“Πληγωμένα” από την πανδημία τα δημοτικά ταμεία

Ιδιαίτερα μεγάλος είναι ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας που έχουν να αντιμετωπίσουν οι νησιωτικοί Δήμοι, παρά τις κρατικές επιχορηγήσεις, γεγονός που ενδεχομένως να αποτυπωθεί έντονα στους προϋπολογισμούς και τα τεχνικά προγράμματα για το επόμενο οικονομικό έτος.

Ένα τεράστιο μέρος των δράσεων και ενεργειών, για την αντιμετώπιση της πανδημίας έχουν επωμιστεί οι ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, με την παροχή μασκών, αντισηπτικών, γαντιών, τη συνεχή διενέργεια απολυμάνσεων, την πρόσληψη επιπλέον προσωπικού για τις ανάγκες της πρόληψης της διάδοσης, την προμήθεια διάφανων διαχωριστικών πάνελ για την ενίσχυση της ασφάλειας του προσωπικού, την προμήθεια ηλεκτρονικών εργαλείων για τη διευκόλυνση της τηλε-εργασίας κλπ.

Ταυτόχρονα όμως, οι νησιωτικοί Δήμοι και δη οι τουριστικότεροι εξ αυτών, οι οποίοι αντλούν μεγάλο μέρος των εσόδων τους από τις τουριστικές δραστηριότητες, αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα μεγάλες απώλειες εσόδων από τα δημοτικά τέλη. Παράλληλα, δεν ήταν λίγοι οι Δήμοι που από ίδιους πόρους ενίσχυσαν τις υγειονομικές δομές των νησιών τους, στο πλαίσιο της θωράκισής τους απέναντι στην πανδημία.

Τα διαφυγόντα κέρδη, αλλά και τη συνέχιση των επιπλέον δράσεων που απαιτεί η αντιμετώπιση του covid-19 καλούνται πλέον να προϋπολογίσουν στα σχέδια π/ϋ για το οικονομικό έτος του 2021, με τους Δημάρχους να σημειώνουν, ότι προκειμένου να υπάρξει ισορροπία, απαιτούνται και αντίστοιχες περικοπές, καθώς παρά το γεγονός, ότι υπάρχει επιχορήγηση από το κράτος των δαπανών που σχετίζονται με την πανδημία, δεν καλύπτονται οι απώλειες στα δημοτικά ταμεία στο σύνολό τους.

Επιχορήγηση μόλις για 9 Δήμους των Κυκλάδων

Μόλις την Παρασκευή, ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών η δεύτερη φάση της κρατικής επιχορήγησης προς τους Δήμους, για την κάλυψη έκτακτων και επιτακτικών αναγκών που προκλήθηκαν από την πανδημία του Covid-19.

Αντίθετα με τις εξαγγελίες σε κυβερνητικό επίπεδο για επιχορήγηση με 60 εκ. ευρώ, η δεύτερη δόση της έκτακτης βοήθειας προς τους Δήμους ανήλθε συνολικά σε 40 εκατομμύρια ευρώ, αφήνοντας “εκτός”, περίπου τα 2/3 των ΟΤΑ α’ βαθμού, καθώς κατανεμήθηκε σε 119 εκ των 332 Δήμων της χώρας, με στόχο την κάλυψη εκτάκτων και επιτακτικών αναγκών που προκλήθηκαν από την πανδημία του Covid-19, καθώς και για την ενίσχυση της ρευστότητάς τους, λόγω της μείωσης των εσόδων τους, ως απόρροια των περιοριστικών μέτρων που έχουν επιβληθεί.

Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη δόση της βοήθειας, ύψους 75 εκατ. ευρώ, δόθηκε τον Μάιο, με οριζόντια κατανομής και στους 332 Δήμους της χώρας, ωστόσο η β’ δόση δεν κάλυψε τους Δήμους όλης της επικράτειας, με αποτέλεσμα να προκληθούν αντιδράσεις στους Δήμους που έμειναν εκτός της λίστας του ΥΠΕΣ, καθώς καλούνται να καλύψουν από ίδιους πόρους όλες τις επιπλέον δαπάνες, που φυσικά δεν είχαν προϋπολογιστεί.

Όσον αφορά στις Κυκλάδες, επιχορηγήθηκαν στη β’ φάση μόνον εννέα Δήμοι. Πιο συγκεκριμένα, ο Δήμος Αντιπάρου έλαβε 41.209,92 ευρώ, ο Δήμος Θήρας 647.323,12 ευρώ, ο Δήμος Ιητών 83.472,86 ευρώ, ο Δήμος Μήλου 50.466,60 ευρώ, ο Δήμος Μυκόνου 682.388,84 ευρώ, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων 283.987,20 ευρώ, ο Δήμος Πάρου 303.465,56 ευρώ, ο Δήμος Σίφνου 24.086,09 ευρώ και τέλος ο Δήμος Τήνου 123.140,18 ευρώ.

Αναγκαστικές οι μειώσεις στο τεχνικό πρόγραμμα

Οι επιπτώσεις στα ταμεία των Δήμων δεν αφορούν μόνο στις δαπάνες για αναλώσιμα και διενέργεια απολυμάνσεων, αλλά κυρίως στην απώλεια σημαντικού μέρους εσόδων, από τα δημοτικά τέλη.

Όπως εξήγησε ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης, κ. Νίκος Λειβαδάρας, «όσον αφορά στα αναλώσιμα, όπως είναι οι μάσκες, τα αντισηπτικά, τα γάντια κλπ, ναι, τα έξοδα είναι καλυμμένα από τις κρατικές επιχορηγήσεις». Εντούτοις, σύμφωνα με το Δήμαρχο, «το μεγάλο ζήτημα είναι, ότι λόγω της πανδημίας τα δημοτικά τέλη μειώθηκαν, ενώ μειώθηκαν σε αρκετές περιπτώσεις και τα τετραγωνικά των παραχωρήσεων για τραπεζοκαθίσματα, ομπρέλες και ξαπλώστρες. Όπως έχει αναφερθεί και στο Δημοτικό Συμβούλιο, το αποτέλεσμα για το Δήμο μας ήταν, ότι είχαμε απώλεια περί τα 600.000 ευρώ, για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο».

Σύμφωνα με τον κ. Λειβαδάρα, παρά το γεγονός, ότι καλύπτεται μέρος των δαπανών των Δήμων μέσω των επιχορηγήσεων, η ενίσχυση του πρώτου βαθμού της αυτοδιοίκησης για αυτά τα διαφυγόντα κέρδη, θα πρέπει να είναι άλλου είδους.

Τόνισε δε, πως η μείωση αυτή στα έσοδα του Δήμου θα έχει αντίκτυπο στις προγραμματιζόμενες δράσεις του για το επόμενο διάστημα. «Προκειμένου να αντισταθμίσεις τις απώλειες εσόδων, αναγκαστικά μειώνεις το τεχνικό πρόγραμμα. “Κόβουμε” έργα, για να μπορέσουμε να αντισταθμίσουμε τις επιπτώσεις. Δεν μπορούμε να κόψουμε από λειτουργικά έξοδα, όπως για παράδειγμα οι μισθοδοσία των υπαλλήλων, ούτε από τα έσοδα των ανταποδοτικών, ούτε από άλλες λειτουργικές δαπάνες. Άρα αναγκαστικά περικόπτεται το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου».

Όπως σημείωσε ο κ. Λειβαδάρας, το σημαντικό αυτό πρόβλημα συζητείται έντονα και μέσα στα συλλογικά όργανα των ΟΤΑ, όπως η Περιφερειακή Ένωση Δήμων (ΠΕΔ) Νοτίου Αιγαίου και η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), ενώ δεν αποκλείεται να αποφασιστεί η άσκηση πιέσεων για την περαιτέρω ενίσχυση των Δήμων από το κράτος, δεδομένων των σημαντικών επιβαρύνσεων που έχουν υποστεί.

Ο Δήμαρχος Σύρου – Ερμούπολης τόνισε, πως οι απώλειες ήταν ιδιαίτερα μεγάλες για αμιγώς τουριστικά νησιά, όπου το μεγαλύτερο μέρος των προϋπολογισμένων εσόδων προέρχεται από είσπραξη τελών από μισθώσεις χώρων για τραπεζοκαθίσματα και ομπρέλες στις παραλίες. Από αυτής της άποψης, όπως εξήγησε, ο Δήμος, δεδομένου ότι σε γενικό πλαίσιο δεν επαφίεται σε υπερβολικά μεγάλο ποσοστό στον τουρισμό για τα έσοδά του, ενδεχομένως παρουσιάζει καλύτερη εικόνα, όσον αφορά στις απώλειες, σε σχέση με άλλους, πολύ περισσότερο τουριστικούς Δήμους.

Ξεκίνησαν ήδη οι “γενναίες περικοπές”

Ένας εκ των αμιγώς τουριστικών Δήμων των Κυκλάδων είναι και ο Δήμος Μυκόνου, ο οποίος, σύμφωνα με το Δήμαρχο, κ. Κωνσταντίνο Κουκά, απώλεσε έσοδα ύψους περίπου 2 εκατομμυρίων ευρώ, στη διάρκεια της πανδημίας, γεγονός όμως που δεν απέτρεψε τη διενέργεια κοινωνικών δράσεων και δράσεων πρόληψης για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως και δράσεις για την ενίσχυση του Κέντρου Υγείας.

Ο Δήμος Μυκόνου ήταν μέσα στη λίστα των Δήμων που επιχορηγήθηκαν κατά τη β’ δόση της έκτακτης βοήθειας του ΥΠΕΣ. Όπως σημείωσε ο Δήμαρχος, «ο Υπουργός Εσωτερικών επιχορήγησε για δαπάνες που έχουν κάνει και εν μέρει για τα διαφυγόντα κέρδη τους. Μία απόφαση την οποία προσωπικά τη χαιρέτισα για την αντιμετώπιση του Δήμου της Μυκόνου, όπως και της Σαντορίνης, καθώς απαντά στην πραγματική αναλογία των δαπανών».

Μάλιστα όπως εξήγησε, ο ίδιος πραγματοποίησε και παρέμβαση προς το Υπουργείο Εσωτερικών, αναλύοντας τα σημαντικότατα έσοδα που απώλεσε ο Δήμος, προκειμένου να καταστεί σαφές, ότι ο Δήμος Μυκόνου, όντας ένας αμιγώς τουριστικώς Δήμος, με δεδομένες τις φετινές συνθήκες, βγήκε αρκετά εκτός των προϋπολογισμένων εσόδων του.

Συνεχίζοντας, επεσήμανε, ότι «φυσικά λάβαμε ένα μεγάλο ποσόν, αλλά δεν έχει καμία σχέση με τα διαφυγόντα κέρδη μας, τα οποία τα υπολογίζουμε σε πάνω από 2 εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο ήταν πολύ κοντά στο ύψος των δαπανών τις οποίες αναλάβαμε. Έχουν γίνει δαπάνες ύψους 560.000 ευρώ από το Δήμο καθώς στην πανδημία αυτή κληθήκαμε να καλύψουμε κάποιες ανάγκες οι οποίες δεν ήταν μέσα στον ετήσιο προγραμματισμό μας, όπως ήταν η πρωτοβουλία “Δίχτυ Αγάπης”. Επιδοτήσαμε πολύ πιο γενναία το Κέντρο Υγείας Μυκόνου, κάτι που μας επιτρέπει η νομοθεσία, ωστόσο αυτή τη φορά ήταν από τις υψηλότερες προτεραιότητες, ενώ αγοράσαμε και δωρίσαμε τον μοριακό αναλυτή του Κ.Υ. Μυκόνου. Επίσης, προσλάβαμε επιπλέον προσωπικό για την καθαριότητα, αγοράσαμε διάφορα μηχανήματα για τη διενέργεια απολυμάνσεων, προμηθευτήκαμε διαχωριστικά πάνελ για τα γραφεία των υπαλλήλων των δημοτικών υπηρεσιών, όπως και αναλώσιμα μάσκες, γάντια, αντισηπτικά κλπ».

Για το Δήμαρχο Μυκόνου οι δαπάνες αυτές που αφορούν στην ενίσχυση της ασφάλειας αποτελούν αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα, ενώ τόνισε πως συνεχίζονται και οι δαπάνες για την τηλε-εργασία και τηλε-εξυπηρέτηση των πολιτών, όπως ενδεικτικά η προμήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών για τηλε-εργασία στο Δήμο και τις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου μέσω ίντερνετ, αλλά και η προμήθεια ενός ηλεκτρονικού σταθμού αυτόματης εξυπηρέτησης πολιτών (e- ΚΕΠ), ο οποίος εγκαταστάθηκε και ξεκίνησε τη λειτουργία του στην Άνω Μερά.

Σύμφωνα με τον κ. Κουκά, ήδη έχουν εγκριθεί δύο αναμορφώσεις του προϋπολογισμού του οικ. έτους 2020, όπου υπήρξαν «γενναίες», όπως τις χαρακτήρισε, περικοπές δαπανών, οι οποίες προέκυψαν από το τεχνικό πρόγραμμα. «Θα πρέπει να καταλάβουν πλέον και οι πολίτες, ότι οι Δήμοι δεν είναι πλέον αυτό που είχαν συνηθίσει να είναι. Δεν μπορούν να τα κάνουν όλα οι Δήμοι. Ο κάθε Δήμος μπορεί να ξοδεύει, όσο εισπράττει. Όσο δεν εισπράττει, δεν μπορεί φυσικά να ξοδέψει».

«Αν οι απώλειες δεν καλυφθούν με επιχορηγήσεις θα υπάρξει αντίκτυπος»

Ένας ακόμη Δήμος, ο οποίος “είδε” σημαντικές απώλειες στα έσοδα ήταν και αυτός της Πάρου, με το Δήμαρχο, κ. Μάρκο Κωβαίο, να εξηγεί, ότι επιπλέον των μειωμένων τελών, υπάρχει πρόβλημα και όσον αφορά στην εισπραξιμότητα, καθώς όσο περισσότερο επιβαρύνονται οι επιχειρήσεις, τόσο θα δυσκολεύονται στην καταβολή, ακόμη και των μειωμένων υποχρεώσεών τους προς το Δήμο. Επιπλέον, ο κ. Κωβαίος αναφέρθηκε και στα μειωμένα τέλη παρεπιδημούντων, λόγω της μειωμένης τουριστικής κίνησης για τη φετινή σεζόν, η οποία ξεκίνησε ουσιαστικά από την 1η Ιουλίου και ιδιαίτερα για την περίπτωση της Πάρου “διακόπηκε” σχεδόν απότομα στις 14 Αυγούστου, όταν και ανακοινώθηκαν τα αυστηρότερα μέτρα τοπικού χαρακτήρα από τη Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας, έχοντας ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών να αποχωρήσουν εσπευσμένα από το νησί ή να ακυρώσουν τις προγραμματισμένες κρατήσεις τους.

«Εισπράξαμε από την μίσθωση των παραλιών το 40% του μισθώματος. Επίσης οι επιχειρηματίες είχαν τη δυνατότητα να πληρώσουν μειωμένα τέλη για τα τραπεζοκαθίσματα κατά 50%. Αυτά οδήγησαν σε σημαντική μείωση των εσόδων του Δήμου από τα τέλη. Επιπλέον, είχαμε σημαντική μείωση από το φόρο παρεπιδημούντων, εφόσον οι επιχειρήσεις είχαν μειωμένο τζίρο και εκ των πραγμάτων εμείς εισπράττουμε λιγότερα χρήματα», ανέφερε ο Δήμαρχος Πάρου, υποστηρίζοντας, ότι «ενδεχομένως να έχουμε κάποια αύξηση στην είσπραξη των ανταποδοτικών καθώς αρκετοί επαγγελματίες επέλεξαν αντί της μείωσης 50% των τελών, την αύξηση 50% του χώρου για τα τραπεζοκαθίσματά τους».

Όπως υποστήριξε, λόγω των μειωμένων εσόδων και της πρόβλεψης για αντίστοιχες ενέργειες και μέσα στον επόμενο χρόνο, «θα εξετάσουμε τους κωδικούς μας και θα προσαρμόσουμε τον προγραμματισμό μας, ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής. Ο Δήμος Πάρου είναι πλεονασματικός, οπότε ενδεχομένως να αντλήσουμε από τα αποθεματικά μας». Παρ’ όλα αυτά υπογράμμισε, ότι «σίγουρα θα μειωθούν οι δράσεις. Αν οι απώλειές μας δεν καλυφθούν από κρατικές επιχορηγήσεις, αυτό θα έχει αντίκτυπο».

Όπως υπογράμμισε, «είναι γεγονός, ότι τα έσοδα των Δήμων θα είναι λιγότερα και αυτό θα φανεί και στον προϋπολογισμό για το επόμενο έτος. Κάθε Δήμος θα διαχειριστεί τα χρήματα τα οποία διαθέτει, σύμφωνα με τις προτεραιότητες που θέτει. Ο Δήμος Πάρου θα δώσει προτεραιότητα στην κοινωνική του πολιτική, για τις ανάγκες του κάθε πολίτη, καθώς αυτή τη στιγμή χρειαζόμαστε δομές, που να μπορούν να στηρίξουν την “επόμενη μέρα”, αλλά οφείλουμε να δούμε περισσότερο ανθρωπιστικά την επόμενη χρονιά».

«Δύσκολη η παρούσα συγκυρία»

Ο Δήμος Κέας αποτελεί έναν από τους μικρότερους Δήμους των Κυκλάδων, που ωστόσο δεν περιλαμβάνεται μέσα στη λίστα του Υπουργείου, για τη β’ φάση της κρατικής επιχορήγησης.

«Με έκπληξη είδαμε ότι δεν είμαστε μέσα στα νησιά που θα λάβουν δεύτερη δόση επιχορήγησης των δαπανών τους για την αντιμετώπιση της πανδημίας», σημειώνει η Δήμαρχος Κέας, κ. Ειρήνη Βελισσαροπούλου. Όπως εξηγεί, «παρ’ όλα αυτά έχουμε κάνει αρκετές δαπάνες ως Δήμος».

Ιδιαίτερα μετά και την επιβεβαίωση κρούσματος στο νησί «επιδοθήκαμε σε απολύμανση των σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως και του Κέντρου Υγείας μας. Από την αρχή έχουμε σταθεί στην ενίσχυση της υγείας προσπαθώντας να βοηθήσουμε μέσα από δικές μας δαπάνες, ώστε να απαλύνουμε κατά το δυνατόν το πρόβλημα. Τόσο με προσλήψεις συμβασιούχων για την καθαριότητα των σχολικών μονάδων, όπως μας δόθηκε η δυνατότητα να κάνουμε, όσο και με την προμήθεια μασκών και αντισηπτικών για τα παιδιά και βέβαια τις απολυμάνσεις στους κοινόχρηστους χώρους ευθύνης του Δήμου που έχουμε πραγματοποιήσει όλο αυτό το διάστημα».

Όπως τονίζει η Δήμαρχος Κέας, «σίγουρα τα έξοδα που έχουμε κάνει είναι πάρα πολλά και το επόμενο διάστημα θα κληθούμε να κάνουμε ακόμη περισσότερα. Θα πρέπει να υπάρξουν οι αντίστοιχες επιχορηγήσεις και πιστώσεις και προς εμάς». Επιπλέον, αναφέρει και εκείνη, πως «και τα έσοδά μας φέτος είναι αρκετά λιγότερα. Είναι πολύ δύσκολη η παρούσα συγκυρία».

Παράλληλα η κ. Βελισσαροπούλου σημειώνει ότι πέραν από τις αυξημένες δαπάνες των Δήμων για την αντιμετώπιση της πανδημίας θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα, ώστε να διαπιστωθεί αν οι μονάδες υγείας των νησιών είναι κατάλληλα εξοπλισμένες και επανδρωμένες, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες ανάγκες. «Προκειμένου να έχουμε κατάλληλα επανδρωμένες μονάδες καλούμαστε να παρέχουμε οικονομικά κίνητρα προς το προσωπικό, τα οποία και αυτά βγαίνουν από τα δημοτικά ταμεία», επισημαίνει η Δήμαρχος, καταλήγοντας, πως όλα αυτά τα έξοδα και τα διαφυγόντα κέρδη, θα ισοσταθμιστούν εκ των πραγμάτων από περικοπές στα έργα, τα οποία τόσο μεγάλη ανάγκη έχουν τα μικρά νησιά.