Δήμος Ποσειδωνίας

Ποσειδωνία – Ντελλαγκράτσια: Διπλό όνομα για το πανέμορφο Συριανό θέρετρο. Ποσειδωνία το επίσημο. Τόπος λατρείας του Ποσειδώνα στην αρχαιότητα. Ντελλαγκράτσια το επικρατέστερο μέχρι σήμερα από την εκκλησούλα της Παναγίας της Χάριτος (Madona della grazia) από την εποχή των Ενετών. Μαγεύει τον επισκέπτη η ατμόσφαιρα της αρχοντιάς και του πλούτου. Δεν μπορείς να πιστέψεις πως τούτο το ξερονήσι κρύβει σε μια γωνιά του μια μικρή Κηφισιά με μοναδικής αρχιτεκτονικής αρχοντικά με εντυπωσιακό διάκοσμο, αγάλματα και μεγάλα περίτεχνα μπαλκόνια που προβάλλουν μέσα σε πευκόφυτους Κήπους. Στον λόφο της Ντελλαγκράτσιας δεσπόζει η καθολική εκκλησία του Αγ. Πέτρου (1860). Λίγα χρόνια αργότερα το 1871 κτίστηκε η ορθόδοξη εκκλησία του Αγ. Ιωάννη με θαυμάσιο μαρμάρινο τέμπλο, έργο του γλύπτη Γεωργίου Βιτάλη. Οι δυο εκκλησίες απέναντι κοιτάζονται φιλικά. Δύο δόγματα, δύο κοινωνίες αδελφωμένες, ο θεός είναι ένας.

Βάρη:

Το πολυπληθέστερο χωριό της Σύρου με εκτεταμένο αγροτικό οικισμό. Εντυπωσιάζουν τα πολλά θερμοκήπια και τα καλλιεργημένα περιβόλια που κάποτε ήταν ονομαστά για τα πρώιμα ζαρζαβατικά τους. Ο Ανδρέας Φραγκίδης, στο τέλος του 19ου αιώνα έγραψε: “Βάρη, χωρίον πολυπληθές μέσω κοιλάδος ευρείας, πλουσίας και ευφορωτάτης, πλήρες υδάτων, μετά ναού επί λοφίσκου ιδρυμένου, επ’ ονόματι της Παναγίας και εφημερίου Καθολικών, μικρού νεκροταφείου, πλείστων οικογενειών και σχολείου δημοτικού. Έχει ευρείας και πλείστας οδούς διατεμνούσας πολυτρόπως το χωρίον και αποτελεί το κομματικόν έρεισμα των υποψηφίων αρχόντων εκάστοτε εν ταίς αρχαιρεσίας του δήμου των Συρίων, διότι το χωρίον τούτο κέκτηται υπέρ τους 130 δημότας τους.” Μαζί με τη γοητεία της γλώσσας ο Α. Φραγκίδης στην “Ιστορία της Νήσου Σύρου” περιγράφει με γλαφυρό τρόπο την εικόνα του χωριού. Στις αρχές του 21ου αιώνα τα δεδομένα έχουν αλλάξει και ως προς τους δημότες που πλησιάζουν τους 1.000 περίπου, ίσως και ως προς την “πληρότητα” των υδάτων! Ο όρμος της Βάρης, κλειστός και προστατευμένος από τον Βοριά καταλήγει σε μια υπέροχη αμμουδιά. Οι περισσότεροι προϊστορικοί οικισμοί της Σύρου, βρίσκονταν στη νότια πλευρά της Βάρης, στη χερσόνησο Χοντρά. Τα τυχαία ευρήματα στην επιφάνεια του εδάφους, όπως οψιδιανός, αιχμές από βέλη κ.α. μας καλούν να κρίνουμε τον οικισμό αυτόν, σαν οικισμό της νεολιθικής εποχής του Σάλιαγκου (4.000 – 3.000π.χ. περίπου).

Φοίνικας:

Το μεγάλο χωριό με τ’ αλμυρίκια. Ψαράδες κι αγρότες οι μόνιμοι κάτοικοι. Ξεκίνησε ψαροχώρι... κι είναι κωμόπολη πια. Σίγουρο και προστατευμένο αραξοβόλι, ο Όρμος του και καταφύγιο για τις ψαρόβαρκες και τους ταλαιπωρημένους απ’ το Αυγουστιάτικο μελτέμι ιστιοπλόους. Καταφυγή και για τους αρχαίους Φοίνικες που διάλεξαν τον όρμο να καταλαγιάσουν. Σιγά – σιγά έγινε αποικία τους. Σταθμός και κόμβος το απάνεμο λιμάνι του Φοίνικα για τους θαλασσοκράτορες της προϊστορικής εποχής. “... ότι οι Φοίνικες ήλθον εις Σύρον, ουδεμία υπάρχει σήμερον αμφιβολία...” αναφέρει ο Ανδρέας Φραγκίδης, έχοντας τις πηγές του στις μελέτες των Τιμ. Αμπελά, Ιωάννη Σβορώνου και Ε Bunout, Διευθυντή της Γαλλικής Σχολής Αθηνών. “...εις τα νοτιοδυτικά της νήσου κείται ο λιμήν Φοίνικος και Ποσειδείων περιβρέχων παραλίαν, εφ’ ής βεβαίως εύρηνται πολλά λείψανα, μαρτυρούντα την ύπαρξιν παλαιοτάτης πόλεως και ανηκούσης είς χρόνους προ της εισαγωγής των γνωστών ημίν γραμμάτων. Η δε ονομασία Φοίνικας διετηρήθη μέχρις ημών αλώβητος...” Ευτυχώς για τη Σύρο, ο Όμηρος εφύλαξε πολύτιμους στίχους που παρουσιάζουν το νησί όπως το είδε ή όπως άκουσε να μιλούν γι’ αυτό.

Ο Οδυσσέας, τότε επιστρέφει στην Ιθάκη

Τότε συναντά τον πιστό χοιροβοσκό του τον Εύμαιο, ο οποίος τον φιλοξενεί στο σπίτι του, αλλά δεν τον αναγνωρίζει. Ο Οδυσσέας παρακινεί τον Εύμαιο να του διηγηθεί πως βρέθηκε στην Ιθάκη. Η διήγηση του Εύμαιου περιγράφει το νησί της Σύρου. Σε ελεύθερη μετάφραση, σε πεζό λόγο, ο Εύμαιος λέει στον Οδυσσέα: “Υπάρχει μία νήσος Συρίη, αν την έχεις ακούσει, πιο ψηλά από την Ορτυγία 9Δήλος) προς τα δυτικά της. Και δεν είναι μόνο πολυάνθρωπος, αλλά είναι ευδαίμων (αγαθή), έχει καλή και άφθονη βοσκή, έχει και πολλά και καλά πρόβατα, παράγει πολύ κρασί (οινοπληθής) και στάρι πολύ (πολύπυρος). Ο κόσμος της (ο δήμος) ποτέ δεν πεινάει, ούτε προβάλλεται από αρρώστιες. “Στο νησί αυτό, υπάρχουν δύο πόλεις, έλεγαν, και τα πάντα σε αυτές ήταν μοιρασμένα. Και στις δύο πόλεις αυτές βασιλιάς ήταν ο πατέρας μου ο Κτήσιος, γιος του Ορμένου που έμοιαζε με τους αθανάτους”. Ο Εύμαιος εξακολούθησε να διηγείται στον Οδυσσέα πως τον άρπαξαν από τη Σύρο Φοίνικες ναυτικοί. “Σ’ αυτό το νησί ήλθαν άνδρες Φοίνικες ναυτικοί πλεονέκτες και κουβαλούσαν χιλιάδες κοσμήματα στο σκάφος τους. Υπήρχε δε στο σπίτι του πατέρα μου γυναίκα από τη Φοινίκη καλής καταγωγής και πολύτιμη για την οποία γνώριζε. Έπειτα δε κάποιος από αυτούς τη ρώτησε από που ήταν και πως είχε βρεθεί εδώ. Κι εκείνη του φανέρωσε το πατρικό της σπίτι. Και ανέφερε: Πατρίδα μου είναι η πλούσια Σιδών, είμαι δε κόρη του πλούσιου Αρύβαντα. Με άρπαξαν ληστές Τάφιοι ενώ γυρνούσα απ’ το χωράφι και σ’ αυτού του ανθρώπου εδώ το σπίτι μ’ έφεραν και με αγόρασε με βαρύ τίμημα. Η γυναίκα είπε να της ορκιστούν οι ναύτες ότι θα την μεταφέρουν πίσω στην πατρίδα της άβλαφτη, χωρίς να πάθει τίποτα. Ήταν μαζί με το παιδί της. Έπλεαν έξι ημέρες και νύχτες, αλλά την έβδομη η Φοίνισσα τροφός πέθανε. Την έριξαν στη θάλασσα. Ο δε άνεμος και τα κύματα έφεραν το πλοίο στην Ιθάκη όπου ο βασιλιάς Λαέρτης αγόρασε τον βασιλόπαιδο Εύμαιο που ήταν τότε στη Φοινίκη.”