Βιώσιμη ανάπτυξη κάτω από την αυξανόμενη τουριστική πίεση

Μία σημαντική πρωτοβουλία, με φόντο την βιώσιμη ανάπτυξη, εξελίσσεται στην Τήνο, η οποία προκύπτει από τη συνεργασία του εργαστηρίου Τοπικής Νησιωτικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και της Κοι.Ν.Σεπ. το “Μπατίκι”, οι οποίοι οργάνωσαν την πρωτοβουλία και καλούν τον κόσμο να πει τη γνώμη του, αναφέροντας, τον γενικό τίτλο: "Η Τήνος σε υπολογίζει, η γνώμη σου μετράει".

Τι πραγματεύεται η πρωτοβουλία

Η Κοι.Ν.Σεπ. το “Μπατίκι”, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, έχει ξεκινήσει, και ήδη βρίσκεται στην δεύτερη (εκ των τριών φάσεων της), της μελέτης με θέμα  "Προοπτικές βιώσιμης Ανάπτυξης της Τήνου , κάτω από την αυξανόμενη τουριστική πίεση" η οποία πραγματεύεται τη στρατηγική ανάπτυξης της Τήνου. Η δεύτερη αφορά στη συλλογή στοιχείων μέσω ερωτηματολογίων. Η επιτυχία της προσπάθειας και η ολοκλήρωση της μελέτης εξαρτάται από την συμμετοχή όλων (επιχειρήσεων, κατοίκων, τουριστών, παραθεριστών, και εργαζόμενων υπό οποιοδήποτε καθεστώς). Η συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων απαντήσεων στα ερωτηματολόγια τα οποία έχουν ήδη μοιραστεί και συνεχίζουν να μοιράζονται, καθώς και η συμπλήρωση τους ηλεκτρονικά στο link (https://tourismobservatory n.ba.aegean.gr/index.php/erevnes/tinos/) θα βοηθήσει στην σωστή αποτύπωση της εικόνας του νησιού για τις βελτιώσεις που όλοι επιθυμούμε να κάνουμε για τον τόπο μας.

Ο λόγος που γέννησε την ιδέα

Ο συνεχώς αυξανόμενος τουρισμός στην Ελλάδα δημιουργεί έντονα ερωτήματα για τη βιωσιμότητα κυρίως των νησιών. Η Τήνος αλλάζει δραματικά και ραγδαία και αναρωτιέται κανείς  πως  θα  είναι  τα  πράγματα  σε  5-10  χρόνια αν δεν αλλάξει κάτι. Το Εργαστήριο Τοπικής και  Νησιωτικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Αιγαίου σε συνεργασία με την Κοι.Ν.Σεπ. το “Μπατίκι”, έχει ξεκινήσει μια μελέτη με αντικείμενο τις «προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης της Τήνου κάτω από την αυξανόμενη τουριστική πίεση».

Ο στόχος της μελέτης

Η μελέτη στοχεύει, αρχικά να εντοπίσει τα προβλήματα βιωσιμότητας που αντιμετωπίζει το νησί  σήμερα  και  την  άποψη  που  έχουν  γι’  αυτά  οι  κάτοικοι,  οι  επιχειρηματίες  και  οι επισκέπτες/τουρίστες - Έλληνες και ξένοι, με στόχο στη συνέχεια να προτείνει εναλλακτικά σενάρια για την αντιμετώπιση τους μέσα από μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχεδιασμού και με τη συμμετοχή των κατοίκων της Τήνου.

Τι   σημαίνει   όμως   αυτό; Η   έννοια   του  ολοκληρωμένου   σχεδιασμού,   σημαίνει   ότι ανεξάρτητα με το τι σχεδιάζει κάποιος για τον τόπο λαμβάνει υπόψη του τον αντίκτυπο που αυτό  θα  έχει  όχι  μόνο  σε  οικονομικό,  αλλά  και  σε  κοινωνικό  (τις  διάφορες  κοινωνικές ομάδες) και περιβαλλοντικό επίπεδο. Για την καλύτερη δε επιτυχία του σχεδιασμού αυτού είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθεί το μοντέλο συμμετοχικού σχεδιασμού και διακυβέρνησης. Με λίγα λόγια δηλαδή να έχει όχι μόνο την  συναίνεση των πολιτών, αλλά και την άμεση συμμέτοχη τους σε όλες τις φάσεις. Τα δημοκρατικά αυτά μοντέλα αυτοδιοίκησης, δίνουν στους άμεσα ενδιαφερόμενους, αλλά και στους  πολίτες  γενικότερα,  τη  δυνατότητα  να  συμμετέχουν  στη  διαδικασία  λήψης αποφάσεων για  τα  θέματα  που  τους  αφορούν  παρέχοντας  τους  το  πλαίσιο  και  τα κατάλληλα εργαλεία, ενώ εμπεδώνει την αίσθηση ότι όλοι μαζί μπορούμε να λύσουμε προβλήματα  που  φαίνονται  μέχρι  σήμερα  άλυτα  ή  γιατί  απλά  έχουμε  αναθέσει  να  τα λύσουν κάποιοι «άλλοι». 

Η πρώτη φάση μέσα από συνεντέυξεις

Η μελέτη για την Τήνο ξεκίνησε (1η φάση) με τη καταγραφή μέσα από συνεντεύξεις των απόψεων σε ό,τι αφορά στα προβλήματα του τόπου και στη συνέχεια τα τεκμηρίωσε όσο το δυνατόν καλύτερα με υπάρχοντα δεδομένα και πληροφορίες, καθώς και τα συνέδεσε με τις  αιτίες που  τα  δημιουργούν. Η τεκμηρίωση γίνεται κυρίως με δεδομένα που έχουν υπηρεσίες και φορείς (Δήμος, Λιμεναρχείο, Στατιστική Υπηρεσία, Αγροτικός Συνεταιρισμός κλπ). Η φάση αυτή έχει  ολοκληρωθεί και θα παρουσιαστεί στη Τήνο τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Η δεύτερη φάση μέσα από ερωτηματολόγια

Η 2 η φάση, που τρέχει αυτή τη στιγμή, αφορά στην έρευνα μέσα από ερωτηματολόγια για να  μαζευτούν  πρωτογενή  στοιχεία  από  επιχειρήσεις, τουρίστες και παραθεριστές, κατοίκους  και  εργαζόμενους του νησιού. "Το Μπατίκι"  διακινεί τα  ερωτηματολόγια αυτά, αλλά μπορούν οι πολίτες να τα βρουν (πχ.  επιχειρηματίας  και κάτοικος) και στην ηλεκτρονική σελίδα του  Παρατηρητηρίου. Η συμπλήρωση τους μπορεί να γίνει είτε ηλεκτρονικά είτε χειρόγραφα εκτυπώνοντας τα παραδίδοντας τα στη συνέχεια στο "Μπατίκι".

Τα στοιχεία που θα δώσουν τα ερωτηματολόγια (και θα μείνουν εμπιστευτικά) σε συνδυασμό με τα δεδομένα των φορέων που έχουμε ήδη συλλέξει και θα συνεχίσουμε να κάνουμε, θα βοηθήσουν  ώστε να αξιολογηθεί η βιωσιμότητα του νησιού σε  ό,τι  αφορά στην  οικονομική  αποτελεσματικότητα,  τη  κοινωνική  ισορροπία  και  τη  περιβαλλοντική κατάσταση και να προσδιοριστούν οι αιτίες που έχουν δημιουργήσει τη κατάσταση αυτή (αποτύπωμα  δραστηριοτήτων  και  βαθμός  ελκυστικότητας  του  νησιού). Στόχος είναι η δημιουργία μιας  ξεκάθαρης εικόνας, προσδιορίζοντας ποια είναι  να  ισχυρά  σημεία  του νησιού και οι ευκαιρίες του εξωτερικού περιβάλλοντος που  αξίζει να αξιοποιηθούν, αλλά και  ποιες  οι  αδυναμίες  του  που  οφείλουν  να  θεραπευθούν,  καθώς  και  οι  εξωτερικοί κίνδυνοι,  όπως  για  παράδειγμα  η  κλιματική  αλλαγή,  που  πρέπει  να  αντιμετωπιστούν (SWOT Analysis). 

Στην τελευταία φάση το όραμα ανάπτυξης

Στη τελευταία 3η φάση θα γίνει διερεύνηση του οράματος ανάπτυξης του νησιού από τους ίδιους, τους  κατοίκους  του νησιού, μέσα από διατύπωση εναλλακτικών σεναρίων για το μέλλον του και  διαβουλεύσεων.  Η  επιλογή  της  επιθυμητής  πορείας  θα  επιτρέψει  να διαμορφωθούν στρατηγικοί στόχοι και άξονες δράσης για την υλοποίηση του μέσα από το Επιχειρησιακό Σχέδιο του Δήμου, αλλά και παρεμβάσεις σε άλλους αρμόδιους φορείς. Είναι  σημαντικό  να  επισημανθεί  ότι  προκειμένου  τα  στοιχεία  που  θα  παρθούν  να αποτυπώνουν  σωστά  την  εικόνα  της  πραγματικότητας  χρειάζονται  όσο  το  δυνατόν περισσότερα  συμπληρωμένα  ερωτηματολόγια  από  όλες  τις  κατηγορίες.  Συμπληρώνοντας ένα ερωτηματολόγιο, ο κόσμος έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει να φανούν τα προβλήματα και οι δυνάμεις της Τήνου, και στη συνέχεια με την ενεργή  συμμετοχή  στις  ανοιχτές συζητήσεις, να βοηθήσει στην επιλογή του καλύτερου σεναρίου ανάπτυξης του νησιού. Το μέλλον της Τήνου αφορά τους πολίτες περισσότερο από τον καθένα.