199 Χρόνια Ερμούπολη 1826 - 2025

Η Ερμούπολη η πρωτεύουσα της Σύρου, γεννήθηκε ουσιαστικά μετά την επανάσταση του 1821, τότε που χιλιάδες πρόσφυγες από Χίο, Μικρά Ασία, Ύδρα, ψαρά, Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλία, Μακεδονία, Θράκη κ.α. βρήκαν σταδιακό καταφύγιο στο υπήνεμο λιμάνι της. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι πρόσφυγες αυτοί κατόρθωσαν να μετατρέψουν την πόλη του Ερμή στο σημαντικότερο εμπορικό λιμάνι της νεοσύστατης τότε Ελλάδας. Η ίδρυση της πόλης το 1826, συμπίπτει με την αρχή και της νεότερης ελληνικής αρχιτεκτονικής. Οι Ερμουπολίτες, εύποροι και καλλιεργημένοι, δίνουν στην πόλη τους μια πνευματική ακτινοβολία, πρωτόγνωρη για την εποχή και την κατάσταση της υπόλοιπης Ελλάδας. Μια πόλη γεμάτη ζωή και μεγαλόπρεπα κτίρια, που δημιουργήθηκε από το μηδέν σε ελάχιστο χρόνο. Αξιοσημείωτες υποδομές με τη χρηματοδότηση ιδιωτικών κεφαλαίων και του Δήμου, εργοστάσια, βιοτεχνίες, ναυτιλιακές εταιρείες, το τελωνείο, το καρνάγιο και το ναυπηγείο, αναδεικνύουν γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Εκατοντάδες πλοία και εμπορεύματα φεύγουν και έρχονται από το λιμάνι. Πολλές χώρες του εξωτερικού προχωρούν στην ίδρυση προξενείων στην Ερμούπολη. Τα μοναδικής αξίας νεοκλασικά κτίρια και μνημεία που κοσμούν σήμερα την Ερμούπολη, μαρτυρούν το μέγεθος της ακμής που γνώρισε η πόλη. Οι εξέχουσες μορφές της πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής του νησιού, όπως ο Δημήτριος Βικέλας, ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ο Γεώργιος Σουρής, ο Εμμανουήλ Μπενάκης και πολλοί άλλοι συμβάλουν στην αναγέννηση του ελληνικού πνεύματος και την πρωτοκαθεδρία της Ερμούπολης και όλης της Σύρου στο οικονομικό, πολιτιστικό και κοινωνικό γίγνεσθαι του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Αυτή είναι με λίγα λόγια η Ερμούπολη. Η Ερμούπολη του Κερδώου και Λόγιου Ερμή που μεγαλούργησε και έκανε γνωστό το νησί της Σύρου στα πέρατα του κόσμου. Οι κάτοικοι το θαύμαζαν και... το θαυμάζουν ιδιαίτερα.

Ίδρυση “Υπό την σκέπην του Ερμού...”

Ήταν 24 Ιουνίου του 1826, στο προαύλιο του νεόδμητου ναού της Μεταμόρφωσης και υπό την προεδρεία του απεσταλμένου της κυβέρνησης Δρόσου Μανσόλα, όταν ο Χιώτης μεγαλέμπορος Λουκάς Ράλλης διατύπωσε την πρόταση να αφιερωθεί η πόλη στον Κερδώο Ερμή.

“Υπό την σκέπην του Ερμού, εφόρου

του εμπορίου συνέστη και προήχθη

η πόλις”, δήλωσε και ομόφωνα η συνέλευση,

“η Κοινή ψηφώ... εξέλεξαν δημογέροντας

κατά τον τρόπο των άλλων επαρχιών

και ούτως εσυστήθη τώρα πρώτον Κοινόν της

νέας ταύτης πόλεως ήτις ωνομάσθη Ερμούπολις”.

“Ερμούπολιν! Ερμούπολιν!”

Φώναξαν όλοι οι δημογέροντες, και μέσα σε λίγα χρόνια συντελέστηκε ένα αστικό θαύμα.

Αρχιτεκτονική

Το στοιχείο που καθηλώνει τα βλέμματα όλων είναι ο περίλαμπρος Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου, που θεμελιώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1848, σε σχέδια του Γ. Μεταξά, και εγκαινιάστηκε επισήμως στις 14 Σεπτεμβρίου 1870. Λίγο Βορειότερα, η συνοικία “Βαπόρια” αποτελεί το πλέον αριστοκρατικό κομμάτι της Ερμούπολης, με δεκάδες νεοκλασικά και αρχοντικά κτίρια να βρίσκονται μέσα στα στενά δρομάκια της. Ορισμένες από τις πιο σημαντικές αρχιτεκτονικές δημιουργίες της πόλης, βρίσκονται και στο κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου, όπου εντυπωσιακά μαυσωλεία αποτελούν κομψοτεχνήματα σπουδαίων Ελλήνων και Ιταλών καλλιτεχνών. Άξιο αναφοράς είναι και το λοιμοκαθαρτήριο, το οποίο χτίστηκε στα 1839-1841 και βρίσκεται στην περιοχή.. τα Λαζαρέτα. Επίσης εξαιρετικά ενδιαφέρουσες είναι και οι οροφογραφίες που υπάρχουν σε δεκάδες αρχοντικά σπίτια της Ερμούπολης, καθώς αποτελούν πραγματικά έργα τέχνης. “Το αρχοντικό που ανήκει πλέον στην οικογένεια Κοή, χρονολογείται από το 1860 και βρίσκεται στην καρδιά της Ερμούπολης, πρωτεύουσα της Σύρου. Υιοθετώντας το πνεύμα του κλασικισμού που επικρατούσε στην Ευρώπη, το αρχοντικό φημίζεται για την οροφογραφία του στην οποία απεικονίζονται 8 από τους θεούς της αρχαίας Ελλάδας. Ο Δίας, ο Ερμής, η Θέμις, ο Απόλλων, η Δήμητρα, η Αθηνά, ο Ποσειδώνας και η Άρτεμις. Και 4 ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης. Ο Ρήγας Φεραίος, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Κωνσταντίνος Κανάρης. Μια ζωγραφιστή ζωοφόρος ολοκληρώνει το έργο, το οποίο επιστέφεται με γείσο που καταλήγει σε κόσμημα γνωστό ως “ιωνικά ωά”.