“Οριακά επιτεύξιμος” ο στόχος του 3,5%

Θετική χροιά, σχετικά με τις δημοσιονομικές και μακροοικονομικές εξελίξεις, έχει η Εαρινή Έκθεση 2019, που δημοσιοποίησε το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.

Σύμφωνα με τη σύνοψη της Έκθεσης, το έτος 2018, ο προϋπολογισμός, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, κατέγραψε πλεονασματικό ισοζύγιο, το οποίο σε επίπεδο Γενική Κυβέρνησης (ΓΚ), ανήλθε σε 1.991 εκατ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ. Το εν λόγω αποτέλεσμα αποτελεί την ισχυρότερη δημοσιονομική επίδοση που κατέγραψε η ΓΚ το διάστημα 1995-2018 (για το οποίο υπάρχουν απολογιστικά στοιχεία). Η διεύρυνση του πλεονάσματος σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη αντικατοπτρίζει τη βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας, την αύξηση της απασχόλησης, αλλά και την αυξημένη αποτελεσματικότητα της φορολογικής διοίκησης.

Ελαφρώς άνω του στόχου ο π/ϋ χωρίς να υπολογίζονται τα θετικά μέτρα

Ακόμη υψηλότερη σε ετήσια βάση ήταν η αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος της ΓΚ, το οποίο διαμορφώθηκε σε 8.149 εκατ. ευρώ ή 4,4% του ΑΕΠ (ESA 2010), έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 3,9% του ΑΕΠ το 2017. Το πρωτογενές αποτέλεσμα της ΓΚ, σύμφωνα με τους όρους «Ενισχυμένης Εποπτείας», διαμορφώθηκε στο 4,3% του ΑΕΠ, δηλαδή σε επίπεδο σημαντικά υψηλότερο του στόχου (3,5% του ΑΕΠ).

Τόσο τα έσοδα, όσο και οι δαπάνες της ΓΚ κατέγραψαν άνοδο, με αυτή όμως των εσόδων να υπερβαίνει την αντίστοιχη των δαπανών. Η αύξηση των εσόδων της ΓΚ προήλθε κατά κύριο λόγο από την αύξηση των δύο κυριότερων κατηγοριών εσόδων της ΓΚ, πρωτίστως των φορολογικών εσόδων (μετ’ επιστροφών) και δευτερευόντως των ασφαλιστικών εισφορών. Οι κατηγορίες εσόδων που κατέγραψαν αύξηση σε σχέση με το 2017 ήταν κυρίως οι εισπράξεις από Φόρους Εισοδήματος Νομικών Προσώπων, ΦΠΑ και ειδικούς φόρους κατανάλωσης (πλην ΕΦΚ καυσίμων). Σχετικά με τις πρωτογενείς δαπάνες της ΓΚ, την υψηλότερη αύξηση παρουσίασαν οι δαπάνες για αμοιβές προσωπικού (κατά 659 εκατ. ευρώ, σε ταμειακή βάση).

Τα έως τώρα ταμειακά στοιχεία του προϋπολογισμού 2019 δείχνουν ότι η εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΓΚ κινείται στα ίδια με τα περσινά επίπεδα (στοιχεία Α’ τριμήνου), ενώ τα στοιχεία Α’ τετραμήνου σε επίπεδο ΚΠ δείχνουν ότι ο προϋπολογισμός κινείται ελαφρά άνω του στόχου. Σε αυτά τα στοιχεία δεν έχουν ακόμα καταγραφεί οι επιπτώσεις από τα δημοσιονομικά επεκτατικά μέτρα που ελήφθησαν εντός του Μάϊου του 2019 και αφορούν τη χορήγηση 13ης σύνταξης, τις αλλαγές στις προϋποθέσεις καταβολής των συντάξεων χηρείας και στις μειώσεις των συντελεστών ΦΠΑ σε διάφορες κατηγορίες προϊόντων.

Το δημοσιονομικό «κόστος» αυτών των μέτρων εκτιμήθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών σε 830 εκατ. ευρώ, 80 εκατ. ευρώ και 441εκατ. ευρώ, αντίστοιχα.

Επιτεύξιμο το 3,5%, αλλά υπό προϋποθέσεις

Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, λαμβάνοντας υπόψηότι το Ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας 2019-2022, προέβλεπε για το 2019 την ύπαρξη δημοσιονομικού χώρου της τάξεως του 0,6% ΑΕΠ, και εφόσον τα μέτρα έχουν θετικές δυναμικές επιπτώσεις στην ιδιωτική κατανάλωση, συνεπώς και στο σύνολο των φορολογικών εσόδων, θεωρεί ότι ο δημοσιονομικός στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για το 2019 είναι οριακά επιτεύξιμος.

Με δεδομένο ότι η επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου το 2018 πραγματοποιήθηκε κυρίως λόγω της ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας και της βελτίωσης της συλλογής φόρων, απαιτούνται σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις, ώστε να μην υπάρξει το 2019 υστέρηση σε σχέση με τον δημοσιονομικό στόχο:

α) Επιβεβαίωση των προβλέψεων για την αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης.

β) Να μην υπάρξει χαλάρωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και των φορολογικών ελέγχων, κίνδυνος ο οποίος ελλοχεύει λόγω προεκλογικής περιόδου. Ένα τέτοιο σενάριο ειδικά κατά την τουριστική περίοδο θα προκαλούσε σημαντικές απώλειες εσόδων.

γ) Αυστηρός έλεγχος των δημοσίων δαπανών ώστε να μην υπάρξουν υπερβάσεις.

δ) Να μην υπάρξει κάποια ισχυρή δημοσιονομική διαταραχή η οποία θα προκληθεί από αποδοχή δικαστικών προσφυγών κατά εισοδηματικών περικοπών.

Εδραίωση της ανάκαμψης

Ως προς τo μακροοικονομικό σκέλος, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο θεωρεί ότι εδραιώνεται πλέον η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, αφού καταγράφηκε το 2018 θετικός ρυθμός μεγέθυνσης για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Συγκεκριμένα το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,9% ως αποτέλεσμα της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης και της συγκράτησης του ελλείμματος στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών.

Προβληματισμό δημιουργεί η σημαντική κάμψη των πάγιων επενδύσεων (ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) κατά 12,2%, με δεδομένο ότι οι προοπτικές για διατηρήσιμη μεγέθυνση - περί το 2% - τα επόμενα χρόνια στηρίζονται στο σενάριο ισχυρής ετήσιας αύξησης των επενδύσεων άνω του 10%.

Η τάση μείωσης της ανεργίας συνεχίστηκε και το 2018, με το ποσοστό ανεργίας να περιορίζεται το 2018 σε 19,3% από 21,5% το 2017.

Στις θετικές τάσεις των τελευταίων μηνών θα μπορούσε να επισημανθεί η βελτίωση των «Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία» σε συνδυασμό με την θετική πορεία των δεικτών «Βιομηχανικής Παραγωγής» (τομέας «Μεταποιητικών Βιομηχανιών»), «Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία» και «Υπευθύνων Προμηθειών στη Μεταποίηση» (PMI). Η πορεία αυτών των «πρόδρομων δεικτών» συνθέτουν μία εικόνα αισιοδοξίας για την ελληνική μεταποίηση.

Στον αντίποδα στις αρνητικές μακροοικονομικές εξελίξεις εντός των τριών πρώτων μηνών του 2019 καταγράφεται η διεύρυνση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγώνσε σχέση με το Α’ τρίμηνο του 2018 εξέλιξη η οποία προκαλεί προβληματισμό και χρήζει περαιτέρω παρακολούθησης.