"Παράθυρο" στην αρχιτεκτονική των Κυκλάδων

Το Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας "Δ. Νομικός" ανοίγει σήμερα Παρασκευή τις πόρτες του στο κοινό και συμμετέχει ενεργά στον πανευρωπαϊκό εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ενός θεσμού που καθιερώθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο θεσμός, που θα διαρκέσει έως και την Κυριακή, πραγματοποιείται ταυτόχρονα σε περισσότερες από 40 χώρες και έχει ως στόχο να αναδείξει την κοινή πολιτιστική κληρονομιά των λαών, να ενισχύσει τη σύνδεση των πολιτών με την ιστορία και να δημιουργήσει γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον.

Το φετινό θέμα, "Αρχιτεκτονική Κληρονομιά – Γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον", βρίσκει στο Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας τον ιδανικό χώρο για να αποτυπωθεί. Το μουσείο στεγάζεται στο ιστορικό εργοστάσιο τομάτας της οικογένειας Νομικού, στη Βλυχάδα της Σαντορίνης.

Πρόκειται για έναν εμβληματικό βιομηχανικό χώρο που λειτούργησε από το 1945 μέχρι τη δεκαετία του 1980, τροφοδοτώντας την τοπική κοινωνία με εργασία και παράγοντας προϊόντα που ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο. Σήμερα, ο ίδιος χώρος, ανακαινισμένος και ζωντανός, αφηγείται την ιστορία της βιομηχανικής κληρονομιάς του νησιού και αποτελεί σημείο αναφοράς για τον πολιτιστικό τουρισμό των Κυκλάδων.

Φ. Παπαδοπούλου: "Ο χώρος μας είναι ιδιαίτερος και είναι βασισμένος στην αρχιτεκτονική των Κυκλάδων"

Η Φωτεινή Παπαδοπούλου, μία από τις εργαζόμενες του Μουσείου, που θα συμμετέχει στις δωρεάν ξεναγήσεις, μίλησε στην "Κοινή Γνώμη" για τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς, για το φετινό τους θέμα και την γενικότερη στόχευσή τους.

"Κάθε χρόνο γιορτάζουμε τις Ευρωπαϊκές Μέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που κάθε φορά έρχονται με ένα διαφορετικό θέμα. Φέτος, το θέμα τους είναι η αρχιτεκτονική των κτηρίων, οπότε και εμείς αποφασίσαμε να κάνουμε κάποιες ξεναγήσεις στο κοινό και στους επισκέπτες του μουσείου, επειδή ο χώρος μας είναι ιδιαίτερος και είναι βασισμένος στην αρχιτεκτονική των Κυκλάδων, με τους θόλους, τα σταυροθόλια και λοιπά. Θα κάνουμε μία σύντομη ξενάγηση, μιλώντας για την αρχιτεκτονική του χώρου, τα υλικά που χρησιμοποιούσαν, τις στέρνες που είχαν όχι μόνο τα σπίτια αλλά και οι βιομηχανικοί χώροι όπως ο δικός μας, για το φουγάρο του εργοστασίου και πολλά ακόμα. Οι Ευρωπαϊκές Μέρες είναι μία γιορτή για την πολιτιστική κληρονομιά όλης της Ευρώπης, οπότε και μέσω του Υπουργείου Πολιτισμού γίνεται αυτή η δράση ώστε να ακουστούν περισσότερο κάποιοι χώροι, όπως ο δικός μας", ανέφερε αρχικά.

"Δίνεται η δυνατότητα σε ανθρώπους που είτε δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα, είτε δεν το είχαν σκεφτεί, να επισκεφτούν έναν τέτοιο χώρο"

Στη συνέχεια και σχετικά το πρόγραμμα των ξεναγήσεων που θα πραγματοποιηθούν δωρεάν για το κοινό και τα ψηφιακά εργαλεία που χρησιμοποιεί το Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας "Δ. Νομικός" υπογράμμισε πως "αυτό το Σαββατοκύριακο η είσοδος σε αρχαιολογικούς χώρους και δημόσια μουσεία θα είναι δωρεάν. Οπότε δίνεται η δυνατότητα σε ανθρώπους που είτε δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα, είτε δεν το είχαν σκεφτεί, να επισκεφτούν έναν τέτοιο χώρο. Εμείς δώσαμε επίκεντρο στις αρχιτεκτονικές ξεναγήσεις στον χώρο μας, οι οποίες ξεκινούν σήμερα Παρασκευή και θα πραγματοποιηθούν δωρεάν. Όσο για τα ψηφιακά μας εργαλεία, θα ήθελα να πω ότι αν επισκεφτεί κάποιος τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Μουσείου, θα μπορέσει να δει κάποια βίντεο και συγκεκριμένα τρεις διαφορετικές αναρτήσεις, για το φουγάρο, για τις στέρνες και για τα κτήρια, όπου θα αναφέρονται περισσότερες λεπτομέρειες, για το πως χτίστηκαν και το πως λειτουργούν".

Ξεναγήσεις με ελεύθερη είσοδο

Όπως ανέφερε και η κα Παπαδοπούλου, καθ’ όλη τη διάρκεια του τριημέρου, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε δωρεάν ξεναγήσεις στον χώρο του μουσείου. Οι ξεναγήσεις επικεντρώνονται στην αρχιτεκτονική του παλιού εργοστασίου και στη μοναδική του ταυτότητα ως βιομηχανικού μνημείου.

Οι επισκέπτες θα γνωρίσουν:

• Τη χρήση τοπικών υλικών όπως η θηραϊκή γη και η πέτρα, που προσδίδουν στο εργοστάσιο έναν χαρακτήρα απόλυτα συνδεδεμένο με το περιβάλλον της Σαντορίνης.

• Το εμβληματικό φουγάρο, σήμα κατατεθέν της Βλυχάδας, που αποτέλεσε σύμβολο της βιομηχανικής εποχής του νησιού και αντικείμενο ιδιαίτερης τεχνικής κατασκευής.

• Το υπόγειο σύστημα διαχείρισης νερού, ένα τεχνολογικό επίτευγμα της εποχής, που εξασφάλιζε τη βιώσιμη λειτουργία του εργοστασίου σε έναν τόπο με περιορισμένους υδάτινους πόρους.

• Τη συνολική εικόνα του συγκροτήματος, που ενσωματώνει την ιστορία, την εργασία και τη συλλογική μνήμη των κατοίκων της Σαντορίνης.

Με αυτόν τον τρόπο, οι ξεναγήσεις θα αποτελέσουν μια βιωματική εμπειρία, που συνδέει τον επισκέπτη με την τοπική ιστορία και την αρχιτεκτονική της βιομηχανικής κληρονομιάς.

Ψηφιακές παρουσιάσεις στα κοινωνικά δίκτυα

Παράλληλα, το μουσείο δίνει τη δυνατότητα και σε όσους δεν βρίσκονται στη Σαντορίνη να συμμετάσχουν στον εορτασμό, μέσα από διαδικτυακές παρουσιάσεις στα κοινωνικά του δίκτυα. Στόχος είναι να μοιραστεί με το ευρύτερο κοινό τον πλούτο και τις ιδιαιτερότητες του βιομηχανικού μνημείου, χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας.

Το πρόγραμμα των ψηφιακών παρουσιάσεων περιλαμβάνει:

• Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου: Παρουσίαση της μίας από τις δύο υπόγειες στέρνες του εργοστασίου, που αποκαλύπτεται για πρώτη φορά στο κοινό. Η προβολή της φωτίζει τον τρόπο με τον οποίο το εργοστάσιο αξιοποιούσε και εξοικονομούσε νερό σε ένα άνυδρο περιβάλλον.

• Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου: Εστίαση στο φουγάρο της Βλυχάδας, στο εμβληματικό σημείο αναφοράς του εργοστασίου και στα «μυστικά» της κατασκευής του, τα οποία το καθιστούν μοναδικό στο είδος του.

• Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου: Παρουσίαση του συνολικού κτιριακού συγκροτήματος και της σχέσης του με τα τοπικά υλικά, αναδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο η αρχιτεκτονική αντανακλά την αλληλεπίδραση ανθρώπου και τόπου.

Οι ψηφιακές δράσεις δίνουν τη δυνατότητα στο μουσείο να επεκτείνει το κοινό του πέρα από τα όρια της Σαντορίνης, να ενισχύσει τον διάλογο με τους διαδικτυακούς επισκέπτες και να καταδείξει πως η κληρονομιά μπορεί να είναι προσβάσιμη σε όλους, ανεξάρτητα από τον τόπο όπου βρίσκονται.

Η σημασία της συμμετοχής

Με τη συμμετοχή του στις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς, το Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας "Δ. Νομικός" προβάλλει με συνέπεια τον ρόλο του ως φορέας διατήρησης και ανάδειξης της τοπικής ιστορίας. Ο παλιός βιομηχανικός χώρος δεν αποτελεί απλώς μνημείο του παρελθόντος, αλλά ένα ζωντανό κύτταρο πολιτισμού που φιλοξενεί εκδηλώσεις, εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Έτσι, η φετινή θεματική για την αρχιτεκτονική κληρονομιά, αναδεικνύει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της Σαντορίνης.

Το μουσείο λειτουργεί Τρίτη έως Κυριακή, 10:00–18:00, ενώ για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν στο τηλέφωνο 22860 85141.