Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο για όλη τη Σύρο

Σε διαδικασία προκήρυξης του σχετικού διαγωνισμού από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας βρίσκεται το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης.

Τον καθορισμό ορίων των οικισμών, των χρήσεων γης, των όρων και περιορισμών δόμησης, την ιεράρχηση του οδικού δικτύου, αλλά και την προσωρινή οριοθέτηση των υδατορεμάτων, αναμένεται να συμπεριλάβει, μεταξύ άλλων, το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο για όλη την έκταση του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, αποσαφηνίζοντας, ουσιαστικά, το πολεοδομικό πλαίσιο για όλο το νησί.

Υπενθυμίζεται, ότι η σχετική μελέτη έχει προκηρυχθεί από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) και χρηματοδοτείται από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης που έχει δεσμεύσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το ΤΠΣ συμπεριλήφθηκε στην πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ σχετικά με την εκπόνηση πολεοδομικών σχεδίων για σχεδόν όλη την επικράτεια, μετά από σχετικό αίτημα του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης.

Τι περιλαμβάνει το ΤΠΣ

Αντικείμενο του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ) του νησιωτικού Δήμου Σύρου – Ερμούπολης είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου στην έκταση όλων των Δημοτικών Ενοτήτων του Δήμου.

Κεντρικό πυρήνα της διαδικασίας αποτελεί η κατάρτιση της Κύριας Μελέτης ΤΠΣ η οποία καθορίζει το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης, τα βασικά προγραμματικά μεγέθη, τα όρια των πολεοδομικών ενοτήτων και οικισμών, τις χρήσεις γης, τους όρους και περιορισμούς δόμησης, τις σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις, τα μεταφορικά (για την μηχανοκίνητη και τις ήπιες μορφές κινητικότητας), τεχνικά και περιβαλλοντικά δίκτυα και υποδομές, την ιεράρχηση του οδικού δικτύου, τον σχεδιασμό πρόληψης και αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών και κινδύνων, την προσωρινή οριοθέτηση υδατορεμάτων εντός των προς πολεοδόμηση περιοχών και την γεωλογική καταλληλότητα για δόμηση στην περιοχή του έργου.

Ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες καθορίζονται και Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης (Ζ.Υ.Σ.), Ζώνες Ειδικών Πολεοδομικών Κινήτρων, περιοχές και ζώνες ήπιας κυκλοφορίας και χαμηλών εκπομπών ρύπων, μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, μέτρα υποστηρικτικά της αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και διαχείρισης συνεπειών φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών και λοιπών απειλών, καθώς και κάθε άλλο μέτρο, όρο ή περιορισμό που απαιτείται για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της περιοχής μελέτης.

Επιπλέον, περιλαμβάνει ως υποστηρικτικές Μελέτες της Κύριας Μελέτης ΤΠΣ την συνοδή Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) των προτεινόμενων ρυθμίσεων και κατευθύνσεων, την Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας στο σύνολο της έκτασης και για τις προς πολεοδόμηση περιοχές και τους οικισμούς που οριοθετούνται για πρώτη φορά (εφόσον η περιοχή δεν καλύπτεται από μελέτη της προηγούμενης περιόδου σχεδιασμού μέσω ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ), καθώς και την Μελέτη Προσωρινής οριοθέτησης των υφιστάμενων υδατορεμάτων, εντός των νέων προς πολεοδόμηση περιοχών. Σημειώνεται επίσης, ότι στο πλαίσιο εκπόνησης του ΤΠΣ Δήμου Σύρου θα πρέπει να ενταχθεί και το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας.

Η διαδικασία εκπόνησης του Σχεδίου

Η διαδικασία εκπόνησης και έγκρισης του ΤΠΣ Δήμου Σύρου εκτυλίσσεται σε δύο Φάσεις: στην Α’ Φάση – Εκπόνηση του ΤΠΣ και στη Β’ Φάση – Έγκριση του ΤΠΣ.

Ειδικότερα η Α’ Φάση του ΤΠΣ που περιλαμβάνει και την εκπόνηση της Συνολικής Μελέτης διαρθρώνεται σε δύο Στάδια ως εξής:

Το 1^ο Στάδιο περιλαμβάνει δύο Ενότητες:

Ενότητα 1.1 «Ανάλυση χωρικών δεδομένων»: Σε αυτήν την ενότητα περιλαμβάνεται η διοικητική και χωροταξική ένταξη στον ευρύτερο χώρο, η αναπτυξιακή φυσιογνωμία της περιοχής, η χωρική οργάνωση ανά Δ.Ε., η πολεοδομική οργάνωση των οικιστικών περιοχών και των περιοχών παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, η κυκλοφοριακή οργάνωση όλων των δικτύων μετακινήσεων των οικιστικών περιοχών, η καταγραφή χώρων πρασίνου, φυσικών σχηματισμών, υδάτινων διαδρομών, στοιχείων κλίματος – μικροκλίματος και προβλημάτων που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή καθώς και η αναγνώριση δικτύου διαχείρισης εκτάκτων αναγκών.

Στην ενότητα περιλαμβάνονται η Α’ Φάση της ΣΜΠΕ και η Α’ Φάση της Προκαταρκτικής Μελέτης Γεωλογικής Καταλληλότητας.

Ενότητα 1.2 «Αξιολόγηση χωρικών, γεωλογικών και περιβαλλοντικών και λοιπών δεδομένων (εισροές από τις παράλληλα εκπονούμενες Μελέτες και Τεχνικές Εκθέσεις), διατύπωση εναλλακτικών σεναρίων χωρικής ανάπτυξης και επιλογή του επικρατέστερου (αρχική πρόταση)»: Σε αυτήν την ενότητα περιλαμβάνεται η αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης και τα συμπεράσματα, η ανάπτυξη σεναρίων και η επιλογή επικρατέστερου σεναρίου.

Στην ενότητα περιλαμβάνεται η Β’ Φάση της ΣΜΠΕ και η Β’ Φάση της Μελέτης Γεωλογικής Καταλληλότητας.

Το 2^ο Στάδιο περιλαμβάνει δύο Ενότητες:

Ενότητα 2.1 «Γενικές Χωρικές κατευθύνσεις»: Σε αυτήν την ενότητα περιλαμβάνεται το χωρικό πρότυπο, τα προγραμματικά μεγέθη και το δομικό σχέδιο σε επίπεδο Δημοτικής Ενότητας.

Στην ενότητα περιλαμβάνονται η προσωρινή οριοθέτηση των υφιστάμενων υδατορεμάτων εντός των νέων προς πολεοδόμηση περιοχών της κύριας μελέτης, καθώς και η οριστική φάση της ΣΜΠΕ.

Ενότητα 2.2 «Αναλυτικές ρυθμίσεις – Πρόγραμμα εφαρμογής»: Σε αυτήν την ενότητα περιλαμβάνεται η χωρική οργάνωση κάθε Δ.Ε., ο σχεδιασμός και οι ρυθμίσεις οικιστικών υποδοχέων και περιοχών παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, ο σχεδιασμός προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών, οι κατευθύνσεις για άλλους σχεδιασμούς και πολιτικές και το πρόγραμμα εφαρμογής του ΤΠΣ.

Χωρίς πρόβλεψη για έγκριση του ΤΠΣ από το Δήμο

Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός, ότι το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, δεν προβλέπεται να «περάσει» από την έγκριση των τοπικών αυτοδιοικητικών οργάνων. Δεδομένου, ότι η διαδικασία έχει περάσει στην αρμοδιότητα του ΤΕΕ, η συμμετοχή των τοπικών φορέων στην κατάρτιση του σχεδίου είναι αρκετά περιορισμένη.

Σύμφωνα με σχετική ενημέρωση εκ μέρους του αρμόδιου Αντιδημάρχου Τεχνικών Υπηρεσιών, κ. Μηνά Αληφραγκή, οι υπηρεσίες του Δήμου έχουν αποστείλει σχετικό φάκελο προτάσεων και παρατηρήσεων προς το ΤΕΕ, προκειμένου αυτές να ληφθούν υπόψιν από τον ανάδοχο μελετητή του Πολεοδομικού Σχεδίου.

Ωστόσο και κατά την εκπόνηση της σχετικής μελέτης, θα υπάρχει «επίβλεψη» της πορείας της από μηχανικό του Δήμου, καθώς σύμφωνα με το σχετικό ΦΕΚ, τη μελέτη θα επιβλέπουν και θα παραλαμβάνουν τριμελείς επιτροπές, οι οποίες θα απαρτίζονται από έναν μηχανικό μέλος του ΤΕΕ, ως εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου, έναν μηχανικό μέλος του ΤΕΕ, ως εκπρόσωπο του ΥΠΕΝ, καθώς και έναν μηχανικό, μέλος του ΤΕΕ, ως εκπρόσωπο του Δήμου, στον οποίο αφορά η μελέτη.

Επιπλέον, στο μέσον περίπου της διαδικασίας και συγκεκριμένα πριν την επιλογή του επικρατέστερου εναλλακτικού σεναρίου και την ολοκλήρωση του 1^ου Σταδίου της μελέτης, προβλέπεται η παρουσίαση της μελέτης του ΤΠΣ στον Δήμο.

Παρ’ όλα αυτά, η τελική έγκριση του ΤΠΣ γίνεται από το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ), καθώς στο ΤΤΔ της προκήρυξης του διαγωνισμού σημειώνεται, πως:

«Με την ολοκλήρωση της Α’ Φάσης της Μελέτης ΤΠΣ μετά την ολοκλήρωση της Μελέτης και την οριστική παραλαβή του 2^ου Σταδίου, η διαδικασία ολοκληρώνεται με τη Β’ Φάση – Έγκριση που περιλαμβάνει ορισμένα βήματα για την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος που περιγράφεται στο άρθρο 7 του ν.4759/2021 (ΦΕΚ Α’245) όπως περιγράφονται παρακάτω:

1. την εισήγηση της αρμόδιας Υπηρεσίας στο ΚΕΣΥΠΟΘΑ,

2. τη γνωμοδότηση ΚΕΣΥΠΟΘΑ

3. την οριστική έγκριση της Μελέτης και

4. τις προβλεπόμενες διαδικασίες έκδοσης Π.Δ.»

«Ξεκαθάρισμα» στις πολεοδομικές και χωροταξικές εμπλοκές

Για τη σημαντική αυτή εξέλιξη, στην εφημερίδα μίλησε ο γραμματέας του Συλλόγου Μελετητών Μηχανικών ν. Κυκλάδων, κ. Γιώργος Φρέρης.

Όπως σημείωσε, «επιχειρείται να μπει μία τάξη στην εκτός σχεδίου δόμηση σε όλη τη χώρα. Σε αυτή τη φάση προκηρύχθηκαν οι διαγωνισμοί για 12 περιοχές, αλλά σταδιακά ΤΠΣ θα εκπονηθούν για όλη την Ελλάδα. Πρόκειται για μία χωροταξική μεταρρύθμιση που αφορά σε όλη την επικράτεια, η οποία έτσι συνολικά είχε να γίνει από τη δεκαετία του ’80. Βέβαια, μένει να δούμε το αποτέλεσμα, καθώς στην Ελλάδα δεν έχουμε δείξει καλή κουλτούρα σε ό,τι αφορά τους τομείς της πολεοδομίας και της χωροταξίας. Θεωρούμε ότι είναι μία φιλόδοξη προσπάθεια που κινείται σε θετική κατεύθυνση».

Όσον αφορά συγκεκριμένα στη Σύρο, ο κ. Φρέρης τόνισε, πως σε ορισμένες περιοχές οι όροι δόμησης και οι χρήσεις γης ορίζονται από τις ΖΟΕ, οι οποίες χρήζουν επικαιροποίησης, ενώ στις υπόλοιπες, ισχύει το γενικό θεσμικό πλαίσιο, που δημιουργεί ασάφειες, καθώς κάθε περιοχή εμφανίζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Με το ΤΠΣ, επικαιροποιούνται οι ΖΟΕ και εξειδικεύονται οι όροι δόμησης και οι χρήσεις γης για όλες τις περιοχές του νησιού.

Ένα ακόμη θετικό αποτέλεσμα μέσω του ΤΠΣ, σύμφωνα με τον κ. Φρέρη, θα είναι και η ιεράρχηση του οδικού δικτύου και νομιμοποίησή του (εντός ή εκτός οικισμού), καθώς και η οριοθέτηση των ρεμάτων, που θα οδηγήσουν σε απλοποίηση και ελαχιστοποίηση διαδικασιών και συνεπώς πολύ λιγότερη ταλαιπωρία και έξοδα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που επιθυμούν να τα αξιοποιήσουν. Επίσης, θα αποσαφηνιστούν οι αρμοδιότητες, όσον αφορά στο οδικό δίκτυο, ανάμεσα σε Δήμο και Περιφέρεια.

Μία ακόμη πτυχή στην οποία στάθηκε ο εκπρόσωπος του Συλλόγου, ήταν και η αποσαφήνιση των ορίων των οικισμών, που θα συμβάλλει στην οικιστική ανάπτυξη των οικισμών και στον εξορθολογισμό της εκτός σχεδίου δόμησης.

Τέλος, ειδική μνεία έκανε ο κ. Φρέρης στον καθορισμό των ΖΥΣ, μέσω των οποίων ενδεχομένως να δοθεί επιτέλους η δυνατότητα σε ιδιοκτήτες ακινήτων, συμπεριλαμβανομένων των διατηρητέων κτηρίων, να μεταβιβάζουν τον υπερβάλλοντα συντελεστή δόμησης που μπορεί να έχουν τα ακίνητα, μέσω μίας Τράπεζας Γης, που αναμένεται να δημιουργηθεί.