών προστατευμένων πουλιών. Από αυτές τις Φοινικές ή τα Βάγια, οι Κρήτες κόβουν τα φύλλα για να φτιάχνουν τους σταυρούς για την Κυριακή των Βαΐων και τους μοιράζουν στις εκκλησιές.

Παράλληλα με τα φύλλα του Φοίνικα και το φυτό της δάφνης είχε συμβολική ισχύ και όπως αναφέρονται σε γραπτά κείμενα, φοίνικας και δάφνη ενώνουν θρησκείες και πολιτισμούς. Σε πολλές περιοχές που δεν υπάρχουν φοίνικες, τα βάια αντικατατάθηκαν από κλαδιά και φύλλα δάφνης και ονομάστηκαν «βάγια». Και φυσικά ακολουθεί η δάφνη «η ευγενής, η πλατύφυλλος και ο αειθαλής.

Η Δάφνη του…Απόλλωνα.

Ας περάσουμε λίγο στην Ελληνική μυθολογία. Η Δάφνη κατάγεται από τη Μικρά Ασία. (Ανήκει στην οικογένεια με την καμφορά και την κανέλα). Η Δάφνη μια πανέμορφη νέα ήταν θυγατέρα της Γης και τους Πηνειού. Ήταν ενθουσιασμένη με τη φύση και συχνά βρισκόταν ανάμεσα στους θάμνους και τα πολύχρωμα λουλούδια. Ώσπου κάποια στιγμή την είδε ο θεός Απόλλων και την ερωτεύθηκε. Προσπάθησε να την πλησιάσει αλλά εκείνη τον απέφυγε. Ο Απόλλων επέμενε, ώσπου…εκείνη για να γλιτώσει κατέφυγε στη μητέρα της τη Γη και ζήτησε τη βοήθειά της. Η Γη τότε….σχίστηκε και την κατάπιε αρκετά βαθιά. Και έτσι βλάστησε η Δάφνη και έγινε ο πιο ένδοξος θάμνος. Για να παρηγορηθεί ο θεός έκοψε κλαδί και στεφανώθηκε. Δικό του από τότε το δένδρο. Και οι Αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι έφτιαχναν στεφάνια δάφνικα που οι ιερείς των μαντείων θεωρούσαν ότι βοηθούσαν στην σοφία, στην ποίηση και στη νίκη,. Η Ακαδημία χρησιμοποιούσε στεφάνι δάφνης για να τιμήσει τους άξιους!

Και οι χριστιανοί, σήμερα σε πολλές περιοχές που δεν υπάρχουν Φοίνικες, κόβουν κλαδιά δάφνης που τα ονομάζουν βάγια, τιμώντας την Κυριακή των Βαΐων.