Πανάκριβη η φοιτητική στέγη

Δυσεπίλυτο παραμένει το πρόβλημα της εύρεσης προσιτής φοιτητικής στέγης, καθώς συνεχίζονται για ακόμη μία χρονιά οι μεγάλες αυξήσεις των ενοικίων, ιδίως για κατοικίες μικρότερων επιφανειών, έως 60 τ.μ., που ζητούνται κυρίως από φοιτητές. Μάλιστα, το πρόβλημα επεκτείνεται και σε περιοχές πέραν της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την Πάτρα και το Ηράκλειο, όπου οι τιμές έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Με δεδομένο ότι οι φοιτητές «ανταγωνίζονται» πλέον όλο και περισσότερους ενδιαφερόμενους μισθωτές που επίσης αναζητούν προσιτή στέγη για να μισθώσουν, λόγω της αδυναμίας τους να αγοράσουν δικό τους σπίτι αλλά και της έλλειψης επενδύσεων σε δημόσιες φοιτητικές εστίες επί δεκαετίες, πηγές της αγοράς ακινήτων εκτιμούν ότι δεν προβλέπεται να υπάρξει άμεσα βελτίωση στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν κάθε χρόνο οι γονείς των σπουδαστών, οι οποίοι καλούνται να εγγραφούν σε σχολές μακριά από τον τόπο καταγωγής τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία σχετικής ετήσιας έρευνας της Geoaxis, εταιρείας πιστοποιημένων εκτιμητών ακινήτων, στην Αθήνα (Ζωγράφου) οι τιμές των ενοικίων για φοιτητικές κατοικίες έχουν αυξηθεί κατά 147% από το 2016 μέχρι σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι σήμερα απαιτούνται πάνω από 500 ευρώ για την ενοικίαση ενός διαμερίσματος 40 τ.μ., όταν πριν από 10 χρόνια αρκούσαν 200-220 ευρώ. Κατά τον τελευταίο χρόνο η αύξηση άγγιξε το 12,6%, με αποτέλεσμα η μέση τιμή ενοικίασης να ανέρχεται πλέον σε 12 ευρώ/τ.μ., ενώ την περίοδο 2016-2018 το μέσο ενοίκιο δεν ξεπερνούσε τα 5 ευρώ/τ.μ. (4,8-4,9 ευρώ/τ.μ.).

Πολύ σημαντικές αυξήσεις καταγράφονται και σε άλλες περιοχές της χώρας με έντονη παρουσία φοιτητών την τελευταία δεκαετία. Στην Πάτρα η αύξηση διαμορφώνεται σε 128% (και σε 5% τον τελευταίο χρόνο), με το μέσο ενοίκιο να ανέρχεται σε 10,5 ευρώ/τ.μ., ενώ στη Θεσσαλονίκη η μέση τιμή ενοικίασης είναι 10,1 ευρώ/τ.μ. (αυξημένη κατά 5,8% από πέρυσι), έχοντας αυξηθεί κατά 108% τα τελευταία 10 χρόνια. Κατά μέσον όρο, στο σύνολο της χώρας, οι τιμές ενοικίασης φοιτητικών κατοικιών έχουν αυξηθεί φέτος κατά 7,3% και συνολικά 110% από το 2016 μέχρι σήμερα.

Πρόκειται για άλλο ένα σημαντικό πρόβλημα στέγης, που επίσης αποτελεί προϊόν της απουσίας μέριμνας από το κράτος για δεκαετίες. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΕΘΑΑΕ (Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης) για τη χρονιά 2022-2023 υπολογίστηκε ότι το σύνολο των ενεργών φοιτητών ανέρχεται σε 483.438. Το μεγαλύτερο ποσοστό του φοιτητικού πληθυσμού ήταν στο ΠΠΣ (Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών) με 361.888 (74,9%) φοιτητές, στο ΠΜΣ (Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών) ήταν επιπλέον 89.075 (18,4%) φοιτητές και τέλος στο ΠΔΣ (Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών) 32.475 φοιτητές (6,7% του συνόλου).

Σύμφωνα με υπολογισμούς της Geoaxis και λαμβάνοντας υπόψη το πλήθος των φοιτητών, μόλις το 0,75% πανελλαδικά έχει σήμερα πρόσβαση σε κάποια δημόσια εστία. Ουσιαστικά δηλαδή μόλις 3.600 σπουδαστές καλύπτονται από τις σημερινές υποδομές.

Οπως αναφέρει ο κ. Γιάννης Ξυλάς, επικεφαλής της Geoaxis, «σε σχέση με το 2016 έχει μειωθεί η προσφορά φοιτητικών διαμερισμάτων, καθώς ένα ποσοστό ακινήτων που κυμαίνεται από 15% έως 25% έχει εισέλθει οριστικά σε καθεστώς βραχυχρόνιας μίσθωσης. Η προσφορά φοιτητικών διαμερισμάτων αναμένουμε να σημειώσει περαιτέρω μείωση λόγω αύξησης του τουρισμού. Ενδεικτικά, στου Ζωγράφου είχαμε μια αύξηση εγγεγραμμένων ακινήτων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης της τάξεως του 17% σε σχέση με πέρυσι και 30% σε σχέση με το 2023».

Με βάση την ανάλυση της εταιρείας, η πλειοψηφία των φοιτητών επιλέγει να ενοικιάσει όσο το δυνατόν παλαιότερα διαμερίσματα, ενώ καταγράφεται αύξηση των φοιτητών που επιλέγουν να συγκατοικήσουν για να επιμερίζονται τα έξοδα.

Συγκροτήματα κατοικιών για σπουδαστές από εταιρείες ακινήτων

Η απουσία κρατικών υποδομών και το διαχρονικό πλέον έλλειμμα προσφοράς δημιουργεί ένα σημαντικό κενό στη φοιτητική στέγη. Το κενό αυτό επιχειρούν να καλύψουν ιδιώτες που αναπτύσσουν συγκροτήματα από εξυπηρετούμενα διαμερίσματα σε διάφορες περιοχές, τόσο στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά ακόμη περισσότερο στην περιφέρεια, όπου και το κόστος των ακινήτων είναι χαμηλότερο, κάτι που αυξάνει τις διαθέσιμες επιλογές ώστε να εξασφαλίζεται και η σχετική απόδοση.

Μέχρι σήμερα το μοντέλο κρίνεται ιδιαίτερα επιτυχημένο, κάτι που πιστοποιείται από το γεγονός ότι η πληρότητα διαμορφώνεται στο 100% και σε αρκετές πόλεις, όπου λειτουργούν τέτοια ακίνητα, δημιουργούνται ακόμη και λίστες αναμονής. Μέχρι σήμερα, τέτοιες επενδύσεις υλοποιούν κυρίως οι εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία, όπως η Premia Properties και η Prodea Investments, τα ιδιωτικά επενδυτικά funds και τα family offices, όπως π.χ. το επενδυτικό σχήμα της Zoia, αλλά και η εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων DKG Development.

Πρόσφατα, η διοίκηση της Premia Properties ανέφερε ότι μέχρι τον προσεχή Σεπτέμβριο θα εγκαινιάσει τρία νέα ακίνητα φοιτητικών κατοικιών. Πρόκειται για 50 διαμερίσματα στο κέντρο του Βόλου, 57 στη Λάρισα κι άλλα 43 στην πόλη της Ξάνθης. Η εταιρεία έχει ήδη εγκαινιάσει ακόμη έμα κτίριο στην Ξάνθη και λειτουργεί εστίες επίσης σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα. Αντίστοιχα, σε περίπου ένα χρόνο από σήμερα, τον Σεπτέμβριο του 2026, δρομολογεί την προσθήκη κι άλλων συγκροτημάτων. Στην Αθήνα ολοκληρώνει αυτή την περίοδο την αγορά ενός κτιρίου στην Καισαριανή, όπου εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν 100-120 νέες κατοικίες, ενώ θα αναπτυχθούν άλλα δύο κτίρια στην Πάτρα, δυναμικότητας 140 διαμερισμάτων. Στον Βόλο αποκτήθηκε πρόσφατα ένα σημαντικό κτίριο στο κέντρο της πόλης, στο πλαίσιο σχετικού διαγωνισμού της ΕΤΑΔ, το οποίο θα μετατραπεί σε 80 φοιτητικά διαμερίσματα, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται ακόμη δύο έργα για την ανάπτυξη 35 κατοικιών σε Ρόδο και Ξάνθη.

Συνολικά, δηλαδή, η εισηγμένη σχεδιάζει να προσθέσει πάνω από 650 νέες φοιτητικές κατοικίες στο χαρτοφυλάκιό της μέχρι το φθινόπωρο του 2026, που μαζί με τις υφιστάμενες θα φθάσουν στις περίπου 900 κατοικίες. Με βάση τα στοιχεία της εταιρείας, το μέσο ενοίκιο διαμορφώνεται μεταξύ 500-550 ευρώ, ενώ σε όλες τις νέες μονάδες στην τιμή αυτή περιλαμβάνονται όλες οι δαπάνες (κοινόχρηστα, ηλεκτρικό ρεύμα, πρόσβαση στο Διαδίκτυο κ.τ.λ.).

Το κόστος ενοικίασης σε τέτοια κτίρια είναι κατά κανόνα 20%-40% υψηλότερο σε σχέση με ένα συμβατικό ακίνητο στην ίδια περιοχή. Ωστόσο, στο κόστος αυτό υπολογίζεται επίσης το ότι τα διαμερίσματα είναι πλήρως επιπλωμένα κι εξοπλισμένα, ενώ καλύπτονται και οι δαπάνες ρεύματος, ύδρευσης και πρόσβασης στο Διαδίκτυο. Αν προστεθούν και αυτές στο κόστος ενοικίασης ενός συμβατικού διαμερίσματος, οι τιμές σε μια ιδιωτική κατοικία είναι πλήρως ανταγωνιστικές με την υπόλοιπη αγορά, ενώ αφορούν ακίνητα που είναι σύγχρονα, ανακαινισμένα και μοντέρνα, διαθέτουν υπηρεσίες καθαριότητας και φύλαξης, και –ίσως το κυριότερο για έναν φοιτητή– σε αυτά συστεγάζονται οι φοιτητές.

Οσον αφορά τα έργα ΣΔΙΤ για την κατασκευή φοιτητικών κατοικιών, φαίνεται πως θα απαιτηθούν ακόμη κάποια χρόνια έως ότου αρχίσουν να λειτουργούν. Πρόκειται για τέσσερις συμβάσεις, συνολικού ύψους 575 εκατ. ευρώ, που αφορούν περίπου 6.000 φοιτητές των Πανεπιστημίων Κρήτης, Θεσσαλίας, Θράκης και Δυτικής Μακεδονίας. Πιο ώριμες κρίνονται οι συνθήκες για την κατασκευή των νέων εστιών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Πρόκειται για σύμβαση 200 εκατ. ευρώ που αφορά την κατασκευή 1.810 διαμερισμάτων στο Ρέθυμνο, με συνολικά 2.710 κλίνες, καθώς και 1.026 διαμερισμάτων στο Ηράκλειο, με 2.136 κλίνες. Το έργο ανέλαβε πρόσφατα η Aktor και προχωρεί χωρίς προβλήματα.

Αντιθέτως, σύμφωνα με τη διοίκηση του ομίλου, η έτερη σύμβαση που ανέλαβε για το αντίστοιχο έργο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο έως ότου εκκινήσει, καθώς απαιτείται περαιτέρω τεχνική ωρίμανση του ακινήτου που έχει επιλεγεί. Το ΣΔΙΤ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας είναι ύψους 116 εκατ. ευρώ και αφορά την αξιοποίηση και ανάπλαση του ακινήτου της παλιάς Βαμβακουργίας Βόλου, ιδιοκτησίας της ΔΥΠΑ, ενώ επιπλέον 13.655 τ.μ. προβλέπονται να αναπτυχθούν και σε έκταση στη Λαμία. Σε ό,τι αφορά το κτίριο του Βόλου αποτελείται από δύο εκτάσεις 88,4 στρεμμάτων Ν. Ιωνία Βόλου, εντός των οποίων βρίσκονται 20 υφιστάμενα κτίρια, συνολικής επιφάνειας 48.600 τ.μ. Πρόκειται για μια ευρείας κλίμακας ανάπλαση, καθώς εντός του ακινήτου θα δημιουργηθούν φοιτητικές εστίες, εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις και κοινωνικές υποδομές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Σύμφωνα με το σχέδιο, θα δημιουργηθούν 600 φοιτητικά δωμάτια, από τα οποία τα 80 θα δοθούν στη ΔΥΠΑ ως ανταποδοτικά για την παραχώρηση του ακινήτου.

Η Aktor θα κατασκευάσει και τις εστίες του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, έργο ύψους 107 εκατ. ευρώ. Αφορά την κατασκευή φοιτητικών εστιών, πανεπιστημιακών κατοικιών, χώρων σίτισης, κεντρικής βιβλιοθήκης και ενός ερευνητικού κέντρου, ενώ εκτείνεται σε τρεις πόλεις, στην Αλεξανδρούπολη, στην Κομοτηνή και στην Ξάνθη. Συγκεκριμένα, στην Αλεξανδρούπολη προβλέπονται τέσσερα κτίρια φοιτητικών εστιών, επιφάνειας 12.200 τ.μ. για 350 φοιτητές, ένας χώρος σίτισης 3.776 τ.μ. για 1.500 άτομα και 12 πανεπιστημιακές κατοικίες για τουλάχιστον τέσσερα άτομα εκάστη, συνολικής επιφάνειας 1.440 τ.μ. Στην Κομοτηνή έχουν χωροθετηθεί ακόμη δύο κτίρια φοιτητικών εστιών, επιφάνειας 9.667 τ.μ. για 350 φοιτητές, ένας χώρος σίτισης (6.000 τ.μ. για 2.500 φοιτητές), ένας ξενώνας φιλοξενίας για 28 άτομα και 24 πανεπιστημιακές κατοικίες επιφάνειας 2.880 τ.μ. Στη δε Ξάνθη θα κατασκευαστεί ένα ερευνητικό κέντρο αριστείας 10.000 τ.μ.

Στην Δυτική Μακεδονία προβλέπεται η κατασκευή 750 φοιτητικών εστιών σε Πτολεμαΐδα (100 εστίες), Φλώρινα (150 εστίες), Καστοριά (150 εστίες) και Κοζάνη (350 εστίες). Στο έργο συμπεριλαμβάνεται και νέο πολυδύναμο συνεδριακό κέντρο στην Πανεπιστημιούπολη Κοζάνης. Απομένουν η υποβολή οικονομικών προσφορών και η επιλογή αναδόχου.

Πηγή: kathimerini.gr