“Μία νησίδα πολιτισμού”

Προχωρούν με θετικά βήματα, οι διαδικασίες για την ένταξη του φάρου «Τουρλίτη» στον Κατάλογο των Μνημείων της UNESCO, με το Υπουργείο Πολιτισμού και τις αρμόδιες υπηρεσίες, να προσφέρουν την καθοδήγησή τους, για την ανάδειξη του μοναδικού αυτού μνημείου στον κόσμο.

Οι ενέργειες για την προώθηση του θέματος ξεκίνησαν από τον περασμένο Φεβρουάριο, σε συνεργασία του Δήμου Άνδρου με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, προκειμένου ο ανεκτίμητης πολιτιστικής και ιστορικής αξίας φάρος να συμπεριληφθεί στον Κατάλογο της UNESCO. Πλέον, αναμένεται κατάλληλη κατεύθυνση από το ΥΠ.ΠΟ. και τις αρμόδιες υπηρεσίες για τη συγκρότηση ενός στοιχειοθετημένου και ολοκληρωμένου φακέλου.

Ο «Τουρλίτης» αποτελεί σύμβολο της μακρόχρονης ναυτικής παράδοσης και της ιστορίας της Άνδρου, ενώ εκτός από την ανεκτίμητη αισθητική και πολιτιστική του αξία, ξεχωρίζει γιατί είναι ο πρώτος «αυτόματος» φάρος της Ελλάδας και ο μοναδικός στον κόσμο κτισμένος πάνω σε βράχο μέσα στη θάλασσα.

Σε εξέλιξη η διαδικασία έγκρισης του αιτήματος

Μιλώντας στην εφημερίδα, η υπεύθυνη για τον τομέα του πολιτισμού και πρόεδρος του ΝΠΔΔ Κοινωνικής Προστασίας, Πολιτισμού και Αθλητισμού του Δήμου Άνδρου, δημοτική σύμβουλος, κ. Αθηνά Τσατσομοίρου, σημείωσε, πως η ιδέα προήλθε από μία συζήτηση, που είχε η ίδια με τα παιδιά της, αναφορικά με την ιστορική και πολιτιστική αξία του Τουρλίτη, με αφορμή της επιλογής του ως έναν εκ των δέκα κορυφαίων φάρων στον κόσμο.

Αφού υπήρξε η αρχική ιδέα, η κ. Τσατσομοίρου υποστήριξε, ότι “ήρθα σε επικοινωνία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, μίλησα με στελέχη, τα οποία είχαν επισκεφτεί την Άνδρο, σχετικά με το θέμα της ένταξης του Κοιμητηρίου της Χώρας Άνδρου στην Πολιτιστική Διαδρομή των Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων. [...] Μου είπαν, ότι η διαδικασία ξεκινά από το Υπουργείο, όπ ου λαμβάνει την πρώτη έγκριση και στη συνέχεια θα ακολουθήσει η όποια άλλη διαδικασία”.

Ως εκ τούτου, “εμείς έχουμε στείλει σχετική επιστολή στο Υπουργείο, για την ένταξη του Φάρου Τουρλίτη στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, καθώς επίσης στην Υπηρεσία Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων”.

Όπως επεσήμανε η κ. Τσατσομοίρου, “από το Υπουργείο μας ενημέρωσαν, ότι η επιστολή μας προωθήθηκε και διαβάστηκε από την Υπουργό, κ. Μυρσίνη Ζορμπά, η οποία φάνηκε θετική στο αίτημα και διαβιβάστηκε στη συνέχεια στην Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Αττικής, Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και Κυκλάδων. Όπως μας είπαν, το αίτημα βρίσκεται στα χέρια τους και δεν έχει απορριφθεί, κάτι που θα μπορούσε να έχει συμβεί άμεσα. Στην περίπτωση που υπάρχει δυνατότητα εξέλιξης, θα ειδοποιηθούμε, σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβούμε”.

Σύμφωνα με την υπεύθυνη για τα θέματα πολιτισμού του Δήμου Άνδρου, “εμείς στην ουσία, με την επιστολή μας, ζητάμε τη συνδρομή και την καθοδήγησή τους, ώστε να μας ενημερώσουν, σχετικά με τις περαιτέρω διαδικασίες, στις οποίες θα προβεί ο Δήμος, προκειμένου να ολοκληρωθεί ο φάκελος για κατάθεση στην UNESCO.

Μνημείο ιστορικής, ναυτικής και συναισθηματικής αξίας

Σχετικά με το μνημείο, η κ. Τσατσομοίρου τόνισε, πως “θεωρώ, ότι δεν είναι μόνο ο φάρος, ο οποίος λειτουργούσε προκειμένου να σηματοδοτήσει κάποιες στεριές, για να βοηθήσει τη ναυσιπλοΐα. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό. Αποτελεί σύμβολο ναυτικής παράδοσης και ιστορίας της Άνδρου”.

Μάλιστα υποστήριξε, πως στην περίπτωση, που από το Υπουργείο υπάρξει πρόταση, ο φάκελος προς κατάθεση να μην περιοριστεί στο φάρο, καθώς τα μνημεία που εντάσσονται στον κατάλογο της UNESCO οφείλουν να είναι επισκέψιμα και η πρόσβαση στο φάρο γίνεται μόνο μέσω πλωτού σκάφους, “ως επόμενη κίνηση, θα είναι να επιχειρήσουμε να εντάξουμε, μαζί με το φάρο Τουρλίτη, το Ναυτικό Μουσείο, που βρίσκεται ακριβώς πίσω του και την πλατεία του Αφανούς Ναύτη. Θα μπορούσε όλο αυτό να ενταχθεί συνολικά, ως μνημείο για τη ναυτοσύνη και τη μακρόχρονη ναυτική παράδοση στην ιστορία του νησιού”.

Περιαιτέρω, η κ. Τσατσομοίρου αναφέρθηκε και στην αρχιτεκτονική αξία του Τουρλίτη, αφού “η αισθητική του αξία είναι επίσης πολύ μεγάλη. Είναι ο μοναδικός φάρος στον κόσμο, που είναι κτισμένος πάνω σε ένα κομμάτι βράχου, που περιβάλλεται από θάλασσα. Δεν υπάρχει κάπου αλλού αυτό. Κατασκευάστηκε το 1887 και βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το Ενετικό Κάστρο, το Ναυτικό Μουσείο και την πλατεία. Όλο αυτό το κομμάτι, πρόκειται για μία νησίδα πολιτισμού”.

“Αυτός ο βράχος, πάνω στον οποίο έχει κτιστεί ο φάρος Τουρλίτης, έχει “σμιλευτεί” μέσα σε χιλιάδες χρόνια διάβρωσης από τη θάλασσα και αποτελεί το τελευταίο κομμάτι ξηράς της χερσονήσου και ως εκ τούτου ήταν και ιδανική τοποθεσία για την τοποθέτηση ενός φάρου. Εκτός της πέτρινης βάσης του, υπάρχει μία σκαλισμένη πέτρινη σκάλα, γύρω από το βράχο, που ξετυλίγεται από πάνω προς τα κάτω”, υπογράμμισε.

Μάλιστα, όπως σχολίασε, “μόνο και μόνο από μία φωτογραφία, ο επισκέπτης βλέπει κάτι εξαιρετικό, που τον κάνει να επιθυμεί να πάει να το δει από κοντά, να το θαυμάσει. Η όψη του συγκινεί”, αναφέροντας, ότι για πολλούς ανθρώπους της Άνδρου, ο Τουρλίτης έχει συναισθηματική αξία, “πλεγμένη” με την παιδική αθωότητα, αφού τα παλαιότερα χρόνια, τα παιδιά και οι έφηβοι Ανδριώτες, που απολάμβαναν το καλοκαιρινό τους κολύμπι στην παραλία κάτω από το Ενετικό Κάστρο, είχαν ως στόχο να κολυμπήσουν έως τον Τουρλίτη.

Σημαντική η ένταξη και για το μέλλον του φάρου

Επανερχόμενη στο θέμα της διαμόρφωσης ενός φακέλου πρότασης, για την ένταξη του φάρου στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, η κ. Τσατσομοίρου τόνισε, πως θα ωφελήσει, πέραν από την αναγνώριση της αξίας του και στη συντήρησή του. “Κάθε μνημείο που χαρακτηρίζεται από τον Οργανισμό, σίγουρα χρηματοδοτείται μετά η συντήρησή του, την αναλαμβάνει η UNESCO. Πριν από μερικά χρόνια και συγκεκριμένα το 1994, ο φάρος είχε επισκευαστεί χάρη στην ευγενική χορηγία της οικογένειας Γουλανδρή, διότι είχε σχεδόν καταστραφεί. Ωστόσο, αν και μέχρι στιγμής ο φάρος δεν αντιμετωπίζει προβλήματα, θα πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα, καθώς η θάλασσα αποτελεί πάντοτε παράγοντα επικινδυνότητας. Σαφώς θα πρέπει κάποια στιγμή να γίνει και πάλι εκτεταμένη συντήρηση και ελπίζουμε η προσπάθειά μας να ευοδώσει, ώστε να υπάρχει η χρηματοδότηση για αυτές τις εργασίες”.

Σημειώνεται, ότι ο φάρος Τουρλίτης ανήκει στη δικαιοδοσία της Υπηρεσίας Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού.

Κλείνοντας, η κ. Τσατσομοίρου τόνισε, πως από την πλευρά του Δήμου Άνδρου θα γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να ενταχθεί ο Τουρλίτης, είτε μεμονωμένα, είτε ως μέρος των σημαντικών, για τη ναυτική κληρονομιά της Άνδρου σημείων, ήτοι το Ναυτικό Μουσείο, το Ενετικό Κάστρο και η πλατεία Αφανούς Ναύτη, στον κατάλογο της UNESCO.