"Σήμα κινδύνου" από τις πτώσεις βράχων στο Κάστρο

Την έντονη ανησυχία προκαλούν οι κατά καιρούς πτώσεις βράχων στην ευρύτερη περιοχή του Κάστρου της Ανάφης και για το λόγο αυτό η Δημοτική Αρχή του νησιού προσπαθεί να βρει λύση, καθώς ο βαθμός επικινδυνότητας ολοένα και αυξάνεται.

Στην πρόσφατη συνεδρίαση της Δημοτικής Επιστροπής αποφασίστηκε ομόφωνα και εγκρίθηκε προγραμματική σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, του Δήμου Ανάφης και του Αναπτυξιακού Οργανισμού Θήρας – Σικίνου – Ανάφης – Φολεγάνδρου – Ίου για την υλοποίηση του έργου "Προστασία – ανάδειξη – διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του Κάστρου της Χώρας Ανάφης: εξυγίανση-στερέωση – συντήρηση του βράχου και του περιβάλλοντος χώρου του".

Ι. Ρούσσος: "Δεν είναι πλέον μόνο θέμα ομορφιάς αλλά κυρίως επικινδυνότητας"

Ο δήμαρχος Ανάφης, Ιάκωβος Ρούσσος μίλησε στην "Κοινή Γνώμη" για την αναγκαιότητα παρεμβάσεων στο σημείο, το οποίο θεωρείται πλέον εξαιρετικά επικίνδυνο.

"Το ζήτημα του Κάστρου σαν Δήμος το παλεύουμε εδώ και έξι χρόνια, καθώς δεν είναι πλέον μόνο θέμα ομορφιάς αλλά κυρίως επικινδυνότητας. Πάντα κάτι το κρατούσε πίσω, για διάφορους λόγους. Πρέπει να φτιαχτεί ο χώρος, γιατί έχουν αποκολληθεί βράχια και είναι λίαν επικίνδυνο και για τους επισκέπτες, αλλά και για τους ανθρώπους που ζουν από κάτω. Το έχει βγάλει ακατάλληλο και επικίνδυνο η ΕΑΓΜΕ και πρέπει να γίνει κάτι το ταχύτερο δυνατό. Μέχρι και προχθές σκεφτείτε έφυγαν κάποια βράχια και είμαστε τυχεροί που δεν έχει συμβεί κάτι πιο σοβαρό. Αυτό που πρέπει να γίνει, είναι η στήριξη των πρανών για την προστασία σε πρώτη φάση και εν συνεχεία θα γίνει και καλλωπισμός του χώρου", τόνισε ο κ. Ρούσσος.

Παράλληλα ανέφερε ότι "με την συγκεκριμένη σύμβαση θα μπορεί να υπάρξει επίβλεψη από τη «ΘΗΡΑ – Σ.Α.Φ.Ι. Α.Ε.» αλλά και από την Αρχαιολογία. Η Αρχαιολογία έχει ήδη εγκρίνει τη μελέτη, αλλά χρειάζονταν μία προγραμματική σύμβαση για να έρθει ένα πρόσωπο από το Υπουργείο Πολιτισμού και να επιβλέπει το έργο".

Τι αφορά το έργο

Το έργο αφορά επεμβάσεις ευστάθειας των πρανών στις θέσεις όπου έχουν εκδηλωθεί αστοχίες, περιμετρικά του Κάστρου Ανάφης, με σκοπό την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των εκδηλωμένων αστοχιών της βραχομάζας, στα πλαίσια των αναγκών για την υποστύλωση και ανάδειξη του Κάστρου της Χώρας στην Ανάφη.

Στόχος είναι να σταθεροποιηθεί το πρανές στον περιβάλλοντα χώρο του Κάστρου, προκειμένου να αρθεί η υφιστάμενη επικινδυνότητα. Οι συμβαλλόμενοι με την υπογραφή της παρούσας προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης συμφωνούν στην υλοποίηση του παραπάνω έργου, με σκοπό την άμεση αποκατάσταση των βλαβών που έχουν εμφανισθεί στο μνημείο.

Τα προβλήματα που παρουσιάζονται

Το Κάστρο της Χώρας στην Ανάφη είναι κτισμένο επάνω σε απότομο λόφο και αποτελεί το κεντρικό τμήμα του σημερινού οικισμού. Το Κάστρο διατηρείται αποσπασματικά και η μορφή του έχει αλλοιωθεί από την μεταγενέστερη επέκταση του οικισμού της Χώρας. Από τον οχυρωματικό περίβολό του εντοπίζονται ελάχιστα κατάλοιπα σε διάσπαρτα σημεία στο υψηλότερο σημείο του λόφου της Χώρας. Στον βράχο που υψώνεται εντός της Χώρας έχουν εντοπιστεί οικοδομικά λείψανα ενός κυκλικού πύργου, ο οποίος θα μπορούσε να ταυτιστεί με το ακροπύργιο του Κάστρου.

Κατόπιν αυτοψιών της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου το 2015 και 2019, κατά τις οποίες διαπιστώθηκε η ύπαρξη επαναλαμβανόμενων καταπτώσεων βραχοτεμαχίων στην περιοχή, καθώς και μετά τη διενέργεια αυτοψίας από το ΕΑΓΜΕ, το οποίο διαπίστωσε υψηλή επικινδυνότητα αποκόλλησης και πτώσεις βραχοτεμαχίων στις οικίες και στα μονοπάτια που περιβάλλουν τους πρόποδες του λόφου, συντάχθηκε η μελέτη «Προστασία – ανάδειξη – διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του Κάστρου της Χώρας Ανάφης: εξυγίανση-στερέωση-συντήρηση του βράχου και του περιβάλλοντος χώρου του» από το Δήμο Ανάφης, η οποία εγκρίθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων.

Απαιτείται λήψη μέτρων

Ο έλεγχος ευστάθειας των πρανών ανέδειξε τα τμήματα του βράχου για τα οποία απαιτείται η λήψη μέτρων προστασίας. Περιληπτικά, στη νοτιοανατολική πλευρά του λόφου υπάρχει μεγάλη πιθανότατα αποκόλλησης βραχωδών τεμαχίων, στη νότια οι συντελεστές επάρκειας για την περίπτωση της επίπεδης ολίσθησης κρίνονται επαρκείς για όλα τα σενάρια, στην ανατολική η μόνη δυνητική αστοχία αφορά στην ανατροπή των τεμαχίων σε συγκεκριμένα σημεία, στη νοτιοδυτική οι έλεγχοι ευστάθειας έδωσαν ικανοποιητικούς συντελεστές ασφάλειας, και στην βορειοδυτική πλευρά του λόφου οι συντελεστές ασφαλείας δεν επαρκούν για τα ανυποστήρικτα πρανή. Η μελέτη συντάχθηκε λαμβάνοντας υπόψη ρεαλιστικές αναλύσεις ευστάθειας των πρανών, εκ των οποίων καθορίστηκαν οι Βασικοί Μηχανισμοί Αστάθειας των πρανών.

Οι εργασίες για να υλοποιηθεί η μελέτη

Για την υλοποίηση της πρότασης επιβάλλεται να ληφθούν τα ακόλουθα:

• Καθαρισμός – ξεσκάρωμα σε όλη την έκταση του λόφου του κάστρου. Επιβάλλεται ο επιμελής καθαρισμός των πρανών από επικρεμάμενα τεμάχια (μικρά ή μεγάλα).

• Συντήρηση υφιστάμενων λιθόδμητων τοίχων, οι οποίοι λειτουργούν ως τοιχία αντιστήριξης και ως αναβαθμοί.

• Τοποθέτηση αγκυρίων ολόσωμης πάκτωσης για την αποτροπή σφηνοειδούς αποκόλλησης και επίπεδης ολίσθησης βραχωδών τεμαχίων και τη συγκράτηση αγκυρωμένου πλέγματος, βάσει αναλυτικής τεχνικής έκθεσης.

• Τοποθέτηση πλήρους αγκυρωμένου πλέγματος στο νοτιοανατολικό και στο βόρειο τμήμα του λόφους, ώστε να ενισχυθεί ο βράχος και να προφυλαχθεί η κατάντη περιοχή από απότομες αποκολλήσεις και κατάπτωση μεγάλων βραχωδών μαζών.

• Κατασκευή τοιχίου σε περιοχή κατάντη του κύριου σώματος του λόφου, στις δυτικές παρειές του για την αποφυγή αστοχιών, καθώς και συντήρηση υφιστάμενων λιθόδμητων τοίχων

• Πλήρωση γεωλογικών κενών με σκυρόδεμα και συγκεκριμένα στις δυτικές παρυφές του λόφου που έχει εντοπισθεί υποσκαφή.

• Συντήρηση εγκαταλελειμμένων κτηρίων, τα οποία λειτουργούν υποστηρικτικά έναντι των πιθανών βραχοκαταπτώσεων και ως αντιστήριξη του πρανούς.

Η ανάγκη για συνεργασία με τη ΘΗΡΑ – Σ.Α.Φ.Ι. Α.Ε.

Ο Δήμος Ανάφης δεν διαθέτει Τεχνική Υπηρεσία ώστε να ανταποκριθεί στην άσκηση των καθηκόντων ανάθεσης της προμήθειας στην ελεύθερη αγορά ώστε να ολοκληρωθεί απρόσκοπτα η υλοποίησή τους εντός των χρονοδιαγραμμάτων των υποχρεώσεων των αποφάσεων ένταξης και του Τεχνικού Προγράμματος του Δήμου.

Από την άλλη πλευρά, η ΘΗΡΑ – Σ.Α.Φ.Ι. Α.Ε. συστάθηκε ως ανώνυμη εταιρεία ειδικού σκοπού της τοπικής αυτοδιοίκησης και εξειδικευμένος αναπτυξιακός βραχίονας του Δήμου Ανάφης, ο οποίος τυγχάνει μέτοχος, μπορεί δε να ασκήσει καθήκοντα Αναθέτουσας Αρχής, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ν. 4412/2016. Αποτελεί δημοτικό νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, χωρίς συμμετοχή ιδιωτών στο μετοχικό της σχήμα και μπορεί να συμβάλλεται με άλλες Αναθέτουσες Αρχές για την ενίσχυση της τεχνικής τους επάρκειας.

Παράλληλα, για την επίτευξη των καταστατικών της σκοπών, διαθέτει συγκροτημένη Τεχνική Υπηρεσία, στελεχωμένη κατά το Οργανόγραμμά της. Επί του παρόντος, στην Τεχνική Υπηρεσία έχει τοποθετηθεί Μηχανολόγος Μηχανικός, ως προϊστάμενος και θα απασχοληθεί έκτακτο προσωπικό της. Επιπλέον, η Εταιρεία έχει διαχειριστική επάρκεια, καθώς διαθέτει συγκροτημένο Λογιστήριο, στο οποίο προΐσταται οικονομολόγος.

Προϋπολογισμός, χρηματοδότηση και διάρκεια της σύμβασης

Ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται σε 106.653 ευρώ, που περιλαμβάνει και τον προϋπολογισμό κατασκευής του έργου και τον προϋπολογισμό υλοποίησης του έργου (δημοπράτηση και επίβλεψη) και θα καλυφθεί από ιδίους πόρους του Δήμου Ανάφης.

Η διάρκεια της σύμβασης ορίζεται σε 12 μήνες από την ημερομηνία υπογραφής της.