Ομόφωνα "όχι” στη μετακίνησή τους

Σε έντονο κλίμα, παρουσία κατοίκων, αλλά και εκπροσώπων Πολιτιστικών Συλλόγων, πραγματοποιήθηκε η πολύωρη συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, για το έργο "Συντήρηση και προστασία τριών ημιέργων κούρων αρχαϊκής περιόδου της Νάξου".

Υπό την παρουσία του προϊσταμένου της Εφορίας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, το Σώμα αποφάσισε ομόφωνα στη μη μετακίνηση των Κούρων, αλλά και στη νομική και διοικητική προσφυγή κατά οποιασδήποτε απόφασης που προβλέπει τη μετακίνησή τους, κάνοντας ρητή επίκληση στη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 3225/2014), που χαρακτηρίζει τους Κούρους ως ακίνητα μνημεία.

"Το Υπουργείο Πολιτισμού είναι αυτό που θα αξιολογήσει για το τι πρέπει να γίνει", δήλωσε ο Δημήτρης Αθανασούλης στην "Κοινή Γνώμη", απαντώντας για τι μέλλει γενέσθαι, έπειτα και από την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

Αντίθετη η κοινωνία και τη τοπική αυτοδιοίκηση

Την ώρα που το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) προτείνει την αλλαγή θέσης των αρχαϊκών αυτών μνημείων, η τοπική κοινωνία της Νάξου, αλλά και η αυτοδιοίκηση, συνεχίζει να στηρίζει με σταθερότητα την αντίθεσή της στην πιθανή μεταφορά των Κούρων του Φλεριού. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που υπενθυμίζει ότι πρόκειται για ακίνητα μνημεία, άρρηκτα συνδεδεμένα με τον φυσικό τους χώρο και την ιστορική τους ταυτότητα.

Το θέμα απασχόλησε τη "μαραθώνια" συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων με βασικό θέμα την "Λήψη απόφασης σχετικά με την γνωμοδότηση της μελέτης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, με τίτλο: «Συντήρηση και προστασία τριών ημιέργων κούρων αρχαϊκής περιόδου της Νάξου, Π.Ε. Κυκλάδων".

Το θέμα συζητήθηκε παρουσία πολιτών Νάξου που από νωρίς είχαν γεμίσει ασφυκτικά την αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου, αλλά και Συλλόγων, όπως του πρόεδρου του Πολιτιστικού Συλλόγου Μελάνων Νάξου “Κούρος ο Έλληνας”, αλλά και της πρόεδρος της Τοπικής Επιτροπής της ΕΛΛΕΤ, Νίκη Κεφαλά.

"Η μεταφορά τους κρίνεται αναγκαία λόγω της φθοράς και των αλλοιώσεων"

Τη συζήτηση για αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα το οποίο απασχολεί την τοπική κοινωνία της Νάξου, άνοιξε ο προϊστάμενος της Εφορίας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρης Αθανασούλης, ο οποίος παρουσίασε την εγκεκριμένη επικαιροποιημένη μελέτη από το Υπουργείο Πολιτισμού, η οποία αφορά στη "Συντήρηση και προστασία τριών ημιέργων κούρων αρχαϊκής περιόδου της Νάξου, Π.Ε. Κυκλάδων".

Τοποθετούμενος, όπως είπε, πάνω σε επιστημονικά δεδομένα, τόνισε ότι η Εφορία Κυκλάδων πράττει πάνω σε μία ολιστική διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία περιλαμβάνει ένα πλήθος δράσεων και δεδομένων, υποστηρίζοντας ότι η Νάξος κρατάει την πρωτοκαθεδρία στο πολιτιστικό γίγνεσθαί των νησιών.

"Οι βασικές μας προτεραιότητες βασίζονται στην προστασία του περιβάλλοντος και κυρίως των αρχαιολογικών χώρων", σημείωσε χαρακτηριστικά, παρουσιάζοντας στη συνέχεια τις οκτώ μουσειακές μονάδες που υπάρχουν στη Νάξο, ένας αριθμός, όπως τόνισε, που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην Ελλάδα.

Ο προϊστάμενος της ΕΦΑ Κυκλάδων, Δημήτρης Αθανασούλης παρουσίασε τις προτάσεις της μελέτης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η μεταφορά ενός, αρχικά, εκ των δύο Κούρων των Μελάνων στο υπό ανέγερση Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας (Νησίδα Μουσείων). Ο λόγος της μεταφοράς, όπως προκύπτει από τη μελέτη των συντηρητών, κρίνεται απαραίτητος, όπως ανέφερε κατά την εισήγηση του ο κ. Αθανασούλης, λόγω της φθοράς και των αλλοιώσεων που έχουν υποστεί οι Κούροι από την πολύχρονη έκθεσή τους, ρηγματώσεις, διογκώσεις, αποκρυσταλλώσεις, στον εξωτερικό χώρο και δεδομένης της κλιματικής αλλαγής, αλλά και από τον ανθρωπογενή παράγοντα.

Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου

Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, κατά τη διάρκεια της ομόφωνης απόφασή του, ενώ αναγνώρισε την ανάγκη προστασίας και συντήρησης των μνημείων, τάχθηκε κατά της μεταφοράς των δύο κούρων των Μελάνων, Φλεριού και Φαραγγιού από το φυσικό τους περιβάλλον, στο οποίο βρίσκονται εδώ και 2.700 χρόνια, αποτελώντας, όπως υποστηρίχθηκε, ουσιαστικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη ποιοτικού και πολιτισμικού τουρισμού, ενισχύοντας την ενδοχώρα και τα χωριά και προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία που συνδυάζει την αρχαιολογική ανακάλυψη με τη φυσική ομορφιά της Νάξου.

Πρότεινε δε, την προστασία και την ανάδειξη των δύο κούρων στις Μέλανες Νάξου κατά χώραν, όπως ταιριάζει σε δύο σημαντικά μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, με την κατασκευή είτε μικρής κλίμακας στεγάστρου ή μουσείου επί τόπου.

"Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων τάσσεται υπέρ της συνεργασίας με το Υπουργείο Πολιτισμού μέσω προγραμματικής σύμβασης, προκειμένου για την προστασία και ανάδειξη των κούρων στο φυσικό τους περιβάλλον. Ο Δήμος θα ακολουθήσει οποιαδήποτε διοικητική και δικαστική διαδικασία απαιτηθεί, κατά της υπ’ αρ. πρωτ.: ΥΠΠΟ/Φ47/256524/04-06-2025 απόφασης του Υπουργείου Πολιτισμού, με την οποία εγκρίθηκε η υπ’ αρ. πρωτ. 275/30/05/2025 απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (Κ.Α.Σ.), δεδομένου ότι το Συμβούλιο Επικρατείας, που αποτελεί το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο, με την απόφαση 3225/2014,

έχει κρίνει ότι οι κούροι των Μελάνων, αποτελούν κατά την έννοια του νόμου ακίνητο μνημείο και δεν είναι επιτρεπτή η μετακίνηση τους", αναφέρεται στο σχετικό απόσπασμα της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου.

"Είναι ζήτημα πολιτικό και όχι επιστημονικό"

Σε σχετική επικοινωνία της εφημερίδας με τον προϊστάμενο της Εφορίας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, για το θέμα και πολύ περισσότερο για τη θέση της Υπηρεσίας μετά και από την ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τη μη μετακίνηση των Κούρων, ο κ. Αθανασούλης υποστήριξε ότι υπάρχει μία εγκριθείσα μελέτη και ότι το Υπουργείο Πολιτισμού είναι αρμόδιο να αξιολογήσει την αντίδραση της κοινωνίας της Νάξου.

"Προσωπικά δεν έχω κάτι άλλο να προσθέσω, καθώς δεν είναι δική μου θέση και δεν έχει υπάρξει μια κάποια εξέλιξη. Υπάρχει μία μελέτη η οποία έχει εγκριθεί και η οποία προϋποθέτει και άλλες μελέτες για την υλοποίησή της. Σε αυτό το στάδιο είμαστε και δεν έχουμε αλλάξει κάτι επί αυτού. Επίσης, δεν είναι δική μου αρμοδιότητα να αξιολογήσω την αντίδραση που υπάρχει στην τοπική κοινωνία, αλλά και την ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Θα πάει στο Υπουργείο Πολιτισμού και αυτό θα αξιολογήσει για το τι πρέπει να γίνει. Είναι ζήτημα πολιτικό και όχι επιστημονικό. Εγώ ασχολούμαι με το επιστημονικό κομμάτι", δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Αθανασούλης.