Οδηγίες ΑΑΔΕ για την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ σε αγαθά και υπηρεσίες

Διευκρινιστική  εγκύκλιο εξέδωσε η ΑΑΔΕ σχετικά με την εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση από 20/5/2019.

Σύμφωνα με τις τροποποιήσεις του Κώδικα ΦΠΑ, σε ότι αφορά στα αγαθά:

 παραμένουν στους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ 13% βασικά αγαθά όπως ψωμί, γάλα, κρέας ψάρια, ελαιόλαδο, τυριά, ζυμαρικά, άλευρα, δημητριακά, λαχανικά, ύδρευση, ζώντα ζώα, είδη για εξυπηρέτηση ατόμων με ειδικές ανάγκες

 παραμένουν στον υπερμειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 6 % φάρμακα, βιβλία

 επεκτείνεται το πεδίο εφαρμογής του  μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ (13%),  μεταξύ άλλων σε όλα τα είδη ζυμαρικών, ψωμιών, ψαριών και μαλακοστράκων, στον καφέ, το τσάι, τους χυμούς φρούτων και λαχανικών, στο αλάτι, ξύδι, διάφορα παρασκευάσματα διατροφής με βάση τα δημητριακά, τα αλεύρια, τα άμυλα, και τα παρασκευάσματα για σάλτσες, σούπες και ζωμούς.

 μετατάσσονται από τον μειωμένο συντελεστή δεκατρία τοις εκατό (13%) στον υπερμειωμένο συντελεστή έξι τοις εκατό (6%) η παράδοση ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και θέρμανσης μέσω δικτύου (τηλεθέρμανση).

Στις τροποποιήσεις που αφορούν στις υπηρεσίες:

α) επεκτείνεται η εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ, πέραν των υπηρεσιών που παρέχουν οι οίκοι ευγηρίας, και στις παροχές υπηρεσιών από οικοτροφεία, δομές για άτομα με ειδικές ανάγκες και δομές που παρέχουν κατάλυμα σε άτομα με νοητική υστέρηση, ψυχικές διαταραχές και χρήση ουσιών, που ενεργείται στο πλαίσιο κοινωνικής πρόνοιας, εφόσον δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της απαλλαγής των υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας και ασφάλισης.

Ως εκ τούτου, στην περίπτωση που πρόκειται για παροχή υπηρεσιών στο πλαίσιο κοινωνικής πρόνοιας από πρόσωπα με κερδοσκοπική δραστηριότητα ή από πρόσωπα με δραστηριότητα μη κερδοσκοπική που όμως είτε δεν αναγνωρίζονται από το κράτος ως φορείς παροχής υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας, είτε το είδος και η έκταση των υπηρεσιών τους είναι τέτοια που ενδεχόμενη απαλλαγή τους θα οδηγούσε σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού, επιβάλλεται ΦΠΑ με τον μειωμένο συντελεστή στις υπηρεσίες αυτές.  

β) προστίθεται νέα παράγραφος, η οποία επαναφέρει από 20.05.2019 την εστίαση στο μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, με τη συμπερίληψη στις υπηρεσίες της εκμετάλλευσης καφενείων, καφετεριών, ζαχαροπλαστείων, εστιατορίων, ψητοπωλείων, οινομαγειρείων και λοιπών συναφών προς αυτές επιχειρήσεων πλην των κέντρων διασκέδασης, με εξαίρεση τη διάθεση αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων.

Από τη νέα παράγραφο προκύπτει ότι στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ υπάγεται η παροχή υπηρεσιών από τις αναφερόμενες στη διάταξη αυτή επιχειρήσεις εστίασης, πλην των κέντρων διασκέδασης, εφόσον πρόκειται για διάθεση έτοιμων προς άμεση επιτόπια κατανάλωση φαγητών, γευμάτων και γλυκών, ενώ παραμένουν στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ οι επιτόπιες καταναλώσεις αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, όπως αναψυκτικών και ενεργειακών ποτών, οι επιτόπιες καταναλώσεις χυμών, φυσικών ή τυποποιημένων, καθώς και οι επιτόπιες καταναλώσεις ροφημάτων.

Στο μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ υπάγονται τα φαγητά, τα έτοιμα γεύματα και τα γλυκά, καθώς και το νερό, είτε καταναλώνονται επιτοπίως είτε παραδίδονται σε «πακέτο». Όσον αφορά δε στα αλκοολούχα και μη ποτά, χυμούς και ροφήματα, οι  επιτόπιες καταναλώσεις τους παραμένουν στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ, καθώς και οι παραδόσεις τους σε «πακέτο», με εξαίρεση την παράδοση χυμών, τυποποιημένων και  μη, οι οποίοι υπάγονται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ. Ως εκ  τούτου, οι επιχειρήσεις εστίασης θα πρέπει να χρεώνουν διακριτά τα είδη αυτά βάσει του συντελεστή ΦΠΑ στον οποίο υπάγοντα

Υπηρεσίες ξενοδοχείων και τουριστικών καταλυμάτων

Επισημαίνεται ότι στην κατά τα ανωτέρω διάκριση ως προς την εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ υπάγονται και οι υπηρεσίες εστίασης που παρέχονται από ξενοδοχεία και λοιπά τουριστικά καταλύματα στους ειδικούς χώρους εστίασης που διαθέτουν, καθώς και στα δωμάτια στο πλαίσιο υπηρεσιών εξυπηρέτησης δωματίου (room service), ενώ υπενθυμίζεται ότι οι καταναλώσεις του μίνι μπαρ που υπάρχει εντός των δωματίων συνιστούν παραδόσεις αγαθών και χρεώνονται με τον οικείο συντελεστή κάθε αγαθού. Στην περίπτωση, δε, που οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις παρέχουν υπηρεσίες διαμονής και εστίασης ή και άλλες υπηρεσίες έναντι ενιαίας τιμής της οποίας ο διαχωρισμός στους επί μέρους συντελεστές δεν είναι εφικτός, λαμβανομένου υπόψη ότι από 20.05.2019 στο μειωμένο συντελεστή υπάγονται τόσο η διαμονή όσο και οι καταναλώσεις φαγητού κάθε είδους, γίνεται δεκτό η διάκριση ως προς την εφαρμογή των συντελεστών ΦΠΑ να γίνεται ως εξής:

α. Διαμονή με πρωινό: η ενιαία τιμή υπάγεται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, με το σκεπτικό ότι η κατανάλωση, ως είθισται, χυμών, καφέδων και ροφημάτων στο πρωινό, αποτελεί παροχή  παρεπόμενη και αμελητέα σε σχέση με την κύρια παροχή πρωινού γεύματος και διαμονής που αντιπροσωπεύει η ενιαία τιμή.

β. Διαμονή με ημιδιατροφή (πρωινό και γεύμα): 10% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ ως αντιπαροχή που καταβάλλεται για τη διάθεση αλκοολούχων και μη ποτών, χυμών και ροφημάτων.

γ. Διαμονή με πλήρη διατροφή (full bord – πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό γεύμα): 15% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ ως αντιπαροχή που καταβάλλεται για τη διάθεση αλκοολούχων και μη ποτών, χυμών και ροφημάτων.

δ. Διαμονή με το σύστημα all inclusive: 25% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ ως σύνθετη παροχή υπηρεσιών η οποία δεν μπορεί να προσδιορισθεί με σαφή τρόπο.

Διευκρινίζεται ότι τα ανωτέρω ποσοστά δεν είναι δεσμευτικά για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις στην περίπτωση που μπορούν να διαχωρίσουν την αξία των επιμέρους παροχών τους, οπότε και να εφαρμόσουν τον συντελεστή ΦΠΑ που αναλογεί σε κάθε παροχή.

Έκδοση παραστατικών πωλήσεων

Στα παραστατικά πωλήσεων που εκδίδονται με ημερομηνία έκδοσης την ημερομηνία έναρξης ισχύος των νέων συντελεστών και εφεξής, ο ΦΠΑ θα υπολογίζεται με τους νέους συντελεστές, ανεξάρτητα εάν αυτά αφορούν συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα.

Ειδικότερα, όσον αφορά τα πιστωτικά τιμολόγια που εκδίδονται από 20.5.2019 και εφεξής διευκρινίζεται ότι, στις περιπτώσεις που παρέχονται εκπτώσεις εκ των υστέρων, για πωλήσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών, στις επιστροφές πωληθέντων αγαθών, καθώς και για άλλες διαφορές, που επηρεάζουν την αξία ή το περιεχόμενο του αρχικού τιμολογίου, υπολογίζεται Φ.Π.Α. με τους νέους συντελεστές.

Στην παροχή υπηρεσιών εφαρμόζονται οι συντελεστές που ισχύουν κατά το χρόνο που ο φόρος καθίσταται απαιτητός.

Συνεπώς, στις περιπτώσεις παρεχόμενων υπηρεσιών για τις οποίες τα παραστατικά πωλήσεων (τιμολόγια κ.λπ.) εκδίδονται με βάση τις σχετικές διατάξεις του ν.4308/2014 μετά την 20.5.2019, υπολογίζεται επί αυτών συντελεστής Φ.Π.Α. με βάση τις διατάξεις του υπόψη νόμου. Συγκεκριμένα, στις περιπτώσεις που παρέχονται υπηρεσίες η έναρξη παροχής των οποίων χρονολογείται πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου (20.5.2019), ολοκληρώνονται όμως μετά την ημερομηνία αυτή, καθώς και στις περιπτώσεις που έχουν παρασχεθεί υπηρεσίες πριν την 20.5.2019 το σχετικό παραστατικό πώλησης όμως εκδίδεται μετά την ημερομηνία αυτή, κατά την τιμολόγηση εφαρμόζεται ο συντελεστής ΦΠΑ που ισχύει με βάση τις νέες διατάξεις.

Όσον αφορά τις αποδείξεις που εκδίδονται με τη χρήση Φορολογικών Ηλεκτρονικών Μηχανισμών (φορολογική ταμειακή μηχανή ή μηχανισμό ΕΑΦΔΣΣ) του Ν.4308/2014, οι κάτοχοι – χρήστες αυτών κατά την πληκτρολόγηση του είδους επιλέγουν το σωστό συντελεστή ΦΠΑ, στον οποίο θα υπάγεται εφεξής αυτό.

Παρέχεται επίσης η δυνατότητα για φορολογικά παραστατικά που αφορούν  λιανικές πωλήσεις, όταν εκδίδονται από χειρόγραφα στελέχη ή από μηχανογραφικά έντυπα με προεκτυπωμένο τον εμπεριεχόμενο συντελεστή ΦΠΑ, να εκδίδονται, είτε με  χειρόγραφη αναγραφή των δεδομένων, είτε με εμφανή διαγράμμιση επί των μηχανογραφικών εντύπων των δεδομένων που χρήζουν αλλαγής λόγω των νέων συντελεστών Φ.Π.Α. και αναγραφής τους, χειρόγραφα ή με έντυπο τρόπο.