Η Πολύαιγος στο στόχαστρο της δόμησης

Η Πολύαιγος, το μεγαλύτερο ακατοίκητο νησί της Ελλάδας, βρίσκεται τις τελευταίες ημέρες στο επίκεντρο μιας ανησυχητικής υπόθεσης. Σύμφωνα με την Τοπική Επιτροπή Μήλου της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), που έφερε στην επιφάνεια το θέμα, έχουν αρχίσει διαδικασίες που οδηγούν σε σχέδια οικοδόμησης στο νησί, γεγονός που προκαλεί έντονες αντιδράσεις.

Το συγκεκριμένο νησί, δεν είναι απλώς ένας ακατοίκητος τόπος, αλλά αποτελεί έναν από τους τελευταίους ανέγγιχτους βιότοπους της Μεσογείου, ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000 και αναγνωρισμένο ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τον Μαυροπετρίτη (Falco eleonorae). Παράλληλα, φιλοξενεί σημαντικούς πληθυσμούς της μεσογειακής φώκιας Μονάχους-Μονάχους και έχει χαρακτηριστεί τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

Μέχρι σήμερα είχε καταφέρει να παραμείνει έξω από την πίεση της μαζικής τουριστικής εκμετάλλευσης, όμως οι νέες εξελίξεις είναι ανησυχητικές και σκοπεύουν να αλλάξουν ριζικά τα δεδομένα.

Τα ανησυχητικά στοιχεία

Η ΕΛΛΕΤ τεκμηριώνει την καταγγελία της με συγκεκριμένα έγγραφα που ήρθαν πρόσφατα στο φως της δημοσιότητας. Όπως αναφέρεται, έχουν ήδη επικυρωθεί όρια αιγιαλού και παραλίας στη θέση "Μερσήνη" της Πολυαίγου (ΦΕΚ 160/Δ’/03.04.2025), γεγονός που αποτελεί πρώτο βήμα για μελλοντικές παρεμβάσεις. Παράλληλα, εντοπίζονται καταχωρημένα ιδιοκτησιακά δικαιώματα και μεταβιβάσεις εκτάσεων σε ανώνυμη εταιρεία με σκοπό την "τουριστική – ξενοδοχειακή εκμετάλλευση".

Ακόμη, έχει εκδοθεί εντολή μετακίνησης αρχαιολόγου προκειμένου να πραγματοποιήσει αυτοψία στο νησί, στο πλαίσιο οικοδομικού αιτήματος. Όλα αυτά τα στοιχεία, όπως τονίζει η Επιτροπή "οδηγούν στο αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα ότι σχεδιάζεται δόμηση στο νησί, με στόχο την τουριστική αξιοποίησή του".

Η ανακοίνωση της ΕΛΛΕΤ

Η Τοπική Επιτροπή Μήλου της ΕΛΛΕΤ με σκληρή γλώσσα καταγγέλλει αυτήν την εξέλιξη, υπογραμμίζοντας ότι "καταγγέλλουμε ως απαράδεκτη αυτήν την εξέλιξη. Η Πολύαιγος δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως οικόπεδο προς εκμετάλλευση. Είναι ένας μοναδικός φυσικός και πολιτιστικός θησαυρός που ανήκει σε όλους τους Έλληνες και σε όλη την Ευρώπη. Η οποιαδήποτε παρέμβαση δόμησης για τουριστικούς σκοπούς θα καταστρέψει ανεπανόρθωτα το περιβάλλον και θα ακυρώσει δεκαετίες προσπαθειών προστασίας".

Η ανακοίνωση υπενθυμίζει ότι στην Πολύαιγο υπάρχουν σήμερα μόνο ελάχιστα κτίσματα, ένας ιστορικός φάρος (1898), τα ερείπια μοναστηριού-ναού (1622), παλιές εξορυκτικές εγκαταστάσεις, καθώς και μονοπάτια, μαντριά και πέτρινες καλύβες, ενώ τονίζει χαρακτηριστικά ότι "εκεί πρέπει να σταματήσει η τσιμεντοποίηση".

Έκκληση προς τις αρχές και την κοινωνία

Η ΕΛΛΕΤ καλεί συγκεκριμένα:

• Την Πολεοδομία Μήλου να μην προχωρήσει σε καμία προέγκριση οικοδομικής άδειας, ιδιαίτερα από τη στιγμή που στο νησί δεν υπάρχει καν αναγνωρισμένος δρόμος πρόσβασης.

• Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το Υπουργείο Πολιτισμού να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να μπλοκάρουν κάθε οικοδομική δραστηριότητα.

• Την τοπική κοινωνία και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις να σταθούν απέναντι σε αυτήν την πρωτοφανή απειλή.

Η έκκληση αυτή αναδεικνύει ότι η υπόθεση της Πολυαίγου δεν είναι μόνο ζήτημα νομικών πράξεων ή διοικητικών διαδικασιών, αλλά βαθιά κοινωνικό και περιβαλλοντικό ζήτημα.

Η θέση του Δήμου Κιμώλου

Η Πολύαιγος ανήκει διοικητικά στον Δήμο Κιμώλου και η Δημοτική Αρχή δεν θα μπορούσε παρά να πάρει θέση στη φημολογία των τελευταίων ημερών.

Πιο συγκεκριμένα, σε ανακοίνωση του Δήμου με τίτλο "Σχετικά με τις καταγγελίες για ενδεχόμενη δόμηση στην Πολύαιγο", μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι "ο Δήμος Κιμώλου, στον οποίο διοικητικά υπάγεται η νήσος Πολύαιγος, παρακολουθεί με απόλυτη προσοχή και σοβαρότητα τις πρόσφατες αναφορές και καταγγελίες που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας και αφορούν ενδεχόμενη οικοδομική δραστηριότητα στο νησί. Η Πολύαιγος, με έκταση περίπου 18,1 τ. χλμ., αποτελεί έναν μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό θησαυρό του Αιγαίου. Είναι χαρακτηρισμένη ως Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους σύμφωνα με την Απόφαση του Υπουργού Αιγαίου (ΔΠΑ/9389/2000 – ΦΕΚ 1176/Β/22.09.2000), ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000, Ζώνη Ειδικής Προστασίας για σπάνια είδη πανίδας και βιότοπος της μεσογειακής φώκιας Μονάχους-Μονάχους".

Τα όσα ορίζει η Υπουργική Απόφαση και το Κτηματολόγιο

Στην ανακοίνωσή του, ο Δήμος Κιμώλου υπενθυμίζει ότι βάσει της ανωτέρω Υπουργικής Απόφασης επιτρέπεται στην περιοχή μόνο:

• Η άσκηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων αγροτικού χαρακτήρα,

• Η αναστήλωση, επισκευή και αποκατάσταση υφιστάμενων κτισμάτων χωρίς τροποποίηση της χρήσης τους,

• Η κατασκευή νέων υποδομών αποκλειστικά για σκοπούς εθνικής άμυνας, αρχαιολογίας, επιστημονικής έρευνας ή διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος, και μόνο με σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας ΕΠΑΕ.

Επιπλέον, βάσει των στοιχείων του Κτηματολογίου:

• Το «Κληροδότημα Ιωάννου Στ. Λογοθέτη, Ι.Ν. Οδηγήτριας Κιμώλου» κατέχει το μεγαλύτερο μέρος του νησιού (17,37 τ. χλμ.),

• Περίπου 0,36 τ. χλμ. ανήκουν σε ιδιώτες,

• Υπάρχει και μια μικρή έκταση (1717 τ.μ.) αγνώστου ιδιοκτήτη που και αυτή ανήκει στο Κληροδότημα.

"Ο Δήμος Κιμώλου θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τον χαρακτήρα του νησιού, αξιοποιώντας όλα τα νόμιμα μέσα για την προστασία του"

Κλείνοντας την ανακοίνωσή της, η Δημοτική Αρχή "καταδικάζει κάθε πρόθεση ή ενέργεια που επιχειρεί να αλλοιώσει το φυσικό και νομικό καθεστώς της Πολυαίγου και ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει καμία οικοδομική δραστηριότητα που αντιβαίνει στη νομοθεσία και τον χαρακτήρα προστασίας του νησιού. Καλούμε τις αρμόδιες υπηρεσίες της Πολεοδομίας, του Υπουργείου Περιβάλλοντος, του Υπουργείου Πολιτισμού και κάθε εμπλεκόμενο φορέα να τηρήσουν απαρέγκλιτα τις προβλέψεις του θεσμικού πλαισίου που διέπει την Πολύαιγο. Η Πολύαιγος είναι ένα ζωντανό μνημείο φυσικής ομορφιάς, οικολογικής αξίας και πολιτιστικής κληρονομιάς, που οφείλουμε να διαφυλάξουμε ως παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Ο Δήμος Κιμώλου θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τον χαρακτήρα του νησιού, αξιοποιώντας όλα τα νόμιμα μέσα για την προστασία του".

Η σημασία της Πολυαίγου για το Αιγαίο

Η Πολύαιγος βρίσκεται ανατολικά της Μήλου και νότια της Κιμώλου, σχηματίζοντας μαζί με τα γύρω μικρονήσια ένα μοναδικό οικοσύστημα. Χαρακτηρίζεται από βραχώδεις ακτές, σπάνια χλωρίδα και πανίδα, καθώς και περιοχές εξαιρετικού γεωλογικού ενδιαφέροντος. Το νησί είναι επίσης γνωστό για τους εντυπωσιακούς του όρμους με τα γαλαζοπράσινα νερά, που το καθιστούν δημοφιλή προορισμό για ημερήσιες εκδρομές σκαφών.

Η απουσία μόνιμης κατοίκησης υπήρξε μέχρι σήμερα εγγύηση προστασίας του φυσικού του πλούτου. Οποιαδήποτε δόμηση, ακόμη και περιορισμένης κλίμακας, απειλεί να αλλοιώσει ριζικά αυτόν τον χαρακτήρα, ανοίγοντας τον δρόμο για περαιτέρω πιέσεις.

Το νησί Πολύαιγος (το όνομα σημαίνει «πολλές αίγες») είναι το μεγαλύτερο ακατοίκητο νησί του Αιγαίου και βρίσκεται στις Κυκλάδες, ανατολικά της Μήλου και νότια της Κιμώλου. Διοικητικά, ανήκει στον Δήμο Κιμώλου, της Περιφερειακής Ενότητας Μήλου, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Ιδιοκτησιακά, μεγάλο μέρος του νησιού ανήκει στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Κιμώλου, ενώ υπάρχουν και τμήματα που θεωρούνται δημόσια.