Στο "φως" σημαντικά ευρήματα

Ολοκληρώθηκε για τη φετινή περίοδο η συστηματική ανασκαφή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στον αρχαιολογικό χώρο του αρχαίου εργαστηρίου γλυπτικής στη θέση Φλόγα Παροικιάς, η οποία πραγματοποιείται υπό τη διεύθυνση της Δρος Σοφίας Δετοράτου.

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, ο χώρος άρχισε να ανασκάπτεται στα μέσα της δεκαετίας του 1980, οπότε και ήρθαν στο φως τρεις κτηριακές ενότητες. Οι εναποθέσεις λατύπης μαρμάρου σε διάφορα σημεία του χώρου και ο σημαντικός αριθμός ημίεργων μαρμάρινων γλυπτών που εντοπίστηκαν αποτελούν τις πρώτες ισχυρές ενδείξεις για τη λειτουργία εργαστηρίου γλυπτικής στη θέση Φλόγα κατά την Ελληνιστική περίοδο.

Α. Παπαδημητρίου: "Αυτά μας έκαναν να πιστέψουμε ότι υπήρχε εκεί ένα εργαστήριο κεραμικής"

Ο αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και μέλος της συστηματικής ανασκαφής, Απόστολος Παπαδημητρίου μίλησε στην "Κοινή Γνώμη" και αναφέρθηκε στην εποχή που άρχισαν οι εργασίες ανασκαφής στην περιοχή της Παροικιάς.

"Πρώτη φορά έγινε ανασκαφή στο σημείο τον Μάιο του 1984 και διήρκησε μέχρι το 1986. Στόχος ήταν να γίνει έρευνα σε ένα σπίτι, ενώ εν συνεχεία απαλλοτριώθηκε ένα οικόπεδο εμβαδού περισσοτέρων από 5000 τ.μ.. Ένα ενδιαφέρον κομμάτι σε αυτή την ιστορία είναι ότι το επώνυμο του ιδιοκτήτη του οικοπέδου ήταν Γλύπτης και μέσα εκεί βρέθηκε το αρχαίο εργαστήριο γλυπτικής για το οποίο συζητάμε. Πρόκειται για ένα μεγάλο οικόπεδο από το οποίο έως τώρα έχει διερευνηθεί το 1/3 του και σε αυτό έχουν βρεθεί τρία διαφορετικά οικοδομικά συγκροτήματα. Αυτό που μας έκανε να πιστέψουμε ότι πρόκειται για εργαστήριο γλυπτικής ήταν ένα πολύ παχύ στρώμα απολεπισμάτων από μάρμαρο και εκατοντάδες ημίεργα γλυπτά, που πρόκειται για γλυπτά που έμειναν στο πρώτο στάδιο, πριν ακόμα αποτυπωθεί στο σύνολό της η φιγούρα. Όλα αυτά μας έκαναν να πιστέψουμε ότι υπήρχε εκεί ένα εργαστήριο κεραμικής. Η ανάπτυξη αυτού του οικοδομικού τετραγώνου φαίνεται ότι είχε ξεκινήσει από τον 4ο αιώνα π.Χ.", τόνισε χαρακτηριστικά.

Γιατί διακόπηκαν οι ανασκαφικές εργασίες για 22 χρόνια

Στη συνέχεια, σε ερώτηση για τη διακοπή των ανασκαφών στο σημείο το 1986 και την επανεκκίνηση τους, ο κ. Παπαδημητρίου επεσήμανε πως "μέχρι το 1986 είχε βρεθεί ένας τοίχος με μήκος 13 μέτρα και ένα δωμάτιο. Το ενδιαφέρον στην πρώτη φάση της ανασκαφικής φάσης ήταν ένας θησαυρός νομισμάτων που βρίσκονται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάρου. Η αρχαιολογική έρευνα στον χώρο ξεκίνησε μετά από 22 χρόνια εκ νέου το έτος 2008, ενώ από το 2013 η ανασκαφή απέκτησε συστηματικό χαρακτήρα από σωστικό που ήταν, αυτός ήταν και ο βασικός λόγος της μεγάλης διακοπής".

Την ίδια στιγμή, ανέφερε ότι "η Δρ Σοφία Δετοράτου συνέχισε να σκάβει την περιοχή και το 2010 και το 2011 και οι νέες έρευνες έχουν φέρει στο φως νέα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, ορισμένα από τα οποία θεμελιώνονται πάνω σε προγενέστερες κατασκευές, γεγονός που τεκμηριώνει τη διαχρονική χρήση του χώρου. Το 2013 η ίδια εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή για το αρχαίο εργαστήριο γλυπτικής και έπειτα ανέλαβε μέχρι σήμερα την ανασκαφή και ανά πέντε χρόνια προσπαθούμε να την αναπτύξουμε. Οι τελευταίες έρευνες συνδέονται με πρωιμότερες φάσεις που χρονολογούνται στα τέλη του 5ου έως και τον 4ο αι. π.Χ. Τα κινητά ευρήματα της πρωϊμότερης εγκατάστασης τεκμηριώνουν την οικιστική χρήση του χώρου κατά την Κλασική περίοδο".

Η συμμετοχή πανεπιστημίων στην ανασκαφή

Όσο για το που φιλοξενούνται τα ευρήματα από την αρχαιολογική έρευνα, σημείωσε ότι "υπάρχει από πέρυσι μία προθήκη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάρου, με τα εκθέματα και με αγγεία που τα συνδέουμε με το αρχαίο εργαστήριο γλυπτικής. Πρόκειται για μαρμάρινα ημίεργα και γλυπτά και μέσα εκεί είναι και το εργαστήριο γλυπτικής. Να πω ότι είναι σημαντική η βοήθεια της μη κερδοσκοπικής εταιρίας του κ. Μαρτίνου, ενώ συμμετέχει και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Αθηνών, από τα οποία έρχονται φοιτητές και ουσιαστικά μαθαίνουν πως γίνεται μία ανασκαφή".

Τι έδειξαν τα νέα ανασκαφικά δεδομένα

Στην ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού, αναφέρεται ότι με βάση τα νεότερα ανασκαφικά δεδομένα, διαπιστώνεται μια ριζική αναδιοργάνωση του χώρου στα τέλη του 3ου με αρχές του 2ου αι. π.Χ. Η εσωτερική διαρρύθμιση των κτηριακών ενοτήτων που έχουν αποκαλυφθεί επιβεβαιώνει τη συνέχιση του οικιστικού χαρακτήρα του χώρου και στην Ελληνιστική περίοδο. Η αποκάλυψη ενός δωματίου με βοτσαλωτό δάπεδο και τμήματα τοιχογραφίας που μιμείται πλάκες ορθομαρμάρωσης, το οποίο και ταυτίζεται με ανδρώνα, ενισχύει την παραπάνω ερμηνεία.

Ωστόσο, το εκτεταμένο στρώμα μαρμάρινης λατύπης που έχει εναποτεθεί στον αίθριο χώρο, υπερκαλύπτοντας τις πρωϊμότερες φάσεις, καθώς και ο μεγάλος αριθμός ημίεργων γλυπτών, τεκμηριώνουν την επιπρόσθετη χρήση του χώρου ως εργαστηρίου γλυπτικής. Οι απορρίψεις και ο εντοπισμός εντός αυτών ευρημάτων όπως πήλινες μήτρες και σφραγίδες, χρωστικές ουσίες, πορφύρες και σκωρίες μετάλλου επιβεβαιώνουν εργαστηριακές δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή και σε μεταγενέστερη περίοδο.

Τι έφερε στο "φως" η φετινή αρχαιολογική έρευνα

Στη φετινή αρχαιολογική έρευνα αποκαλύφθηκαν επιπλέον δωμάτια του οικοδομικού συγκροτήματος οι τοίχοι των οποίων διατηρούνται σε εντυπωσιακό ύψος. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα κινητά ευρήματα μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται ημίεργα μαρμάρινα γλυπτά, κυρίως της Αφροδίτης, πήλινες κεφαλές γυναικείων μορφών, καθώς και πήλινες μήτρες και σφραγίδες, ενώ περισυλλέχθηκε πολύ μεγάλη ποσότητα κεραμικής.

Εκτός από την επιστημονική ομάδα της ανασκαφής, που αποτελείται από τον αρχαιολόγο της ΕΦΑ Κυκλάδων, Απόστολος Παπαδημητρίου και τους αρχαιολόγους Γκαρώνη και Πετρόπουλο, στις έρευνες συμμετείχαν οι αρχαιολόγοι Δ. Φιλιππάκης και Σ. Φραγκέδη, καθώς και οι φοιτητές από τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων Μ. Βασιλάκη, Β. Βασιλειάδου, Δ. Καραθάνο, Δ. Κουτσογιάννη, Σπ. Κουτούβαλη Μέντη, Ι. Μ. Λάμπρου, Κ. Μιέστρι, Αγγ. Νομικού, Γ. Σαβόγλου.

Οι πολύτιμες βοήθειες στην ανασκαφική ομάδα

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση για την φετινή ολοκλήρωση του ανασκαφικού έργου, θερμές ευχαριστίες οφείλονται στο Ίδρυμα Αθανασίου & Μαρίνας Μαρτίνου για τις επί σειρά ετών ευγενικές χορηγίες δίχως τις οποίες δεν θα ήταν δυνατή η συνέχιση του αρχαιολογικού έργου. Ιδιαίτερα πολύτιμη για τις φετινές εργασίες ήταν η συνεισφορά του Δήμου Πάρου με την παραχώρηση καταλυμάτων για τη φιλοξενία των φοιτητών, του Ιερού Προσκυνήματος Εκατονταπυλιανής με την παραχώρηση γευμάτων και του ΚΤΕΛ ΠΑΡΟΥ για τη ελεύθερη μετακίνηση των φοιτητών από τα καταλύματα στον χώρο της ανασκαφής καθημερινά.

Τέλος, ξεχωριστές ευχαριστίες οφείλονται στον δήμαρχο Πάρου, Κώστα Μπιζά, τους αντιδημάρχους, Α. Κάγκανη και Αν. Κασαπίδη καθώς και τους Γ. Καπούτσο, Ι. Μπιζά, τον πρόεδρο των ΚΤΕΛ Πάρου, Γ. Ρούσσο και στον Α. Κονοπισόπουλο.