"Η Μήλος δεν θα γίνει πάλι πειραματόζωο"

Μετά τις συνεχείς αντιδράσεις που έχουν εκφραστεί με κάθε τρόπο στο νησί, στις 25 Ιουλίου δημιουργήθηκε στη Μήλο μια ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Πολιτών, κατά της εκμετάλλευσης της γεωθερμικής ενέργειας υψηλής ενθαλπίας.

Η συγκρότησή της αντανακλάει την άμεση ανησυχία της τοπικής κοινωνίας απέναντι σε ενδεχόμενα σχεδιαζόμενα έργα που θα αξιοποιούν τους υπόγειους γεωθερμικούς πόρους του νησιού σε βάθος και ισχύ.

Στο επίκεντρο η συλλογική δράση και η αποτύπωση κινδύνων

Η πρωτοβουλία ήδη συγκέντρωσε κατοίκους και επαγγελματίες σε συναντήσεις όπου συζητήθηκαν δεδομένα, ανταλλάχθηκαν απόψεις και εκπονήθηκε σχέδιο δράσεων. Μάλιστα, δημιουργήθηκε μία Συντονιστική Επιτροπή, η οποία αναλαμβάνει τον συντονισμό των δράσεων μέσα από επιμέρους ομάδες εργασίας που εστιάζουν:

• στην νομική τεκμηρίωση και εκπροσώπηση,

• στην ενημέρωση των δημοτών,

• στην εκτίμηση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και τουριστικών επιπτώσεων,

• στη διατύπωση αιτημάτων προς θεσμικούς φορείς,

• καθώς και την οργάνωση κινητοποιήσεων.

Το μήνυμα που εκπέμπει η πρωτοβουλία είναι σαφές: "η προστασία του τόπου είναι υπόθεση όλων μας και πρέπει να είμαστε έτοιμοι και ενωμένοι".

"Η Μήλος δεν θα γίνει πάλι πειραματόζωο – Κοινωνική αντίδραση στη γεωθερμία"

Ένας εκ των βασικών συντονιστών της πρωτοβουλίας κατά της γεωθερμικής εκμετάλλευσης στο νησί, Αντώνης Μάλλης μιλάει στην "Κοινή Γνώμη" για τους στόχους, τα επόμενα βήματα και τη στάση της τοπικής κοινωνίας.

Πώς ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία και ποιοι είναι οι βασικοί σας στόχοι;

"Όπως περιγράφουμε και στην ανακοίνωση που δημοσιεύσαμε, η πρωτοβουλία αυτή δίνει φωνή σε αυτό που θεωρούμε πως είναι η πλειοψηφική άποψη της κοινωνίας της Μήλου. Αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε ένα συντονιστικό όργανο, ώστε να υπάρξει καλύτερη οργάνωση. Είναι δεδομένο ότι αργά ή γρήγορα θα έρθει η ώρα που ο κόσμος θα πρέπει να αντισταθεί έμπρακτα. Οπότε, αυτή η προσπάθεια αποτελεί μια μορφή αυτοοργάνωσης – σε συνεργασία φυσικά με τον Δήμο, τους συλλόγους και άλλους φορείς του νησιού".

Ποια είναι τα μέσα δράσης που προγραμματίζετε;

"Η μάχη θα δοθεί σε πολλά επίπεδα. Ήδη συγκεντρώνονται χρήματα ώστε να μπορέσουμε να κινηθούμε και νομικά, αν χρειαστεί. Παράλληλα όμως, προετοιμαζόμαστε και για τη διοργάνωση δυναμικών κινητοποιήσεων. Η κοινωνία της Μήλου, αυτή τη στιγμή, δεν είναι έτοιμη να αποδεχτεί καμία μορφή γεωθερμικής εκμετάλλευσης. Δεν δεχόμαστε να γίνει η Μήλος πειραματόζωο για δεύτερη φορά. Να πάνε να το δοκιμάσουν αλλού, να λειτουργήσει για κάποια χρόνια, να αποδειχθεί πως δεν υπάρχουν επιπτώσεις, να μην σημειωθεί κανένα ατύχημα. Και τότε, ίσως, με πάρα πολλά "αν", να το ξαναδούμε. Όμως με αυτά που έχουμε ακούσει και δει μέχρι τώρα, η εικόνα δείχνει ένα έργο τεράστιας κλίμακας, με πολλά γεωτρητικά σημεία και απρόβλεπτες συνέπειες για το νησί".

Η Μήλος φιλοξενεί ήδη και άλλες βαριές δραστηριότητες, όπως την εξόρυξη. Πώς συνδέεται αυτό με την τρέχουσα αντίδραση;

"Σκεφτείτε ότι έχουμε ήδη την εξορυκτική δραστηριότητα, προσπαθήσαμε να αποτρέψουμε τον σχεδιασμό για σταθμό ανεφοδιασμού πλοίων με υγρά καύσιμα στον Καστανά, και τώρα προστίθεται και η γεωθερμία. Είναι σαν να τα θέλουν όλα στη Μήλο. Και δεν είναι μόνο αυτό. Όταν έρχονται και οι επιστήμονες – αυτοί που υποτίθεται θα μας ενημερώσουν – και παραδέχονται ότι η γεωθερμική εκμετάλλευση αυξάνει την τοπική σεισμικότητα, πώς περιμένουν να διατηρηθεί ο τουρισμός μας; Ποιος θα έρθει να κάνει διακοπές με φόντο τους σεισμούς; Παρότι δεν έχουμε ακόμα ακριβή στοιχεία, ο τουρισμός έχει αρχίσει να φθείρεται από τη συνεχή παρουσία της εξορυκτικής δραστηριότητας. Είναι ορατό. Και δεν μπορούμε να θέσουμε σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο τον κύριο πυλώνα της οικονομίας του νησιού".

Ποια είναι η στάση της κοινωνίας; Υπάρχει καθολική στήριξη στην προσπάθειά σας;

"Είναι κάτι που δεν συζητιέται. Αν κάναμε τώρα ένα ανεπίσημο τοπικό δημοψήφισμα, θα ήταν συντριπτικά αρνητικό. Δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία στήριξη, πέρα από δύο-τρεις μεμονωμένους ανθρώπους που δεν μένουν καν στη Μήλο και έχουν "φάει" το αφήγημα περί φθηνής ενέργειας".

"Η προστασία είναι υπόθεση όλων μας"

Η Πρωτοβουλία Πολιτών, με το σύνθημα "η προστασία είναι υπόθεση όλων μας", ετοιμάζει επόμενες κινήσεις, όπως ενημερωτικές εκδηλώσεις, συναντήσεις με θεσμικούς φορείς, έγγραφες διαμαρτυρίες και οργανωμένες κινητοποιήσεις. Παράλληλα, η συνεργασία με την ΠΕΔ και άλλες τοπικές αρχές ενισχύει τη συλλογική φωνή προς την κυβέρνηση και την εκτελεστική εξουσία.

Η πρωτοβουλία αυτή, εκφράζει ένα νέο δυναμικό του πολιτικού ακτιβισμού στα νησιά, αναφορικά με την ισορροπία μεταξύ βιώσιμης ανάπτυξης και περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Η ανοιχτή, θεσμική διαδικασία που επιβλέπεται από το δημοκρατικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με τη συλλογική εγρήγορση των κατοίκων, δημιουργεί ένα υπόδειγμα τοπικής αντίστασης εν μέσω σύγχρονων ενεργειακών προκλήσεων.

Η φωνή των νησιών: Μήλος, Κίμωλος, Νίσυρος ενωμένες πια στην αντίθεση

Η πρωτοβουλία δεν δρα μεμονωμένα αλλά εξασφάλισε και θεσμική υποστήριξη. Όλα τα νησιά του ηφαιστειακού τόξου του Νοτίου Αιγαίου αντιδρούν συλλογικά. Η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Νότιου Αιγαίου (ΠΕΔ) υιοθέτησε ομόφωνα ψήφισμα του Δήμου Μήλου, εκφράζοντας ανησυχίες για τη γεωλογική αστάθεια, ενδεχόμενους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της τουριστικής ταυτότητας, καθώς και τη διατάραξη της κοινωνικής συνοχής των νησιών.

Η Νίσυρος προσχώρησε επίσης στην αντίδραση, επισημαίνοντας ότι σχετικές γεωθερμικές μελέτες απειλούν και το δικό της υπέδαφος και καλώντας την πολιτεία να εξαιρέσει τα τρία νησιά από κάθε εξορυκτικό σχεδιασμό.

Δήμος Μήλου: θεσμική προσέγγιση και ανοιχτός διάλογος

Ο Δήμος Μήλου, από την πλευρά του, κράτησε ενεργό ρόλο. Με δημόσιες ανακοινώσεις και πρόσκληση σε ανοιχτή συνεδρίαση με τη συμμετοχή δημοτών και φορέων, διαβεβαίωσε ότι:

• η διαχείριση του θέματος δεν υποκαθίσταται από παραπολιτικές κινήσεις ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης,

• οι θεσμικές διαδικασίες έχουν ήδη θεσπιστεί και ο διάλογος είναι ανοικτός σε όλους,

• ο Δήμος απέστειλε ήδη τις επίσημες του θέσεις προς εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς με σοβαρότητα και διαφάνεια.

• Με αυτόν τον τρόπο, επιδιώκεται η διαφύλαξη της έντασης του διαλόγου και όχι η αναπαραγωγή εντυπώσεων.

Το ιστορικό υπόβαθρο και οι λόγοι ανησυχίας

Η γεωθερμική αξιοποίηση της Μήλου δεν είναι νέα υπόθεση, αλλά ήταν από τα πρώτα πεδία υψηλής ενθαλπίας που διερευνήθηκαν από τη ΔΕΗ, από τη δεκαετία του 1970, με την κατασκευή μιας πιλοτικής μονάδας 2 MW το 1986. Ωστόσο, σοβαρά τεχνικά προβλήματα (όπως διαρροή υδρόθειου) και οι δυναμικές αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας οδήγησαν στην παύση λειτουργίας το 1989.

Οι εμπειρίες αυτές της δεκαετίας του 80 αφήνουν ακόμη βαριά κληρονομιά, για την ιστορική αδυναμία διαχείρισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την έλλειψη τεχνικών προδιαγραφών ασφαλείας, που δημιουργούν μια ισχυρή δυσπιστία απέναντι σε νέα σχέδια.