Προχωράει η αποκατάσταση ιστορικών ναών

Στην πρόσφατη συνεδρίαση της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, συζητήθηκε η συνεργασία μεταξύ του Δήμου και του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Ζωοδόχου Πηγής Χώρας Νάξου, με σκοπό την αποκατάσταση των Ιερών Ναών Προφήτη Ηλία και Αγίου Σπυρίδωνα.

Η απόφαση συνοδεύτηκε από την έγκριση του σχεδίου σύμβασης και τον ορισμό εκπροσώπων του Δήμου στην Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης, που θα έχει τον συντονισμό και την εποπτεία της υλοποίησης.

Με την ολοκλήρωση του έργου, η παλιά πόλη της Νάξου θα διαθέτει έναν πλήρως αποκατεστημένο ναό, ασφαλή, λειτουργικό και ανοιχτό στους κατοίκους και στους επισκέπτες. Η αναβάθμιση αναμένεται να ενισχύσει την πολιτιστική φυσιογνωμία της περιοχής και να αποτελέσει πόλο έλξης θρησκευτικού και πολιτιστικού τουρισμού, συμβάλλοντας στην τοπική οικονομία και στην ανάδειξη της ιστορικής ταυτότητας του νησιού.

Δ. Λιανός: "Το αργότερο μέχρι τέλος του χρόνου, θα έχει δημοπρατηθεί και ευελπιστούμε σύντομα να ξεκινήσουν οι εργασίες"

Ο δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, Δημήτρης Λιανός μίλησε στην "Κοινή Γνώμη" για τη συνεργασία που προχωράει, με στόχο την αποκατάσταση του σημαντικού διπλού ναού των βυζαντινών χρόνων.

"Θεωρήσαμε πάρα πολύ σημαντικό να βοηθήσουμε στη συντήρηση και στην ανάδειξη ναών και θρησκευτικών χώρων, με ιστορική αξία για τον τόπο μας. Στο πλαίσιο αυτό, πήραμε την πρωτοβουλία σε συνεργασία με τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Ζωοδόχου Πηγής της Χώρας Νάξου, να προχωρήσουμε στην αποκατάσταση του διπλού ναού Προφήτη Ηλία και Αγίου Σπυρίδωνα. Είναι ένα δύσκολο έργο, καθώς βρίσκεται μέσα στην παλιά πόλη και εμείς με την επίβλεψη και τις αδειοδοτήσεις της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, θα προσπαθήσουμε να ολοκληρώσουμε τη συντήρηση των ιστορικών ναών, που στέκουν στον τόπο μας, εδώ και αρκετούς αιώνες. Αυτή η διαδικασία είχε ξεκινήσει πριν αρκετά χρόνια, αλλά είχε σταματήσει καθώς δεν υπήρχαν οι κατάλληλες αδειοδοτήσεις, που πλέον έχουμε φροντίσει να έχουμε. Αυτή τη στιγμή έχει ολοκληρωθεί όλη η γραφειοκρατική διαδικασία και έχουν βρεθεί και τα αντίστοιχα κονδύλια. Το αργότερο μέχρι τέλος του χρόνου, θα έχει δημοπρατηθεί και ευελπιστούμε σύντομα να ξεκινήσουν οι εργασίες", ανέφερε χαρακτηριστικά.

Στη συνέχεια, σε ερώτηση για το αν οι ναοί είναι επισκέψιμοι από το κοινό, ο κ. Λιανός υπογράμμισε πως "με τα προβλήματα που υπάρχουν τη δεδομένη στιγμή, δεν είναι πλέον προσβάσιμοι από το κοινό. Ο χώρος είναι αποκλεισμένος, καθώς υπάρχει επικινδυνότητα στο σημείο. Υπάρχουν υποστυλώματα, για να μπορεί να συντηρηθεί και για να αποφεύγεται η πτώση κάποιων μικρών κομματιών".

"Το κοινό που θέλει να επισκεφτεί τόπους και για θρησκευτικούς λόγους, συνεχώς αυξάνεται, οπότε προσπαθούμε να βελτιώσουμε τις υποδομές μας"

Παράλληλα, αναφέρθηκε στην γενικότερη στόχευση του Δήμου, για τον θρησκευτικό τουρισμό, που ανεβαίνει αρκετά τα τελευταία χρόνια και μετατοπίζεται από τους γνωστούς θρησκευτικούς προορισμούς, επισημαίνοντας πως "είναι ένας ξεκάθαρος στόχος για το νησί μας, καθώς υπάρχουν πολλοί διάσπαρτοι και σημαντικοί ναοί στη Νάξο, τόσο από τη Ορθόδοξη όσο και από την Καθολική Εκκλησία. Το κοινό που θέλει να επισκεφτεί τόπους και για θρησκευτικούς λόγους, συνεχώς αυξάνεται, οπότε προσπαθούμε να βελτιώσουμε τις υποδομές και προς αυτή την κατεύθυνση. Υπάρχει αγαστή συνεργασία με τον μητροπολίτη Παροναξίας και ήδη προχωράει και το έργο της Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας, που είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο για την Ορθοδοξία".

Ένα μνημείο με βαθιές ρίζες

Ο διπλός ναός Προφήτη Ηλία και Αγίου Σπυρίδωνα δεσπόζει στην παλιά πόλη της Νάξου και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά και ιστορικά μνημεία του νησιού. Η παράδοση αποδίδει την ανέγερσή του στη μεγάλη δούκισσα Φραγκίσκη, η οποία φρόντισε να χτιστούν δύο ναοί, ένας για τους ορθόδοξους και ένας για τους καθολικούς – ο δεύτερος, της Αγίας Αικατερίνης, δεν σώζεται σήμερα.

Ο ναός υπήρξε η δεύτερη σε ενορίτες εκκλησία της πόλης και φιλοξενεί σπάνιες εικόνες, όπως την εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνα του ζωγράφου Αγγέλου του Κρητός, δασκάλου του Ελ Γκρέκο, αλλά και την εικόνα της Παναγίας της Βλαχερνιώτισσας. Στο πλακόστρωτο δάπεδο διακρίνονται ανάγλυφες παραστάσεις αγίων, που προσθέτουν ιδιαίτερη καλλιτεχνική αξία.

Το αντικείμενο του έργου

Το έργο έχει στόχο την πλήρη στατική θωράκιση και αισθητική αποκατάσταση του ναού, με απόλυτο σεβασμό στις αυθεντικές φάσεις του μνημείου και τις αρχές του Χάρτη της Βενετίας.

Περιλαμβάνει:

• Αντιστήριξη θεμελίων με τοίχο οπλισμένου σκυροδέματος και αγκύρια, καθώς και εκτεταμένες τσιμεντενέσεις για σταθεροποίηση του υπεδάφους.

• Στερέωση τοιχοποιιών και θόλων, καθολική ενεμάτωση, ραφές ρωγμών, νέα επιχρίσματα και υγρομόνωση για την αποτροπή υγρασίας.

• Σταθεροποίηση κωδωνοστασίου με πλήρως αναστρέψιμες μεταλλικές επεμβάσεις.

• Καθαρισμό και αποκατάσταση αρχιτεκτονικών στοιχείων, συντήρηση μαρμάρων, αντικατάσταση ξύλινων κουφωμάτων, χρωματισμούς με παραδοσιακό ασβεστοχρώμα και διακριτική εγκατάσταση φωτισμού.

Οι εργασίες είναι σχεδιασμένες ώστε να διασφαλίσουν όχι μόνο την ασφάλεια του κτιρίου αλλά και την αισθητική του αναβάθμιση, ώστε ο ναός να παραμείνει ζωντανός τόπος λατρείας και πολιτιστικής αναφοράς.

Ο ρόλος των εμπλεκομένων

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, ως «Φορέας Υλοποίησης», αναλαμβάνει όλες τις διαδικασίες ωρίμανσης του έργου, δημοπράτησης, επίβλεψης και διαχείρισης χρηματορροών. Η Δημοτική Επιτροπή και το Δημοτικό Συμβούλιο λειτουργούν ως προϊσταμένη αρχή, ενώ η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών θα επιβλέπει την καθημερινή πρόοδο. Ο Ιερός Ναός παραμένει «Κύριος του Έργου», παρέχει στοιχεία, συνεργάζεται στην ενημέρωση του κοινού και διασφαλίζει ότι ο χώρος θα συνεχίσει να λειτουργεί ως λατρευτικός μετά την ολοκλήρωση.

Νομικό και θεσμικό πλαίσιο

Η απόφαση στηρίχθηκε στις διατάξεις του Ν. 3852/2010 («Καλλικράτης»), του Ν. 3463/2006, του Ν. 4555/2018 («Κλεισθένης Ι») και του Ν. 4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις. Ιδιαίτερη μνεία έγινε στην ανάγκη τήρησης των κανόνων διαφάνειας, όπως προβλέπει το πρόγραμμα «Διαύγεια», με ανάρτηση όλων των σχετικών πράξεων στο διαδίκτυο. Η Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης, με δύο εκπροσώπους του Δήμου και έναν του Ναού, θα έχει καθήκοντα συντονισμού, επίλυσης διαφορών και πιστοποίησης των εργασιών. Οι συνεδριάσεις της θα γίνονται τακτικά ή εκτάκτως, ενώ τα πρακτικά θα κοινοποιούνται σε όλα τα μέλη, ενισχύοντας τη λογοδοσία και την εμπιστοσύνη των πολιτών.

Χρηματοδότηση και αναμενόμενα οφέλη

Ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 451.560 ευρώ. Οι πληρωμές θα γίνονται τμηματικά, βάσει πιστοποιημένων εργασιών, διασφαλίζοντας ομαλή ροή υλοποίησης. Το έργο εντάσσεται στον άξονα στρατηγικής «Αποκατάσταση, ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτισμικής κληρονομιάς» του ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου 2021-2027, γεγονός που συνδέει την παρέμβαση με τον ευρύτερο στόχο της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και της ενίσχυσης του πολιτιστικού τουρισμού.

Η αποκατάσταση θα ενισχύσει τη συνοχή της τοπικής κοινότητας, θα δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες για πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκπαιδευτικές επισκέψεις και θα αναβαθμίσει το ιστορικό κέντρο της πόλης.