"Επιτακτική ανάγκη για την προστασία τους"

Απαντήσεις σε ένα θέμα που έχει δημιουργήσει αναστάτωση στην κοινωνία της Νάξου, φθάνοντας μάλιστα και στα έδρανα της Βουλής, έδωσε μέσω της "Κοινής Γνώμης", ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρης Αθανασούλης.

Ο λόγος σχετικά με τη φημολογούμενη μεταφορά των κολοσσικών Κούρων της Νάξου από τη φυσική τους θέση, δηλαδή από το αρχαίο λατομείο, στο Φλεριό Μελάνων.

Σύμφωνα με τον κ. Αθανασούλη δεν υπάρχει σχεδιασμός για τη μεταφορά και των δύο αγαλμάτων, αλλά του ενός, το οποίο θα αντικαταστήσει ένα πιστό αντίγραφό του, όπως άλλωστε συμβαίνει με τα κινητά μνημεία που βρίσκονται σε υπαίθριους χώρους.

Να σημειωθεί ότι το θέμα για τους Κούρους δεν προέκυψε σήμερα, καθώς αυτή η συζήτηση έχει “ανοίξει” από τον Αύγουστο του 2024, όταν ο κ. Αθανασούλης κατά τη διάρκεια ομιλίας του για τη "Νησίδα Μουσείων στο Κάστρο της Νάξου", είχε αναφερθεί στην προσπάθεια μεταφοράς ενός εκ των δύο Κούρων των Μελάνων, στη Νησίδα Μουσείων, λέγοντας μάλιστα, πως στη θέση του θα τεθεί αντίγραφο όπως έχει γίνει στη Δήλο (βλ. μαρμάρινα λιοντάρια), αλλά και στην Ακρόπολη.

"Μεγάλος ο κίνδυνος από τη μη προστασία τους"

"Έχει περάσει ομόφωνα από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, η απόφαση ανάγκης προστασίας των Κούρων. Όπως όλα τα κινητά μνημεία, θα αντιμετωπιστούν και αυτοί, οι οποίοι βρίσκονται σε τυχαίες θέσεις στο λατομείο. Όπως όλα τα κινητά μνημεία που τα βρίσκουμε στην ύπαιθρο, τα προστατεύουμε", δήλωσε στην “Κοινή Γνώμη” για το θέμα, ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

Συμπληρώνοντας τις δηλώσεις του στην εφημερίδα και απαντώντας μάλιστα, σε ερώτηση σχετικά με το σημείο που προβλέπεται να μεταφερθούν, υποστήριξε ότι "δεν θα μεταφερθούν και οι δύο Κούροι, αλλά ο ένας. Συγκεκριμένα, για αυτόν που προβλέπεται η μεταφορά του θα δημιουργηθεί αντίγραφο, ενώ για τον δεύτερο θα δούμε πως θα τον αντιμετωπίσουμε στη θέση που βρίσκεται, σε αυτή τη φάση τουλάχιστον. Η οδηγία είναι να προστατευθούν σε κλειστό περιβάλλον, όπως προβλέπεται για όλα τα κινητά μνημεία".

Ο κ. Αθανασούλης ξεκαθάρισε ότι τα αγάλματα δεν θα απομακρυνθούν από τη Νάξο, αλλά το ένα εκ των δύο, θα μεταφερθεί σε μία μικρή χιλιομετρική απόσταση, από το σημείο που βρίσκονται σήμερα.

"Ο ένας Κούρος θα μεταφερθεί σε ένα σημείο γύρω στα 2 χιλιόμετρα, από το σημείο που βρίσκεται σήμερα", δήλωσε χαρακτηριστικά.

Στην ερώτηση εάν έχουν προβλεφθεί όλα τα μέτρα προφύλαξης για τους συγκεκριμένους δύο κολοσσικούς Κούρους, τόνισε ότι "έχουν προβλεφθεί όλα τα μέτρα προφύλαξης, καθώς έχουν υποστεί μεγάλες φθορές και δεν επιτρέπεται να παραμείνουν εκτεθειμένοι άλλο", υποστηρίζοντας ακόμη ότι δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας για τη μεταφορά του ενός, καθώς μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος από την μη προστασία τους.

"Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος από τη μεταφορά που σχεδιάζεται. Κίνδυνος υπάρχει από την έκθεσή τους στον συγκεκριμένο χώρο, χωρίς προστασία από τις καιρικές συνθήκες", είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι "δεν γνωρίζουμε πότε θα γίνει αυτή η μεταφορά, αφού πρώτα πρέπει να συνταχθούν οι απαιτούμενες ειδικές μελέτες. Δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Επίσης, έχουμε και την αντικατάσταση του Κούρου με αντίγραφο. Όπως ακριβώς έχει γίνει με τις Καρυάτιδες στην Ακρόπολη, στα γλυπτά του Παρθενώνα, στους Λέοντες της Δήλου, στον Ραμσή της Αιγύπτου. Επιβάλλεται να τα προστατέψουμε, διότι έχουμε την ευθύνη απέναντι σε αυτά, με βάση τον αρχαιολογικό νόμο και τις διεθνείς συμβάσεις".

Ερώτηση προς την υπουργό Πολιτισμού

Σε κοινοβουλευτική παρέμβαση, προχώρησε η Κυριακή Μάλαμα, βουλευτής του ΚΙΔΗ, απευθυνόμενη προς την υπουργό Πολιτισμού σε σχέση με το θέμα που έχει προκύψει σχετικά με την μεταφορά των κολοσσικών Κούρων της Νάξου από την φυσική τους θέση.

Όπως επισημαίνει, “η τοπική κοινωνία της Νάξου είναι αναστατωμένη από την σχεδιαζόμενη μετακίνηση των δύο κολοσσικών Κούρων του λατομείου Φλεριού. Πρόκειται για μοναδικά μνημεία, και η σημαντικότητα τους έγκειται και στο γεγονός ότι διατηρούνται στην θέση που αφέθηκαν κατά την αρχαϊκή περίοδο, όταν και κατασκευάστηκαν.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, έχει υπάρξει εισήγηση για μετακίνηση τους, σε σημείο που δεν είναι σαφές ποιο θα μπορούσε να είναι, με δεδομένο το μέγεθος τους, ενώ γίνεται λόγος και για ανάγκη σωστικής μεταχείρισης τους”.

Στο πλαίσιο αυτό η κα. Μάλαμα καλεί την υπουργό Πολιτισμού να καταθέσει στη Βουλή όλες τις μελέτες σε σχέση με τα τεχνικά δεδομένα της μεταφοράς τους, καθώς και τις μελέτες για την εγκατάσταση τους σε στεγασμένο χώρο, τις μελέτες για την αντικατάστασή τους με ακριβή αντίγραφα, καθώς και τις μελέτες για την κατά χώρα συντήρηση τους, οι οποίες δεν προκρίθηκαν, τα πρακτικά της σχετικής συνεδρίασης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

Αντιδράσεις από ΣΥΡΙΖΑ και τοπικούς Συλλόγους

Αντιδράσεις όμως για το συγκεκριμένο ζήτημα έχουν προκύψει και από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και από τοπικούς Συλλόγους, όπως ενδεικτικά τον Σύλλογο Φιλωτιτών Νάξου.

Συγκεκριμένα, η Ο.Μ. Νάξου του ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει αντίθεσή της στην απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για τη μετακίνηση των δύο εμβληματικών Κούρων από το Φλεριό Μελάνων, καταγγέλλοντας την κυβέρνηση για απαξίωση της πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού. Όπως σημειώνει σε ανακοίνωσή της η Οργάνωση Μελών Νάξου, “η μεταφορά των αρχαιολογικών ευρημάτων από το φυσικό τους περιβάλλον, στοχεύει στον συγκεντρωτισμό και την απογύμνωση της υπαίθρου από ζωντανά πολιτιστικά σημεία αναφοράς”.

Την ξεκάθαρη αντίθεσή του στην προτεινόμενη μεταφορά των Κούρων των Μελάνων από τον αρχαιολογικό χώρο του Φλεριού στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου, εκφράζει ο Σύλλογος Φιλωτιτών Νάξου, υπογραμμίζοντας ότι η πολιτιστική κληρονομιά δεν μπορεί να αποσπάται από τον φυσικό της χώρο.

Καλεί μάλιστα τους αρμόδιους φορείς να επανεξετάσουν τη συγκεκριμένη πρόταση και να επενδύσουν στην ανάδειξη των αρχαιολογικών μνημείων στον τόπο τους, υπογραμμίζοντας την ανάγκη συνολικού σχεδιασμού για την προστασία και ανάδειξη των σημαντικών ιστορικών τοποθεσιών της ενδοχώρας της Νάξου, από το Φλεριό έως τη Σπηλιά του Ζα και τον Πύργο του Χειμάρρου.