Στρατηγική για την ανάπτυξη και την επιβίωση του νησιού

Με γνώμονα την ήπια ανάπτυξη, την προστασία του φυσικού πλούτου και τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα, πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Ανάφη η συζήτηση για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Μέσω αυτού, ο Δήμος επιχειρεί να απαντήσει στα μεγάλα προβλήματα της πληθυσμιακής συρρίκνωσης και της περιορισμένης παραγωγικής βάσης.

Το Δημοτικό Συμβούλιο συνεδρίασε για να εξετάσει και να τοποθετηθεί επί του Σχεδίου, στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος πολεοδομικών μεταρρυθμίσεων. Η συζήτηση βασίστηκε στις εισηγήσεις του δημάρχου και του τεχνικού συμβούλου, καθώς και στην παρουσίαση που είχε προηγηθεί από την ομάδα μελέτης με τρία εναλλακτικά σενάρια χωρικής οργάνωσης.

Ο Δήμος Ανάφης, απορρίπτοντας τα σενάρια 1 και 3, επέλεξε κατά πλειοψηφία το Σενάριο 2, το οποίο χαρακτηρίζεται ως ήπια παρέμβαση, κρίνοντας ότι ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες βιώσιμης ανάπτυξης του νησιού. Παράλληλα, πρόσθεσε σειρά προτάσεων και παρατηρήσεων που θεωρούνται κρίσιμες για την ορθολογική οργάνωση και το μέλλον του τόπου.

Ι. Ρούσσος: "Εμείς θέλουμε μία ήπια ανάπτυξη του τόπου"

Ο δήμαρχος Ανάφης, Ιάκωβος Ρούσσος μίλησε στην "Κοινή Γνώμη" για την συζήτηση που πραγματοποιήθηκε αναφορικά με το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, επισημαίνοντας πως "την προηγούμενη εβδομάδα ήρθε στο νησί η ομάδα μελέτης για τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, έφερε τρεις προτάσεις, όπως κάνει σε όλα τα νησιά και καταλήξαμε ότι η δεύτερη πρόταση είναι πιο κοντά στα δικά μας θέλω, αφού πρώτα ζητήσαμε κάποιες αλλαγές. Εμείς θέλουμε μία ήπια ανάπτυξη του τόπου".

Μάλιστα ο κ. Ρούσσος υποστήριξε πως η συγκεκριμένη συζήτηση και γενικά αυτή η διαδικασία είναι ένα κομμάτι πάρα πολύ δύσκολο, σημειώνοντας πως "εμείς κάναμε την πρόταση μας και τη στείλαμε και θέλω να πιστεύω ότι εκεί θα κινηθεί γιατί οι άλλες δύο προτάσεις που διαβάσαμε ήταν απαγορευτικές. Η μία αναφέρονταν σε ολική απαγόρευση και η άλλη σε διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης, με την οποία εγώ διαφωνώ ριζικώς. Θέλω να πιστεύω ότι πιο κοντά σε εμάς είναι το δεύτερο σενάριο".

"Για να συντηρηθεί λοιπόν το νησί και για να μείνουν και κάποιοι άνθρωποι εδώ, θα πρέπει να υπάρχει κόσμος και όλο τον χρόνο"

Στη συνέχεια, ο δήμαρχος Ανάφης σχολίασε με σκωπτικό τρόπο τις προβλέψεις που γίνονται μέσω του Σχεδίου για ανάπτυξη της αγροτικής δραστηριότητας στον τόπο. Συγκεκριμένα είπε πως "να σας πω την αλήθεια, θεωρώ ότι δεν μας λαμβάνουν και πολύ υπόψιν τους. Παρόλο που τα άτομα που ήρθαν στο νησί για την συζήτηση ήταν συζητήσιμα, νομίζω ότι την απόφαση θα την πάρει η κεντρική Επιτροπή. Δεν ξέρουμε ακριβώς πως θα εφαρμοστεί στον τόπο μας. Στο τόπο μας τον χειμώνα μένουν μόνο 200 κάτοικοι. Έχουν την εντύπωση ότι μόνο Ιούλιος και Αύγουστος είναι η Ανάφη; Για να συντηρηθεί λοιπόν το νησί και για να μείνουν και κάποιοι άνθρωποι εδώ, θα πρέπει να υπάρχει κόσμος και όλο τον χρόνο. Μιλάνε για αγροτουρισμό, σε έναν τόπο που δεν ασχολείται κανείς με τη γεωργία και που δεν έχουμε ούτε νερό. Αυτά θεωρώ ότι είναι όνειρα θερινής νυκτός, αλλά με τη γεωργία δεν ασχολείται κανείς, για να αναφέρουν τον αγροτουρισμό".

"Ο στόχος μας, μέσω όλης αυτής της διαδικασίας είναι να βρεθούν τρόποι, να μείνουν περισσότεροι άνθρωποι, μόνιμα στον τόπο μας"

Όσο για τον γενικότερο στόχο του νησιού αλλά και τον φόβο του για τα όσα προβλέπονται στα Τ.Π.Σ., υπογράμμισε ότι "ο στόχος μας, μέσω όλης αυτής της διαδικασίας είναι να βρεθούν τρόποι, να μείνουν περισσότεροι άνθρωποι, μόνιμα στον τόπο μας. Είναι ένα δύσκολο όμως κομμάτι και θεωρώ ότι αν ισχύσουν κάποια μέτρα από αυτά που αναφέρουν μέσα στις προτάσεις τους, θα μετατραπούμε σε ατραξιόν, σαν τους "Ζουλού". Όταν σου μιλάνε για αγροτικές καλλιέργειες, χωρίς να έχουν ιδέα του τι συμβαίνει σε ένα τόπο. Η εκδήλωση ήταν ανοιχτή στον κόσμο, έχουμε κάνει ήδη και άλλες συζητήσεις και θα ξαναγίνουν. Ο κόσμος είναι μπερδεμένος, όπως είμαστε και εμείς. Υπάρχουν ζώνες παρέμβασης με διαφορετικά χρώματα, λες και μιλάμε για τα τιμολόγια της ΔΕΗ. Σε ένα μικρό νησί, όχι μόνο δεν έπρεπε να βάλουν κανόνες με απαγορεύσεις, αλλά έπρεπε να επιδοτούν τον οποιοδήποτε προσπαθεί να κάνει κάτι για να τον κρατήσει ζωντανό".

Το ζήτημα της πληθυσμιακής συρρίκνωσης

Κεντρική ανησυχία του Δημοτικού Συμβουλίου είναι η σταθερή μείωση του πληθυσμού. Αν και οι επίσημες απογραφές δίνουν την εντύπωση αύξησης μέχρι το 2021, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική, καθώς οι μόνιμοι κάτοικοι τον χειμώνα δεν ξεπερνούν τους 200, ενώ οι μαθητές όλων των σχολικών βαθμίδων ανέρχονται μόλις σε 17, με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικές δομές να κινδυνεύουν με κλείσιμο τα επόμενα χρόνια.

Η δημογραφική αυτή φθορά, σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη παραδοσιακών καλλιεργειών και τη γήρανση του πληθυσμού, δημιουργεί ένα ασφυκτικό πλαίσιο που θέτει σε κίνδυνο τη μελλοντική βιωσιμότητα του νησιού. Για τον λόγο αυτό, το νέο σχέδιο στοχεύει πρωτίστως στην επιστροφή νέων παραγωγικών ηλικιών και στη δημιουργία κινήτρων που θα κρατήσουν τους μόνιμους κατοίκους.

Κίνητρα για τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα

Η Ανάφη χαρακτηρίζεται από ελάχιστη αγροτική γη σε χρήση, γεγονός που καταδεικνύει την εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα. Η πρόταση του Δήμου περιλαμβάνει επιδοτήσεις για την καλλιέργεια εγκαταλελειμμένων αγρών, φορολογικές απαλλαγές, παραχώρηση κοινωνικών κατοικιών σε νέους αγρότες και στήριξη στη μελισσοκομία, η οποία έχει δυναμική παρουσία στο νησί. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στα αρωματικά φυτά, όπως ο κρόκος, η ρίγανη, η κάπαρη και το θυμάρι, που μπορούν να αποτελέσουν εξαγώγιμα προϊόντα υψηλής αξίας. Στον δευτερογενή τομέα, προωθείται η δημιουργία μικρών μονάδων τυποποίησης και μεταποίησης τοπικών προϊόντων, ώστε η Ανάφη να αποκτήσει μια ισχυρή παραγωγική βάση που θα συνδυάζεται με την τουριστική της ανάπτυξη.

Η τουριστική ανάπτυξη με ήπιο χαρακτήρα

Σε αντίθεση με άλλα νησιά των Κυκλάδων που πλήττονται από υπερτουρισμό, η Ανάφη παραμένει σε σχετικά ήπια επίπεδα. Το νέο ΤΠΣ επιχειρεί να διατηρήσει αυτό το ισοζύγιο, προτείνοντας τη δημιουργία ζωνών ήπιας τουριστικής ανάπτυξης σε δύο βασικές περιοχές: ανατολικά της Χώρας και στη Βαγιά. Οι ζώνες αυτές θα φιλοξενούν μικρές και ποιοτικές μονάδες, εναρμονισμένες με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, με στόχο την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού όπως ο περιπατητικός, ο οινοτουρισμός και η γαστρονομία. Με τον τρόπο αυτό, το νησί θα μπορέσει να παρατείνει την τουριστική περίοδο και να διαφοροποιήσει το προϊόν του, χωρίς να αλλοιώσει τον χαρακτήρα και το φυσικό του περιβάλλον.

Υποδομές και συγκοινωνιακή σύνδεση

Οι ελλείψεις σε βασικές υποδομές αποτελούν διαχρονικό πρόβλημα για την Ανάφη. Ο Δήμος ζητά απλοποίηση διαδικασιών και άμεση χρηματοδότηση έργων, προτάσσοντας την ανάγκη για υπογειοποίηση των εναέριων γραμμών ηλεκτροδότησης στη Χώρα, ενίσχυση των δικτύων ύδρευσης και άρδευσης, δημιουργία μονάδας αφαλάτωσης και πλήρη κάλυψη του νησιού με δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Η ακτοπλοϊκή σύνδεση θεωρείται κρίσιμη για την επιβίωση του τόπου: ζητείται σταθερή καθημερινή γραμμή με Σαντορίνη και Πειραιά και συχνότερα δρομολόγια προς τη Σύρο, ώστε να διευκολυνθεί η επικοινωνία με τα διοικητικά και εμπορικά κέντρα. Ταυτόχρονα, προτείνονται παρεμβάσεις στην πολιτική προστασία και αξιοποίηση δημόσιων εκτάσεων για κοινωφελείς σκοπούς, μεταξύ των οποίων και η ανέγερση δημοτικών ξενώνων.